5 soruda EYT sorunu

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanların emekliliÄŸi hak etme koÅŸullarının deÄŸiÅŸtirilmesiyle ortaya çıkan emeklilikte yaÅŸa takılanlar (EYT) konusunu gündemine aldı. Sorunun çözümü için farklı formülleri masaya yatıran Bakanlığın, yıl sonuna doÄŸru çalışmasını tamamlaması bekleniyor.

1- EYT sorunu nasıl ortaya çıktı ve daha önce emeklilik şartları nasıldı?

1999 yılında yürürlükte olan 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa 4447 sayılı Kanunla eklenen geçici 81’inci maddenin (B) bendi ile 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanların emekliliÄŸi hak etme koÅŸulları deÄŸiÅŸtirildi. Bu tarihten sonra emekliliÄŸe hak kazanmak için sigortalılık süresi ve prim gün sayısının yanında, yaÅŸ koÅŸulu da aranmaya baÅŸlandı.

Değişiklikten önce, emekliliğe hak kazanabilmek için sigortalılık süresi ve prim gün sayısındaki koşulların karşılanması yetiyordu. Değişiklik öncesinde kadınlarda 20, erkeklerde ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün koşulunu yerine getirenler emekli olabiliyordu.

2- 1999’daki deÄŸiÅŸiklik emeklilik koÅŸullarını nasıl etkiledi?

1 Temmuz 1994’te ilk kez sigortalı olarak çalışmaya baÅŸlayan 1 Ocak 1972 doÄŸumlu erkek işçi, çalışmaya baÅŸladığı dönemde yürürlükteki 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre 25 yıl sigortalılık süresini ve 5000 prim gününü tamamladığında emekli olabiliyordu. Yani bu işçi 25 yıllık sigortalılık süresini tamamladığı 1 Temmuz 2019’da 5000 prim günü varsa yaÅŸ koÅŸulu aranmadığı için 47 yaşında emekli olabilecekti.

1999’daki deÄŸiÅŸikliÄŸin ardından aynı işçi, çalışmaya ilk defa 1 Temmuz 1994’te baÅŸladığı için 25 yıl sigortalılık süresi, 55 yaÅŸ ve 5750 gün prim ödeme koÅŸulunu yerine getirdiÄŸinde emekli olabilme hakkı kazanabilir duruma geldi. Yani kanun deÄŸiÅŸikliÄŸi ile bu işçinin emekliliÄŸi 8 yıl ötelendiÄŸi gibi 750 gün de fazladan prim ödemesi istendi.

3- Mevcut koşullarda nasıl emekli olunuyor?

1 Ekim 2008’de yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortaları ve Genel SaÄŸlık Sigortası Kanunu ile emeklilik yaşı kademeli olarak yükseltilirken, prim ödeme gün sayısı işçilerde (SSK) 7200, esnaf ve çiftçilerde (BaÄŸ-Kur) ise 9000’e çıkartıldı. Kanun yürürlüğe girdiÄŸinde kadınlarda 58, erkeklerde 60 olan emeklilik yaşı kademeli olarak yükselmekte ve 2048 yılında kadın ve erkek sigortalı ayrımı yapılmadan 65 yaÅŸa yükselecek.

ÖrneÄŸin ilk defa çalışmaya AÄŸustos 2022’de baÅŸlayacak bir kiÅŸi, hiç ara vermeden 7200 gün çalışması halinde prim koÅŸulunu AÄŸustos 2042’de yerine getirecek. AÄŸustos 2042’de prim koÅŸulunu yerine getiren erkek sigortalı 64 yaşında, kadın sigortalı ise 62 yaşında emekli olacak.

4- EYT’liler ne istiyor, sorun yaÅŸayan kaç kiÅŸi?

Emeklilikte yaÅŸa takılanlar, emeklilik koÅŸullarında 1999’da yapılan deÄŸiÅŸikliÄŸin geçmiÅŸe dönük uygulanmasına son verilmesini, yaÅŸ ÅŸartı aranmadan, sigortalılık süresi ve prim günü koÅŸullarını saÄŸlayıp emekli olmayı talep ediyor.

Nisan 2022 itibarıyla Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) kayıtlı 4/a (SSK) kapsamında 16 milyon 406 bin, 4/b (BaÄŸ-Kur) kapsamında 3 milyon 32 bin sigortalı bulunuyor.

Tahminlere göre, 4/a ve 4/b olmak üzere toplam 19 milyon 726 bin sigortalıdan yaklaşık 5-6 milyonu EYT sorunu yaşıyor.

5- EYT konusunda hükümetin tavrı ne, olası çözüm önerileri neler?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, EYT’lilerin durumuyla ilgili ilk olarak 4 Temmuz’da “Türkiye’nin her sorunu çözülmesi gereken dosya olarak önümüzde duruyor. Bu, önümüzdeki dosyalardan, çözülecek ÅŸeylerden biri.” açıklamasını yapmıştı.

Bakan Bilgin’in bu ifadeleri EYT’lileri umutlandırırken, kamuoyu EYT sorunuyla ilgili somut adımlar beklemeye baÅŸladı. Sonraki süreçte, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde, EYT’lilerin durumuyla ilgili çalışma grubu oluÅŸturuldu.

Kamuoyunda, 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlarda istenen yaÅŸ koÅŸulunun kademeli olarak düşürülmesi, aylıklarda belirli oranda kesinti yapılarak emeklilik tarihinin öne çekilmesi, erkeklerde 9000, kadınlarda 7200 prim gün sayısını yerine getirenlerde yaÅŸ koÅŸulunun aranmaması gibi senaryolar konuÅŸuluyor.

Bu konudaki düzenlemenin yıl sonunda netleşmesi, 2023 yılının ilk ayları itibarıyla yasalaşması bekleniyor.

AA