2021 bütçesi Meclis’e sunuldu

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Türkiye CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan’ın imzasını taşıyan 2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi, TBMM BaÅŸkanlığına sunuldu. 

AK Parti hükümetlerinin 19’uncu, CumhurbaÅŸkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçiÅŸ sonrası ise hazırlanan 3’üncü bütçe olan 2021 yılı bütçesi, bu yıl ilk kez Program Bütçe esaslarına göre hazırlandı. Merkezi Yönetim Bütçesindeki ödenekler, 68 program arasında dağıtıldı. 

CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan’ın imzasını taşıyan teklifle, 2021 yılı Merkezi Yönetim Bütçesi bu yıl program bütçe sistemine göre uygulamaya konulacak. Program bütçe ile kamu idarelerinin bütçelerinin yasama süreçlerinde ve kamuoyu nezdinde amaç ve sonuçlarının anlaşılırlığının güçlendirilmesi ve dolayısıyla ÅŸeffaflığının ve hesap verebilirliÄŸinin daha da artırılması hedefleniyor. 

Teklifte 2021 yılında bütçe giderleri 1 trilyon 346,1 milyar lira, faiz hariç giderler 1 trilyon 166,6 milyar lira, bütçe gelirleri 1 trilyon 101,1 milyar lira, vergi gelirleri 922,7 milyar lira, bütçe açığı 245 milyar lira olarak öngörüldü. 

2021 yılında vergi gelirlerinin alt kalemleri ise ÅŸu ÅŸekilde tahmin edildi: 

“Gelir vergisi 195,3 milyar lira, kurumlar vergisi 105,2 milyar lira, özel tüketim vergisi 213,7 milyar lira, dahilde alınan KDV 70,6 milyar lira, ithalatta alınan KDV 194,9 milyar lira, motorlu taşıtlar vergisi 18,5 milyar lira, BSMV 28,5 milyar lira, damga vergisi 23,8 milyar lira, harçlar 34,4 milyar lira, diÄŸer vergiler 37,9 milyar lira.” 

Vergi dışı gelirlerin ise 178,4 milyar lira olması öngörüldü.

Teklifle, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine 1 trilyon 223,5 milyar lira, özel bütçeli idarelere 119,9 milyar lira, düzenleyici ve denetleyici kurumlara da 2,7 milyar lira ödenek veriliyor. 

2021 bütçesinde personel giderlerine 326,6 milyar lira, sosyal güvenlik prim ödemelerine 54,5 milyar lira, kamu kurum ve kuruluÅŸlarının mal ve hizmet alım giderlerine 89,1 milyar lira, cari transferlere 536 milyar lira, sermaye giderlerine 103,7 milyar lira, sermaye transferlerine 8,8 milyar lira, borç verme giderlerine 38 milyar lira, yedek ödeneklere 9,9 milyar lira, faiz giderlerine de 179,5 milyar lira ayrılıyor. 

Bütçeden yerel yönetimlere ayrılan kaynak, 114 milyar lira seviyesine ulaÅŸtı. Mahalli idarelere genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılan pay kapsamında 106,9 milyar lira, sokak aydınlatma desteÄŸi kapsamında 2,7 milyar lira, köylerin altyapısının desteklenmesi için oluÅŸturulan KÖYDES projesi kapsamında 1,6 milyar lira, belediyelerin su ve kanalizasyon altyapılarını güçlendirmek için oluÅŸturulan SUKAP projesi kapsamında 897 milyon lira ayrıldı. 

Bütçede en büyük pay eÄŸitime 

Bütçedeki program yapısı incelendiÄŸinde, Milli EÄŸitim Bakanlığı ile eÄŸitim hizmeti veren diÄŸer kurum ve kuruluÅŸlara 2021 yılında 19,1 milyar lirası yatırım olmak üzere toplamda 211,4 milyar lira kaynak ayrıldı. 

Bu kapsamda; YükseköÄŸretim Programına 52,2 milyar lira, OrtaöÄŸretim Programına 43 milyar lira, Temel EÄŸitim Programına 82,2 milyar lira, Engellilerin Toplumsal Hayata Katılımı ve Özel EÄŸitim Programı içinde yer alan Engelli EÄŸitimine 4,8 milyar lira, Hayat Boyu ÖÄŸrenme Programına 3 milyar lira, Uluslararası EÄŸitim Ä°ÅŸbirlikleri ve Yurtdışı EÄŸitim Programına 1,9 milyar lira ayrıldı. 

EÄŸitime ayrılan kaynakta Milli EÄŸitim Bakanlığının yatırım ödeneÄŸindeki artış dikkati çekti. 2020 yılı bütçesinde söz konusu Bakanlığın yatırım ödeneÄŸi 5,8 milyar lira iken, bu rakam yüzde 94 artışla 11,3 milyar liraya çıkarıldı. 

