2019 dünyada ‘sokak protestolarının yılı’ oldu

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Yolsuzluk, gelir dağılımındaki adaletsizlik, seçimlerde hile iddiaları, zamlar ve özgürlük talepleri gibi nedenlerle kitlesel gösterilerin yaÅŸandığı 2019, dünya genelinde “sokak protestolarının yılı” oldu.

Emniyet güçleriyle göstericiler arasındaki çatışma ve ÅŸiddet ile yaÄŸma olaylarının sokakları yer yer savaÅŸ alanına çevirdiÄŸi bu halk hareketlerinde yüzlerce kiÅŸi hayatını kaybetti, binlercesi yaralandı, gözaltına alındı ve tutuklandı.

AA muhabiri, Asya’dan Avrupa’ya, Güney Amerika’dan Orta DoÄŸu’ya kadar 17 ülkede milyonlarca kiÅŸinin sokakları doldurduÄŸu gösterilerin nedenleri ve bilançosuna iliÅŸkin bilgileri derledi.

Asya

Çin’in Hong Kong Özel Ä°dari Bölgesi’nde protestolar, ÅŸüphelilerin Çin ana karasına iadesini kolaylaÅŸtırmayı öngören yasa tasarının nisanda parlamentoya sunulmasıyla tetiklendi. Tasarının yasalaÅŸması halinde kiÅŸisel özgürlüklerinin tehlikeye gireceÄŸinden endiÅŸelenen demokrasi savunucuları, haziranda milyonlarca kiÅŸinin katıldığı protesto gösterileri düzenlemeye baÅŸladı. Tasarının geri çekilmesine raÄŸmen barışçıl gösterilerin ÅŸiddet olaylarına evrildiÄŸi kentteki sokak olaylarında en az 5 kiÅŸi öldü, 5 binden fazla kiÅŸi gözaltına alındı.

Endonezya’da baÅŸkent Cakarta baÅŸta olmak üzere büyük ÅŸehirlerdeki öÄŸrencilerin, yolsuzlukla mücadele ve ceza kanunundaki yeni düzenlemeleri protesto amacıyla düzenlediÄŸi gösterilerde 5 kiÅŸi yaÅŸamını yitirdi.

Hindistan’da, Pakistan, Afganistan ve BangladeÅŸ’ten gelen 6 dini gruba vatandaÅŸlık yolunu açan ancak aynı durumdaki Müslüman göçmenleri kapsam dışı bırakacak ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirilen VatandaÅŸlık Yasası’na karşı aralık ayında protesto gösterileri düzenlendi. 

Rusya’da yaz aylarında Moskova Åžehir Meclisi seçimlerine katılmak isteyen bağımsız adayların kaydının iptal edilmesi nedeniyle protesto gösterileri düzenlendi. Bazıları uzun hapis cezasına çarptırılan bin 500’den fazla protestocunun tutuklandığı olaylarda göstericiler, söz konusu tutukluların serbest bırakılması talebiyle sokak eylemlerini sürdürdü.

Avrupa

Çekya’nın baÅŸkenti Prag’da kasım ayında 200 binden fazla kiÅŸi, haklarında yolsuzluk iddiaları bulunan BaÅŸbakan Andrej Babis ve Adalet Bakanı Marie Benesova’nın istifası talebiyle toplandı. 

Fransa’da CumhurbaÅŸkanı Emmanuel Macron yönetiminin politikalarını protesto amacıyla geçen yıl kasımda baÅŸlayan sarı yeleklilerin gösterileri, ülke tarihinin en uzun soluklu hükümet karşıtı eylemleri oldu. Akaryakıt zamlarına ve kötü ekonomik koÅŸullara tepki olarak baÅŸlayan, daha sonra Macron yönetimine karşı gösterilere dönüÅŸen sarı yeleklilerin eylemlerinde ÅŸimdiye kadar 11 kiÅŸi hayatını kaybetti, 4 binden fazla kiÅŸi yaralandı, 12 binden fazla gösterici gözaltına alındı ve 3 bin 163 kiÅŸi mahkum edildi.

Ä°spanya’nın Katalonya bölgesindeki bağımsızlık yanlısı göstericiler, Yüksek Mahkemenin bağımsızlık yanlısı 9 Katalan siyasetçiye verdiÄŸi hapis cezası sonrası ekim ayında sokakları doldurdu.

