Kamu harcamalarında ‘aralık ateÅŸi’ tuzağına düşülmedi

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Dr. ÖÄŸr. Üyesi Halis Kıral ve Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi AraÅŸtırma Görevlisi Mevza KurtulmuÅŸlar tarafından kaleme alınan ve Sayıştay Dergisi’nde yayımlanan makaleden derlenen bilgilere göre, mali yıl bitimine doÄŸru kamu harcamalarında yıl ortalamasının oldukça üstünde bir artış görülmesi “aralık ateÅŸi” olarak tanımlanıyor.

Kamu kurumları, mali yılda kullanmadığı bütçe ödeneklerini bir sonraki mali yıla devredemiyor. Bu durum kurumları, aralık ayına doÄŸru kullanmadığı bütçe ödeneklerinin tamamını harcamaya teÅŸvik ediyor.

Kurumların söz konusu harcama eÄŸilimi ise kamu kaynaklarının verimsiz ve etkin olmayan bir biçimde kullanılma riskini artırıyor.

Türkiye’de 2010 dahil olmak üzere 2019’a kadar geçen 10 yıllık sürecin incelendiÄŸi makale sonucuna bakıldığında, kamu kurumlarının “aralık ateÅŸi” tuzağına düÅŸülmediÄŸi görülüyor.

Stoklanabilir mal alımları hariç cari giderler için kurumların kendilerine tahsis edilen bütçe ödeneklerinin tamamını kullanmak amacıyla aralık ayında aşırı harcama eÄŸiliminde olmadıkları bulgusuna ulaşılan makalede, bununla birlikte mevsimsel koÅŸullar ve yatırımcı kurumlara yedek ödenekten yapılan aktarmaların yıl sonuna doÄŸru gerçekleÅŸmesi sebebiyle sermaye giderlerinde bir harcama artış eÄŸilimi olduÄŸu tespit edildi.

Söz konusu eÄŸilimin kamu harcamalarında etkinlik kaybına yol açıp açmadığını söyleyebilmek için ise yıl sonu harcama artışının ne ölçüde ihtiyati tasarruf veya kamu çalışanlarının ataletinden kaynaklandığının tespit edilmesi gerekiyor.

“Bütçenin yıllık harcama dağılımı düzenli”

Makale bulgularına iliÅŸkin deÄŸerlendirmelerde bulunan Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Dr. ÖÄŸr. Üyesi Halis Kıral, Türkiye’de bütçe ödeneklerini tüketmek amaçlı aralık ayı harcama eÄŸiliminin çok fazla görülmediÄŸini vurguladı.

Bütçenin yıllık harcama dağılımının düzenli olduÄŸuna iÅŸaret eden Kıral, mevsimsel koÅŸullardan kaynaklı aralıkta yatırım harcamalarında görülen artışın tek başına verimsizliÄŸe yol açtığını söylemenin doÄŸru olmayacağı sonucuna ulaÅŸtıklarını söyledi.

Kıral, “aralık ateÅŸi” sorununa yönelik önerilerde de bulunarak, ÅŸunları kaydetti:

“Bu soruna yönelik önerilen çözümlerden biri ödenek devridir. Türkiye’de bütçe kanunları ve çeÅŸitli kanunlar ile ödenek devrine izin veren düzenlemeler yapılmıştır. Bunların dışında o yıl içinde kullanılmayan ödeneklerin bir sonraki yıla devri mümkün olmamakta ve iptal edilerek kurumların ödenekleri kullanma hakkı sona ermektedir. Ancak, ödenek devrinin mali yıl bitimi harcamalarında artış eÄŸimini sınırlandırabilmesi için, bu eÄŸilimin sebeplerinin net bir biçimde ortaya konması gerekmektedir.

Aralık ateÅŸinin sebebi, ihtiyati tasarruf güdüsü ile kurumların harcamalarını mali yılın son çeyreÄŸine doÄŸru kaydırmasıysa, ödenek devri izniyle hem yıl sonu harcama artışının önüne geçilmesi hem de ödenek harcama kalitesinin artırılması mümkün olabilir. Ancak, aralık ateÅŸinin görülmesinin asıl sebebi ihtiyati tasarruftan çok kamu çalışanlarının ataleti ise ödenek devri izinleri mali yılın son aylarında gözlemlenen harcama artışını sınırlandıramayacağı gibi ödenek harcama kalitesini de artıramayacaktır.”

AA