ANTÄ° BESÄ°NLER

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Anti Besinler, hayvansal ve bitkisel gıdalarda doÄŸal olarak bulunur ve yedikten sonra vücutta gördükleri iÅŸlevden dolayı bu isimle anılır. Önce ürkütücü duyulsa da yapılan bilimsel araÅŸtırmalar aşırı miktarda tüketilmediÄŸi sürece anti besinlerin endiÅŸe edilecek ÅŸeyler olmadığını ve saÄŸlık üzerinde bazı olumlu etkiler yaptığını gösteriyor. Hatta bu bilgilerimizi eksik kalan bilgilerimizle birleÅŸtirince fotoÄŸraf daha net algılanacak.

Anti besinler insan vücudunda diÄŸer besinlerin bağırsaktan emilerek kan akışına geçirmesi ve kullanmasını olumsuz etkilerler. Hatta besinlerden aldığınız besin öÄŸeleri miktarını azaltabilirler. Emilimini olumsuz ÅŸekilde etkiledikleri besinler kalsiyum, demir, potasyum, magnezyum ve çinkodur. Åžu ana kadar güzel bir ÅŸey söyleyemedim ama sürdürüyorum. Bu yazıyı son yıllarda yapılan araÅŸtırmalarla yazıyorum.

Bitkiler, anti besinleri böceklere, parazitlere, bakterilere ve küflere karşı bir korunma mekanizması olarak geliÅŸtirmiÅŸlerdir. ÖrneÄŸin, anti besinler bir yiyeceÄŸin tadının acı olmasına neden olur. Böylece hayvanlar onu yemek istemez. Mesela meyvenin tohumunu bu nedenle yemeden bırakır, bu sayede gelecekte yeni bitkilerin o tohumdan oluÅŸmasına olanak tanır.

Bazı anti besinler yenen tohumların sindirimini engeller. Tohumlar zarar görmeden hayvanın dışkısı ile birlikte atılır ve yeni bitkilere dönüÅŸebilir. Bu hayatta kalma taktikleri, bitki türlerinin büyümesine ve yayılmasına yardımcı olur. Zeytin bunun tipik örneÄŸidir. Her zeytin çekirdeÄŸinden zeytin aÄŸacı olmaz. Zeytin kara tavuk denilen kuÅŸ tarafından yenilir, sindirilemez ve kuÅŸun dışkısı ile atılır. Bu çekirdek yeni zeytin bitkisinin üremesine neden olur. Bir kimyasal etkileÅŸim bu çekirdeÄŸi üremeye uygun hale getirmiÅŸtir.

Ä°nsanların yediÄŸi besinlere baktığımızda, anti besinlerin genelde tam tahıllarda ve baklagillerde doÄŸal olarak bulunduÄŸunu görüyoruz.

Çok uzak deÄŸil 50 yıl önce bilim insanları besinsel lifin insanlar için kötü olduÄŸunu düÅŸünüyordu. Besinsel lif, besin maddelerini tutarak sindirim sisteminden uzaklaÅŸtırdığı için, kaçınılması gereken bir ÅŸey olarak görülüyordu. Hatırlayacaksınız iÅŸe yaramayan bir besini iÅŸaret etmek için ‘’posa yemiÅŸsin’’ diyerek aÅŸağılanıyordu bu tür besinler. Bu algı nedeniyle tahıllar iÅŸleme teknolojisi ile besinsel liflerden uzaklaÅŸtırdı. ÇocukluÄŸumuzda tam buÄŸday unundan yapılmış sert doygun ekmekler aÅŸağılandı, fakir fukara yerdi ve ucuzdu. Beyaz unla yapılan francala dediÄŸimiz ekmekler zengin sofralarında yer almaya baÅŸladı.

Ancak son yıllarda besinsel lifin önemi anlaşıldı ve tüketimi teÅŸvik ediliyor. Günlük olarak 25-30 gram lif tüketmeyi öneriyoruz. Bu tür beslenme obezite, yüksek tansiyon, kalp hastalığı, inme, diyabet ve bazı sindirim hastalıklarının riskini düÅŸürüyor.