Güney Amerika

Bolivya’da ekim ayındaki seçimlerden sonra La Paz kentinde halk, Devlet BaÅŸkanı Evo Morales’e karşı seçim hilesi iddiaları nedeniyle gösteri düzenledi. Morales, kasımda istifa ederek Meksika’ya iltica ederken, ülke genelindeki protestolarda en az 31 kiÅŸi yaÅŸamını yitirdi.

Åžili’deki protestolar, baÅŸkent Santiago’da, metro ücretlerinde önerilen zamlara tepki olarak baÅŸladı. Gösteriler, kısa süre sonra ülke geneline yayıldı. Åžili’de halkın, gelir eÅŸitliÄŸi, kaliteli saÄŸlık ve eÄŸitim hizmetlerine eriÅŸim için daha yüksek gelir talebini dile getirdiÄŸi gösterilerde en az 22 kiÅŸi öldü, 2 binden fazla protestocu gözaltına alındı.

Kolombiya’daki gösteriler, kasımda ülkede ulusal bir ekonomik planın olmayışı, yolsuzluk ve insan hakları aktivistlerinin öldürülmesi de dahil olmak üzere bir dizi sorun nedeniyle patlak verdi. Ülke genelinde yaklaşık 300 bin kiÅŸinin katıldığı protestolarda en az 5 kiÅŸi öldü, yaklaşık bin kiÅŸi yaralandı.

Ekvador’da CumhurbaÅŸkanı Lenin Moreno’nun akaryakıt sübvansiyonlarına son verilmesi ve memur maaÅŸlarında kesinti öngören tasarruf tedbirleri üzerine ekim ayında protestolar baÅŸladı. Protestocular, yerli gruplar ile Ekvador hükümetinin vardığı anlaÅŸmayla eylemlerine son verdi.

Haiti’de protestocular, ÅŸubat ayında CumhurbaÅŸkanı Jovenel Moise’nin istifası talebiyle baÅŸkent Port-au-Prince’de eylemlerine baÅŸladı. Göstericilerin diÄŸer talepleri de geçici bir hükümet ve yolsuzluÄŸa karışan yetkililerin yargılanması oldu. Ülkedeki gösterilerde eylül ayından bu yana 40 kiÅŸi öldü, 200’e yakın kiÅŸi yaralandı.

Orta DoÄŸu

Cezayir’de CumhurbaÅŸkanı Abdulaziz Buteflika’nın ÅŸubat ayında 5’inci dönem için tekrar aday olacağını açıklamasının ardından ülke genelinde yaklaşık 3 milyon kiÅŸi, Buteflika rejiminin yönetimden tamamen çekilmesi talebiyle sokaÄŸa çıktı. Tarihi nitelikteki kitlesel gösteriler sonucu 20 yıldır yönetimde bulunan Buteflika’nın 2 Nisan’da istifasını açıklaması sonrası 12 Aralık’ta yapılan seçimle Cezayir’in yeni CumhurbaÅŸkanı Abdulmecid Tebbun oldu.

Mısır’da baÅŸkent Kahire ve diÄŸer ÅŸehirlerde üst düzey yetkililerin kiÅŸisel servet edinmek için kamu fonlarını kullanmakla suçlandığı eylüldeki protesto gösterilerinde, 11’i gazeteci olmak üzere 4 binden fazla kiÅŸi tutuklandı.

Ä°ran’da protestoların fitili, hükümetin kasımda benzin fiyatlarına yüzde 50 zam yapılacağını açıklamasıyla ateÅŸlendi, 22 ÅŸehirde 140’tan fazla gösterici öldürüldü. Ülke genelindeki protestolarda 1000’den fazla kiÅŸi gözaltına alındı.

Irak’ta ekimden bu yana hükümete yönelik yolsuzluk iddiaları nedeniyle protesto gösterileri düzenleniyor. BaÅŸkent BaÄŸdat ve ülkenin güneyinde yoÄŸunlaÅŸan sokak eylemlerinde hükümetin verilerine göre, ÅŸu ana kadar 350’den fazla kiÅŸi öldü, yaklaşık 1000 kiÅŸi yaralandı.

Lübnan’da gösteriler, hükümetin iletiÅŸime ve özellikle sosyal iletiÅŸim ağı WhatsApp uygulamasına vergi getirme giriÅŸimine tepki olarak ekimde baÅŸladı. BaÅŸbakan Saad el-Hariri, kısa sürede ülke geneline yayılan gösteriler sonucu istifasını açıkladı.

Muhabir: Tevfik Durul

AA