Yatırımcısına en çok “kahve” kazandırdı

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Emtia piyasasında iÅŸlem gören 18 ürünün fiyat hareketlerinden derlediÄŸi bilgilere göre, 2021’de 13 ürün yatırımcısına kazandırırken, 5’i kaybettirdi.

Geçen yıl ABD’deki ekonomik destek paketine iliÅŸkin geliÅŸmeler, emtia üretim tahminlerindeki düşüşler ve ekonomilerin toparlanmasıyla birlikte küresel talepte görülen artış emtia fiyatlarını genel olarak olumlu etkiledi.

Altyapı ve yeşil enerjiye yönelik yatırımların artacağına yönelik beklentiler de emtia fiyatlarındaki artışı destekleyen diğer önemli bir unsur oldu.

Analistler, ekonomilerde kısıtlamaların kalkmasıyla birlikte özellikle Çin’in talebinin artmasının da emtia fiyatlarını olumlu etkilediÄŸini belirtti. Bunun yanında emtia ihracatında görülen artışla birlikte arz tarafında görülen endiÅŸeler de fiyatları yukarı yönlü etkiledi.

Emtia piyasasında geçen yıl yatırımcısına en fazla kazandıran ürün yüzde 76,3 ile kahve oldu. Kahveyi, yüzde 50,8 ile Brent petrol, yüzde 46,4 ile pamuk, yüzde 41,9 ile alüminyum, yüzde 40,8 ile doğalgaz izledi. Geçen yıl çinko yüzde 31,9 getiri sağlarken, bakır yüzde 26, nikel yüzde 25,5, mısır yüzde 22,6, şeker yüzde 21,2, buğday yüzde 20,3, kurşun yüzde 18,4 değer kazandı. Emtia yatırımcısı geçen yıl en az kazancı yüzde 2,2 ile soya fasulyesinden sağladı.

Kahve fiyatı artan talep ve arza yönelik endişelerle yükseldi

Ekonomilerdeki kısıtlamaların kaldırılacağı beklentisi ile artan talep beklentileri geçen sene kahve fiyatlarını olumlu etkiledi. Kahve zincirleri ve turizm sektörünün açılmasının kahve talebine olumlu yansıdı.

Dünyanın en büyük kahve üreticisi olan Brezilya’daki kuraklık endiÅŸeleri de kahve fiyatlarını yukarı yönlü etkiledi. Ãœlkede düşük yağışlar arz sıkıntılarına ve kahve ihracatında gecikmelere neden oldu.

Brent petrolün yükselmesinde de geçen sene dondurucu soÄŸukların ham petrol arzını sekteye uÄŸratması önemli faktörlerden bir tanesi oldu. Yemen’de Ä°ran destekli Husilerin dünyanın en büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan’ın petrol limanı ve tesislerine düzenlediÄŸi saldırılardan sonra meydana gelen arz kaynaklı endiÅŸeler, ABD’nin en büyük petrol boru hatlarından birinin siber saldırıya uÄŸraması, ABD’nin ticari ham petrol stoklarındaki düşüşler, aşılama programlarının hız kazanması sonrasında seyahat kısıtlamalarının kalkması ve yaz döneminde seyahatlerin artışa geçmesi dolayısıyla petrol talebinde oluÅŸan iyimser görünüm fiyatların yükseliÅŸinde rol oynayan diÄŸer önemli sebepler arasında yer aldı.

Pamuk, şeker, mısır ve buğday gibi tarım emtiaları da talebin artmasına karşın üretim tahminlerindeki azalış, ihracatın artması, arza yönelik endişeler ve olumsuz hava koşularının üretimi etkilemesiyle geçen sene yükseliş kaydetti.

Çin’de talebin artmasıyla alüminyum ve bakır baÅŸta olmak üzere metaller de yatırımcısının yüzünü güldürdü. Analistler, bakırın özellikle küresel ekonomik toparlanmanın referans emtiası olarak kabul edildiÄŸini vurgulayarak, ekonomilerin toparlanması sonrasında üretimin canlanmasıyla artan talebin bakır fiyatlarının yükselmesini saÄŸladığını söyledi.

Alüminyum fiyatlarında da özellikle Gine’deki askeri darbenin arzda yarattığı endiÅŸeler ve talep artış gibi nedenlerle sert yükseliÅŸler görülmüştü.