Anti besinler günümüzde saÄŸladığı faydalar nedeniyle saÄŸlığı destekleyen fonksiyonel besinler arasında yer alıyor.

En sık tüketilen Anti Besinler nelerdir?

• Saponinler. Baklagillerde yaygın bulunur. Bağışıklık sistemini destekler, kanser riskini azaltır, kolesterolü düÅŸürür, glisemik indeksi düÅŸük olduÄŸundan kan ÅŸekeri tepkisini azaltır, böbrek taşı riskini azaltır, kalp krizi ve inmede görülen kan pıhtılaÅŸması ile mücadele eder.
• Lektinler. Tahıl ve baklagillerde bulunur. Kalp damar hastalığı, diyabet, bazı kanser türleri ve aşırı ağırlık kazanılması riskinin azaltır.
• Taninler. Çay, kahve, iÅŸlenmiÅŸ et ve peynirde yaygın ÅŸekilde bulunur. Bakteri, virüs, küf ve maya gibi mikroorganizmaların üremesini önleyen antioksidanlardır.
• Fitatlar. BuÄŸday, arpa, pirinç ve mısırda bulunur. Bağışıklık sisteminin güçlenmesi ve kanser hücresi ölümüyle, kanser hücresi büyümesi ve yayılmasının azalmasıyla iliÅŸkilidir. Antioksidan özelliklere sahiptir, inflamasyonu azaltabilir.
• Glukozinatlar. Karnabahar, lahana, turp, brokoli, soÄŸan, sarımsak gibi kükürtlü maddeler içeren sebzelerde bulunur. Bağışıklık sistemi için önemlidir.  Tümör hücrelerinin büyümesini engeller.
• Oksalatlar. Baklagiller, pancar, dut, portakal, çikolata, tofu, buÄŸday kepeÄŸi, soda, kahve, çay, bira, koyu yeÅŸil sebzeler ve tatlı patateste bulunur. Oksalatlar sindirim sisteminde kalsiyuma baÄŸlanarak vücuttan atılmasını saÄŸladığı bilinir

Anti besinlerin faydaları, olumsuz etkilerine göre daha önemlidir.  Anti Besinleri içeren meyve, sebze, tam tahıl ve kuru baklagil tüketimi teÅŸvik edilmelidir. Aşırı miktarda tüketildiÄŸinde olumsuz etkileri belirgin hale gelebilir. Ancak günümüzde kentsel yaÅŸam tarzını benimsemiÅŸ kiÅŸilerde aşırı tüketim söz konusu bile deÄŸildir.

Besinlerin hazırlama, piÅŸirme ve tüketim teknikleri anti besinlerin büyük kısmının kaybedilmesine neden olmaktadır. Suda bekletme, haÅŸlama, kaynatma ve yüksek sıcaklıkta yapılan diÄŸer iÅŸlemler özellikle etkilidir.

Nelere dikkat edilmeli?

• Demir ve çinko içeren besinleri, C Vitamini içeriÄŸi yüksek besinlerle eÅŸleÅŸtirmek önemlidir. ÖrneÄŸin etlerin yanında yeÅŸil salata tüketilmesi ve taze limon sıkılması kolay bir uygulamadır. Et, yumurta, tavuk veya balık ile salata, çiÄŸ sebze, domates tüketilebilir.  
• Baklagilleri piÅŸirmeden önce suda bekletmek. HaÅŸlama suyunu dökmemek.
• Süt, yoÄŸurt, kefir ve peynir tüketirken, oksalat içeriÄŸi yüksek besinlerle birlikte tüketmemeyi saÄŸlamak. ÖrneÄŸin yoÄŸurtlu ıspanak yemekten vazgeçmek.
• Günlük posa (lif) alımında saptanan 25-30 gram miktarını aÅŸmamak. Tam buÄŸday unu veya tam tahıllı ürünler ve kuru baklagilleri kullanmak. Kuru fasulye, bulgur pilavı, salata ve ayran muhteÅŸem bir kombinasyondur.

Son olarak:

FakirleÅŸen dünyamızda her besin maddesini en iyi ÅŸekilde deÄŸerlendirmek her bireyin önceliÄŸi olmalıdır.