Böylece, 2021 yılı bütçesinde en büyük pay eÄŸitim hizmetlerine ve bu hizmetleri yürüten kuruluÅŸlara ayrılmış oldu. 

SaÄŸlık yatırımlarına hız verildi 

2020 yılı bütçesinde, saÄŸlık sektörü yatırımlarına 11,6 milyar lira kaynak ayrılmışken, bu rakamın 2021 yılı bütçesinde 20,1 milyar liraya yükseldiÄŸi görüldü. 

Söz konusu rakamın 18,5 milyar lirasının SaÄŸlık Bakanlığı, 1,6 milyar lirasının ise üniversiteler için ayrılması öngörülüyor. 

Tarımda sulama ve içme suyu yatırımları için ayrılan kaynak 2 kattan fazla arttı 

Bütçeden tarıma ayrılan kaynakta, 2020 yılı bütçesine göre 9 milyar lira seviyesinde artış olduÄŸu gözlendi. Böylece, teklifle önümüzdeki yılın bütçesinde tarıma 42,4 milyar lira ayrılması öngörüldü. 

Bu kapsamda, tarımsal destek programları için 22 milyar lira, tarım sektörü yatırımları için 12,1 milyar lira, tarımsal kredi sübvansiyonu, müdahale alımları, tarımsal KÄ°T’lerin finansmanı ve ihracat destekleri için 8,3 milyar lira kaynak ayrıldı. 

Tarım alanında en büyük yatırımcı kuruluÅŸ olan Devlet Su Ä°ÅŸleri Genel MüdürlüÄŸü tarafından yürütülen sulama yatırımlarındaki artış da dikkati çekti. DSÄ°’ye 2020 yılında yatırımlar için ayrılan toplam kaynak 6,3 milyar lira düzeyindeyken, 2021 yılında bu rakam 15,1 milyar liraya ulaÅŸtı. 

Yatırım bütçesinde büyük artış 

2021 yılı bütçe teklifinde, 2020 yılına göre en fazla ödenek artışı yatırım projeleri için saÄŸlandı. Bu çerçevede, 2020 yılında 56,6 milyar lira olan sermaye gideri ödenekleri, yüzde 83 oranında artarak (47,1 milyar lira artışla) 103,7 milyar liraya ulaÅŸtı. 

Söz konusu rakam 2020 yılı bütçesi ile karşılaÅŸtırıldığında, oransal olarak tarımdaki artış yüzde 147, eÄŸitimdeki artış yüzde 83, ulaÅŸtırmadaki artış yüzde 82, saÄŸlıktaki artış yüzde 72 oldu. 

Büyük yatırımcı kuruluÅŸlar açısından bakıldığında ise yatırım ödeneÄŸi bir önceki yıla göre oransal olarak en fazla artış gösteren kurum yüzde 139 ile DSÄ°, yüzde 94 ile Milli EÄŸitim Bakanlığı ve yüzde 84 ile Karayolları Genel MüdürlüÄŸü oldu.

OSB ve KSS’lerin altyapısı için ayrılan kaynak 5,5 kat artı 

Teklifte, Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ve Küçük Sanayi Siteleri’ne (KSS) ayrılan yatırım ödeneÄŸindeki artış da dikkati çekti. 2020 yılında OSB ve KSS yatırımlarına 204 milyon lira kaynak ayrılmışken, 2021 yılında bu rakamın 1 milyar 124 milyon liraya ulaÅŸtığı görüldü. 

Reel sektör desteklerinde önemli artış 

Özel sektörün üretken yatırımlarının ve istihdamın desteklenmesi stratejisi kapsamında sosyal güvenlik iÅŸveren prim destekleri için 27,7 milyar lira, tarımsal kredi faiz destekleri için 5,5 milyar lira, hazine destekli kefaletler için 5,5 milyar lira, ihracat destekleri için 4,1 milyar lira, esnafların finansmana eriÅŸimi için 3,8 milyar lira ayrıldı. 

TÜBÄ°TAK’ın Ar-Ge destek bütçesi 2 katına çıktı 

TÜBÄ°TAK tarafından yürütülen Ar-Ge destek programı TARAL için 2020 yılında 1 milyar 63 milyon lira ödenek ayrılmışken, 2021 yılı bütçe teklifinde bu rakamın 2 milyar 163 milyon liraya ulaÅŸtığı görüldü. 

Ayrıca, program bütçe sınıflandırmasına göre bakıldığında da araÅŸtırma, geliÅŸtirme ve yenilik için ayrılan toplam kaynak 6 milyar 842 milyon lira oldu.