DoÄŸalgaz fiyatları da özellikle Rusya’yla Avrupa ülkeleri arasında teslimata ve arza yönelik yaÅŸanan sıkıntılarla artış kaydetti.

En fazla paladyum deÄŸer kaybetti

Emtia piyasasında geçen sene en fazla yüzde 22,3 ile paladyum değer kaybetti. Paladyumu yüzde 11,9 ile gümüş, yüzde 9,9 ile platin, yüzde 3,8 ile altın, yüzde 3,2 ile kakao izledi.

Küresel otomotiv üretiminde görülen çip kriziyle birlikte talebin azalması özellikle paladyum ve platin fiyatlarını olumsuz etkiledi.

Analistler, geliÅŸmiÅŸ ülke merkez bankalarının ÅŸahinleÅŸen para politikaları, ABD Merkez Bankası (Fed) BaÅŸkanlığına Jerome Powell’ın tekrar aday gösterilmesi sonrası azalan belirsizlikler ile yatırımcıların güvenli limanlardan ayrılma eÄŸilimi gibi faktörlerin altının geçen sene deÄŸer kaybetmesinde önemli rol oynadığını aktardı.

Vadeli iÅŸlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, AA muhabirine yaptığı deÄŸerlendirmede 2021 yılına salgın krizi ve ABD Merkez Bankası (Fed) kararlarının damga vurduÄŸunu belirtti. Yıla baÅŸlarken sınırların kapanması ve yeni varyant endiÅŸeleri etkili olurken, yılın sonuna doÄŸru ise Fed kararlarının öne çıktığını ifade eden Ergezen, “Tabii ki tek etkili olan konular bunlar deÄŸildi ama en etkilileri oldu. Bunun haricinde her emtianın kendine has deÄŸiÅŸkenleri mevcuttu.” dedi.

Ergezen, salgın krizi nedeniyle merkez bankaları tarafından sağlanan likiditenin bütün ekonomik dengeleri belirlemeye devam ettiğini aktardı.

Likiditenin artmış olmasının salgın nedeniyle tedarik zinciri sıkıntıları ile birleşince, emtia tarafında hızlı değerlemelerin gerçekleştiğini dile getiren Ergezen, bazı ürünlerde yaşanan hızlı fiyat artışlarının kriz niteliğinde endişelere sebep olduğunu vurguladı.

Ergezen, burada özellikle enerji fiyatlarındaki artışın yılın ikinci yarısında birçok dengeyi değiştiren olaylardan biri olduğunu kaydetti.

Yüksek likiditenin büyümeyi desteklediÄŸini söyleyen Ergezen, “Yüksek büyüme ise enflasyonda artışa yol açıyor. Dolar endeksi zayıf kalıyor, emtia fiyatları artıyor. Bu etkiye, bir de salgın nedeniyle oluÅŸan tedarik zinciri sıkıntılarını eklediÄŸimizde, emtia fiyatlarındaki artışın boyutu da artıyor. Yılın ikinci yarısında ise ABD Merkez Bankası’nın varlık alımlarını azaltacağı endiÅŸeleri ve faiz artırımlarının baÅŸlayacağı beklentisi etkili olmaya baÅŸladı. Bunun sonucunda ise dolar endeksinde deÄŸerlenme görmeye baÅŸladık. Dolar endeksindeki deÄŸerlenme emtialar üzerinde satış baskılarının artmasına yol açtı. 2021 yılını böyle özetlemek mümkün.” diye konuÅŸtu.

“Endüstriyel metallerde yukarı yönlü beklenmedik fiyat hareketleri görüldü”

Ergezen, özellikle endüstriyel metallerde yüksek likidite-yüksek büyüme denklemi nedeniyle yukarı yönlü beklenmedik fiyat hareketleri görüldüğünü belirtti. Artan büyümenin artan talebi beraberinde getirdiğini ifade eden Ergezen, artan talebin ise salgın sürecinde oluşan tedarik zinciri sıkıntıları nedeniyle tam anlamıyla karşılanamadığını bildirdi.

Bunun da talebi yüksek olan emtiada yukarı yönlü beklenmedik fiyat hareketleri görülmesine yol açtığını aktaran Ergezen, bu süreç içerisinde navlun fiyatları hızla artarken, konteyner maliyetlerinin de aynı şekilde yükseldiğini dile getirdi.

