8. CumhurbaÅŸkanı Turgut Özal’ın ölümünün üzerinden 31 yıl geçti

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

KurduÄŸu Anavatan Partisinin (ANAP) 1983 genel seçimlerinden birinci çıkmasının ardından, 1989’a kadar BaÅŸbakanlık görevini yürüten ve TBMM tarafından 31 Ekim 1989’da Türkiye Cumhuriyeti’nin 8. CumhurbaÅŸkanı seçilen Turgut Özal, 17 Nisan 1993’te CumhurbaÅŸkanlığı döneminde vefat etti.

AA muhabirinin derlediÄŸi bilgilere göre, bankacı bir baba ve öğretmen bir annenin çocuÄŸu olarak 1927’de Malatya’da doÄŸan Özal, ilk, orta ve lise eÄŸitimini farklı ÅŸehirlerde tamamladı.

Ä°stanbul Teknik Ãœniversitesi Elektrik MühendisliÄŸi Bölümü’nü 1950’de bitirdikten sonra Elektrik Ä°ÅŸleri Etüt Ä°daresinde çalışmaya baÅŸlayan Özal, ABD’de “mühendislik ekonomisi” alanında gördüğü uzmanlık eÄŸitiminin ardından, Türkiye’de Elektrik Ä°ÅŸleri Etüt Ä°daresi Genel Müdür Yardımcılığı görevini üstlendi.

Semra Özal ile 1954’te evlenen ve üç çocuÄŸu olan Özal, askerliÄŸini Milli Savunma Bakanlığı Bilimsel Danışma Kurulu Ãœyesi olarak 1961-1962 yılları arasında yaptı.

Devlet Planlama Teşkilatının (DPT) kurulmasında önemli rol üstlenen, 1967-1971 yılları arasında bu kurumun müsteşarlığını yapan Özal, Ekonomik Koordinasyon Kurulu, Para ve Kredi Kurulu, RCD Koordinasyon Kurulu ve AET Koordinasyon Kurulu başkanlıklarında bulundu.

Dünya Bankasında 1971-1973 yıllarında danışman olarak görev yapan Özal, çeşitli sanayi kuruluşlarında çalıştı, Madeni Eşya Sanayii Sendikası Başkanlığı görevini yürüttü.

Siyasi hayatına, 1977 genel seçimlerinde Milli Selamet Partisinden İzmir Milletvekili adayı olarak başlayan Özal, milletvekili seçilecek oyu alamadı.

“Ekonomide liberalleÅŸme çalışmaları yaptı”

1979 yılı sonlarına doÄŸru BaÅŸbakanlık MüsteÅŸarı olarak atanan Özal, aynı dönemde DPT MüsteÅŸarlığı görevini de vekaleten yürüttü. Özal, bu özelliÄŸiyle hem DPT MüsteÅŸarlığı hem de BaÅŸbakanlık MüsteÅŸarlığı yapmış Türkiye’nin tek baÅŸbakanı ve cumhurbaÅŸkanı oldu.

Ekonomide liberalleÅŸmenin çalışmalarını yapan ve “24 Ocak Kararları” olarak bilinen geniÅŸ çaplı programın hazırlanmasında büyük rol oynayan Özal, o dönemdeki çalışmaları nedeniyle “sandalyesiz bakan” olarak anıldı.

Özal, 12 Eylül 1980 askeri müdahalesinden sonra kurulan hükümete, Ekonomik İşlerden Sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak atandı.

Türkiye’ye kredi imkanının ve ihracatta baÅŸarının saÄŸlandığı bu dönemde Özal, izlenen para politikası konusunda hükümetle anlaÅŸmazlığa düşerek BaÅŸbakan Yardımcılığı görevinden 1982’de istifa etti.

Silahlı saldırı Türkiye’nin gündemi oldu

Anavatan Partisini 20 Mayıs 1983’te kuran Özal, aynı yıl yapılan genel seçimde partisinin birinci gelmesi üzerine 45. Hükümet’i kurdu. Özal, 1983’ten 1991’e kadar aralıksız olarak tek başına iktidarda kalmayı baÅŸardı.

ÇeÅŸitli siyasi eÄŸilimleri birleÅŸtirme iddiasıyla ortaya çıkan ve iktisadi konulara ağırlık veren Anavatan Partisi, bu dönemde kitlelere ulaÅŸmak için “orta direk” temasını kullandı.

Başbakanlık döneminde Özal, ilk olarak ekonomiye yönelik adımlar attı, bu alandaki sınırlamaları kaldırmaya çalıştı.

Özal’ın 1988’de uÄŸradığı silahlı saldırı, Türkiye’nin gündemi oldu.