Teklifin genel gerekçesinde, 2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi’nin, kapsayıcı, sürdürülebilir ve istihdam odaklı büyüme ve adaletli paylaşıma yönelik ekonomik dönüÅŸümün ve deÄŸiÅŸimin gerçekleÅŸtirilmesi, mali disiplinin sürdürülmesi, kamu dengelerinin iyileÅŸtirilmesi, maliye politikasının sürdürülebilirliÄŸinin gözetilmesi ve kamu maliyesi alanında elde edilen kazanımların gelecek dönemde de korunması baÅŸta olmak üzere belirlenen hedeflerin gerçekleÅŸtirilmesi amacını taşıdığı kaydedildi. 

Bütçe ödeneklerinin, Yeni Ekonomi Programı/Orta Vadeli Program ve Orta Vadeli Mali Plan’da yer alan makroekonomik göstergeler, politika ve öncelikler, tedbir hedefleri, idarelerin geçmiÅŸ yıllar harcama eÄŸilimleri, yürüttükleri önemli faaliyet, proje ve ihtiyaçları dikkate alınarak belirlendiÄŸi belirtilen genel gerekçede, bütçe gelir tahminlerinin ise Orta Vadeli Program ve Orta Vadeli Mali Plan’da belirlenen gelir politikası hedef ve öncelikleri ile makroekonomik göstergeler, geçmiÅŸ yıl gelir tahsilatları, gelir politikalarının bütçe gelirlerine etkileri, ulusal ve uluslararası piyasalardaki geliÅŸmeler göz önünde bulundurularak oluÅŸturulduÄŸu ifade edildi. 

Hedefler

Genel gerekçede, bütçenin, Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na uygun olarak ÅŸu hedefler doÄŸrultusunda hazırlandığı belirtildi: 

“- Yeni Ekonomi Programları ile elde edilen kazanımları koruyup geliÅŸtirmek, iç ve dış dengeyi yeniden saÄŸlamak, bu denge üzerine inÅŸa edilecek stratejik reformlarla kapsayıcı, sürdürülebilir ve istihdam odaklı büyümeyi hedefleyen politikalarla küresel ekonomide ortaya çıkan yeni normalin oluÅŸturduÄŸu iktisadi fırsatları da kullanarak üretime, ihracata ve finansal istikrara dayalı ekonomik dönüÅŸümü ve deÄŸiÅŸimi gerçekleÅŸtirmek, 

– BeÅŸeri sermayeyi güçlendirmek, kapsayıcı büyüme yaklaşımını belirgin bir biçimde hayata geçirmek ve refahın toplumun tüm kesimlerine yaygınlaÅŸtırılmasına yönelik politikaların uygulanmasına devam etmek, 

– Para ve maliye politikalarının güçlü eÅŸgüdümünü sürdürmek, 

– Kamu borçluluÄŸunu düÅŸük ve sürdürülebilir düzeylerde tutmak, 

– Süreklilik arz etmeyen ve konjonktüre dayalı gelirlerin oluÅŸturduÄŸu geçici kaynaklara karşılık olarak kalıcı mahiyette harcama yaratmamak, bütçenin gelir performansının yükseltilmesi amacıyla sürekli ve kalıcı gelir kaynakları oluÅŸturmak, vergi tahsilatında etkinliÄŸi artırmak ve ekonomide kayıt dışılığı azaltmak, 

– Mali disipline kararlılıkla devam etmek, harcama önceliÄŸi geliÅŸtirme konusunda toplumun beklentilerine daha fazla odaklanan, kamu kaynakları ile kamu hizmetleri arasındaki bağı güçlendiren, ÅŸeffaflığı ve hesap verebilirliÄŸi artıran program bütçe sistemine geçilerek kaynakların daha verimli kullanılmasını saÄŸlamak, 

– Kamu kaynak kullanımında; temel politika belgelerinde belirlenen politika, tedbir ve öncelikler doÄŸrultusunda hareket etmek, kamu idarelerinin kendilerine tahsis edilen ödenekleri aÅŸmadan etkili, ekonomik ve verimli bir ÅŸekilde kullanmasını saÄŸlamak, 

– Harcama gözden geçirmeleri sonucunda verimsiz harcama alanlarını tasfiye etmek, bu yolla oluÅŸturulacak mali alanın öncelikli harcama alanlarına tahsis edilmesini saÄŸlamak, 

– EÄŸitim sisteminde yapılacak köklü reformlar ile eÄŸitimin kalitesinin artırılmasını saÄŸlamak, rekabetçi üretim ve verimlilik için gerekli olan becerilere sahip iÅŸ gücü yetiÅŸtirmek, 

– SaÄŸlık harcamalarında etkinliÄŸin saÄŸlanması için arz ve talep yönlü düzenlemeleri hayata geçirmek, birinci basamak saÄŸlık hizmetlerini güçlendirerek saÄŸlık sistemi içerisindeki etkinliÄŸini artırmak, 

– Tarımda üretim ve verimlilik artışını; yeni nesil giriÅŸimciler, teknolojiler, girdi bazlı destekleme ve sözleÅŸmeli tarımla saÄŸlamak.”

AA