Ekonomistler ne diyor? Doların seyri ne olacak?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Cumhurbaşkanı Erdoğan dün kabine toplantısı sonrasında üretimi ve istihdamı desteklemek için çeşitli başlıkların yer aldığı ekonomik önlem paketini açıkladı. Bu pakette kamuoyunun en çok ilgisini çeken ve bir o kadar da tartışma yaratan kısım bankadaki TL mevduatlara sağlanacak olan kur getirisi oldu. Yâda daha teknik adıyla “Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat” (KKTVM). KKTVM uygulamasıyla temel amaç TL’nin getirisini artırarak doları olan talebi azaltmak. Bu sayede azalan dolar talebi ile de kurdaki yükselmelerin önüne geçilme hedefleniyor. Böylelikle %65’i geçen döviz tevdiat hesaplarında da (DTH) güçlü bir çözülme olacağı yani vatandaşın dolardan TL’ye geçiş yapacağı düşünülüyor.

Peki  bu KKTVM nedir?

KKTVM’yi aslında klasik bir mevduat yapısı olarak düşünebiliriz. Bu klasik mevduat yapısına bir adet türev işlemi eklenecek. Bu işlemin adı call opsiyonu döviz alım hakkı. Şimdi ne demek istediğimi bir örnekle açıklayayım. Diyelim ki elinizde TL mevduatınız var ve bunu bir yıl vadeli % 20 faiz getirisi sunan bir bankaya yatıracaksınız. Sizin bu parayı bankaya TL olarak yatırdınız gün dolar/TL’nin de 15.00 TL olduğunu varsayalım. Siz bir yıl sonra bankadan paranızı çektiğinizde diyelim ki kurda 19.00 TL oldu. Bu durumda kurun 1 yıllık getirisi %28.50 olacak. Siz ise TL mevduattan 1 yılsonunda %15’lik bir getiri sağlamış olacaksınız. Bu durumda kur getirisi TL getirisinden (%28.50-%15=%13,5) %13,5 daha fazla olmuş olacak. Yani paranızı TL değil de kurda tutmuş olsaydınız %13,5 daha fazla getiri elde etmiş olacaktınız. İşte bu yeni KKTVM ile kur getirisi ile TL mevduat getirisi arasındaki bu fark devlet yani Hazine tarafından TL mevduat sahibine ödenecek. Bu demek oluyor ki bu yeni sistemle parasını TL mevduatta tutanlar 19.00 TL’lik kur düzeyinden herhangi bir ücret ödemeden vade sonunda bankalar aracılığıyla doları alma hakkı yani call opsiyonu alma hakkı kazanmış olacak. Sözün özü KKTVM ile elinde TL olan ve dolar getirisi yüksek olabilir diye dolar almak isteyen vatandaşın TL’de kalması sağlanacak ve ortaya çıkan kur riskini devlet üstlenmiş olacak.

Piyasada bu konuyla ilgili dünden beri inanılmaz bir tartışma var. İlki şu; bu uygulama gerçekten kuru düşürür mü? Bu noktada KKTVM ile kurda belirli bir seviyeye kadar düşüş sağlanabileceğini düşünüyorum. Örneğin dün 18.40 seviyesini test eden kur bugün 11.09 seviyesini gördü ve yazı kaleme alınırken 12,77 seviyesinden işlem görüyordu. Bu noktada temel beklentim kurda geri çekilme ve belirli bir noktada stabilizasyon olacağı yönünde. Yani kuru düşürmede etkin bir uygulama olacağı kanaatindeyim. Fakat şunu da belirtmek isterim ki bu geri çekilmede tek haneli kur rakamlarını göreceğimizi düşünmüyorum. Bu noktada belki kısa vadede 13.00-14.00 arası bir seviyede dengelenen bir kur görebiliriz.

Tabi KKTVM ile ilgili tartışmalar bununla sınırlı değil. Piyasaya göre mesela diyelim ki KKTVM başarılı oldu. Bu durumda kurda bir düşüş olacağı için bu kez rekabetçi kur yaratılamayacak. Rekabetçi kurun oluşmaması bu kez yeni ekonomik modelin işleyişine zarar verecek ve istenen cari fazla oluşmayacak. Ya da bir diğer olasılık olan KKTVM uygulamasının başarısız olduğunu varsayalım. Bu kez kurlarda artış devam edecek ve bir de üstüne ilgili kur riskini Hazine karşılamış olacağı için gereksiz yere Hazine’ye yük bindirilmiş olacak. Üstelik kimilerine göre Hazine’nin kur riskini karşılamak için para basılması da gerekecek. Söz konusu bu parasal genişleme de enflasyonu daha da artıracaktır. Yani bu görüşü savunanlara göre model başarılı olsa bile günün sonunda önemli yan etkisi hâlihazırda yüksek olan enflasyon daha da artmış olacaktır.

Bugün Hazine ve Maliye Bakanlığı program ile ilgili ayrıntıları açıkladı. Bundan sonraki süreçte KKTVM’nin olası olumlu ve olumsuz etkileri daha da netleşecek diye düşünüyorum. Ama yukarıda da değindiğim gibi KKTVM uygulamasının kurlarda meydana gelecek bir düşüş ile DTH’larda önemli ölçüde bir çözülme yaratacağı inancındayım.