Anavatan Partisinin 18 Haziran’da Ankara Atatürk Spor Salonu’nda düzenlenen 2. OlaÄŸan Kongresi’nde yaptığı konuÅŸma sırasında silahlı saldırıya uÄŸrayan Özal, saÄŸ elinden yaralandı. Yaralı halde kürsüye çıkan Özal, “Bilhassa belirtmek istiyorum, Allah’ın verdiÄŸi ömrü, O’nun isteÄŸinden baÅŸka alacak yoktur, biz de O’na teslim olmuÅŸuzdur.” diye konuÅŸtu.

Suikastı düzenleyen Kartal DemiraÄŸ, saldırı sonrasında yakalandı ve yargılama sonucunda idama mahkum edildi. Daha sonra cezası 20 yıl hapse çevrilen DemiraÄŸ, 4 yıl hapis yattıktan sonra Turgut Özal tarafından 1992’de affedildi.

“Terörle mücadelede farklı strateji”

Döneminin sorunlarına farklı bakış açılarıyla yaklaÅŸan, Türkiye’nin ekonomik ve sosyal geliÅŸimine önemli katkılar saÄŸlayan Özal döneminde, GüneydoÄŸu Anadolu Bölgesi’nin su ve toprak kaynaklarının geliÅŸtirilmesini amaçlayan “GüneydoÄŸu Anadolu Projesi (GAP)”, 1989’da hazırlanan “Master Plan” ile tarım, sanayi, ulaÅŸtırma, eÄŸitim, saÄŸlık, kırsal ve kentsel altyapı yatırımlarını da içine alan bir bölgesel kalkınma projesine dönüştü.

Özal’ın ayrı bir önem verdiÄŸi bu proje ile bölge halkının gelir düzeyinin artırılması, yaÅŸam ÅŸartlarının iyileÅŸtirilmesi ve bölgesel geliÅŸmiÅŸlik farklarının giderilmesi amaçlandı.

TBMM tarafından 31 Ekim 1989’da Türkiye Cumhuriyeti’nin 8. CumhurbaÅŸkanı seçilen Özal, 9 Kasım 1989’da baÅŸladığı bu görevde, ekonomik alanda attığı önemli adımların yanı sıra dönemin büyük sorunları arasında yer alan terörle mücadele konusunda da farklı bir strateji izledi.

“Terör sorunu için sivil inisiyatif”

İlk kez sivil inisiyatifi devreye sokan Özal, terör sorununun çözümü için pek çok görüşme gerçekleştirdi ve rapor hazırlattı.

Çankaya Köşkü’nde 12 Mart 1991’de Celal Talabani ile görüşen Özal, terör olaylarının ve “Kürt sorununun” çözümü için çaba harcadı. Görüşmeden kısa süre sonra 26 Mart 1991’de Der Spiegel dergisine bir açıklama yapan Talabani, Özal’ın “Kürtlere özerklik vereceÄŸini” söylediÄŸini iddia etti.

Turgut Özal, Mart 1992’de DEP milletvekilleri Ahmet Türk, Sırrı Sakık ve Orhan DoÄŸan’ı Köşk’te kabul etti. Sırrı Sakık, görüşmenin ardından Özal’ın kendilerine “genel af çıkarıp, sorunu kökünden çözeceÄŸini” belirttiÄŸini açıkladı.

CumhurbaÅŸkanlığı Sözcüsü Kaya Toperi ve BaÅŸyaveri Kurmay Albay Arslan Güner’e 10 sayfalık bir Kürt raporu hazırlatan Özal, ANAP Milletvekili Adnan Kahveci’yi bu konuda yeni bir rapor hazırlamak üzere görevlendirdi. Kahveci, GüneydoÄŸu’da bir süre inceleme yaptıktan sonra, “Kürt sorunu nasıl çözülmez” baÅŸlıklı bir rapor hazırladı. Özal, bu raporu o dönem MGK toplantısında tartışmaya açtı.

Suikast iddiaları üzerine mezarı açıldı

Turgut Özal, 17 Nisan 1993’te, 5 ülkeyi kapsayan 12 günlük geziden sonra CumhurbaÅŸkanlığı döneminde vefat etti.

Ölümünden 19 yıl sonra 2012’de “cinayet sonucu öldüğü” iddiaları üzerine otopsi için Özal’ın mezarı açıldı.

Ölümünün şüpheli bulunması nedeniyle Ankara Cumhuriyet BaÅŸsavcılığınca açılan soruÅŸturma kapsamında 19 yıl sonra mezarı açılan Özal’ın, kesin ölüm nedeni hala tespit edilemedi.

AA