Ergezen, bunun sonucunda ise küresel bir tedarik zinciri sıkıntısı kaynaklı, emtia fiyatlamaları görüldüğünü vurguladı.

Bakır, demir cevheri, alüminyum gibi emtiada bunun örneğinin yaşandığını söyleyen Ergezen, yılın ikinci yarısında kısıtlamaların bir miktar azalmasıyla birlikte bu ürünlerde kar satışları ve aşağı yönlü fiyatlamalarda oluştuğunu kaydetti.

Ergezen, tarım emtiasında da yukarı yönlü fiyatlamaların görüldüğünü belirterek, yüksek likidite ve yüksek büyümenin tarım emtiasına da talep olarak yansıdığını ifade etti.

Bunun yanı sıra salgın nedeniyle bazı emtia gruplarında talepte düşüşün hiç görülmediÄŸini, bazı emtiada ise çok etkili olduÄŸunu bildiren Ergezen, “Ama genel olarak tarım emtiaları için pozitif bir yıl oldu. Yılın sonuna doÄŸru ise bir tarafta enerji fiyatlarındaki artış, diÄŸer tarafta gübre fiyatlarındaki artış, tarım emtialarında fiyatlamaların yükselmesine yol açtı. Bunun yani sıra mısır ve ÅŸeker gibi petrol fiyatları ile korelasyonu yüksek olan emtialarda da yukarı yönlü seyir izledik. Ekonomik geliÅŸmelere duyarlı, pamuk ve kahve gibi emtialarda ise özellikle salgın etkisinin azalıyor olduÄŸu beklentisi yükseliÅŸlere sebep olmuÅŸtu. Yeni varyantlar çıksa bile ekonomik aktivitelerin durmuyor olması, bu emtia grubunda geri çekilmeler olsa bile fiyatlamaların güçlü kalmasına yol açtı.” diye konuÅŸtu.

Enerji tarafında da 2021 yılında çok güçlü fiyatlamalar görüldüğünü belirten Ergezen, şunları kaydetti:

“Bunun en büyük nedeni salgın etkilerinin azalmasıyla birlikte talep tarafında görülen canlanma idi. Bu canlanma Brent petrol fiyatının 80 dolar seviyesinin üzerine çıkmasına yol açtı. DoÄŸal gaz fiyatı ise bir taraftan talepte meydana gelen canlanma, diÄŸer taraftan özellikle Rusya kaynaklı arz endiÅŸeleri nedeniyle hızlı yükseliÅŸ gösterdi. Bunun küresel anlamda birçok olumsuz etkisi oldu. DoÄŸal gaz fiyatlarındaki artış nedeniyle birçok ÅŸirket faaliyetlerine ara vermek zorunda kaldı veya fiyatlarını yükseltti. Bunun sonucunda enflasyon endiÅŸelerinin artmasına yol açtı. DiÄŸer taraftan ise yüksek doÄŸal gaz maliyetleri nedeniyle birçok ÅŸirket, alternatif olarak petrol kullanımına yöneldi. Fakat net olarak gerçekleÅŸen bir ÅŸey varsa, o da enerji fiyatlarındaki artışın birçok emtiada maliyet artışına yol açtığını gördük ve enflasyonu olumsuz etkilediÄŸine ÅŸahit olduk.”

2022 yılında ise emtia piyasasını zor bir yıl bekliyor

Ergezen, 2022 yılında ise emtia piyasasını zor bir yıl beklediğini aktardı. Bir tarafta üretim maliyetlerindeki artış ve enflasyon, diğer tarafta ise faiz artırımı ile artacak fiyat baskısının yer aldığını dile getiren Ergezen, 2022 yılını anlamak için öncelikle temel dinamiklere bakmak gerektiğini söyledi.

Ergezen, “Merkez bankaları faiz artırıyor. Bu durumda ekonomik büyümenin olumsuz etkilenmesi beklenir. Aynı zamanda dolar endeksi deÄŸer kazanır. Büyümenin azalması, talebin azalmasına yol açacak. Dolar endeksinin artması ise fiyatı dolar bazlı belirlenen emtialarda, maliyet düşüşüne ve dolayısıyla fiyat baskısına yol açması beklenir. Bu durumda merkez bankalarındaki faiz artışına paralel, emtiaların genelinde de satış baskısının arttığını görmemiz oldukça olası görünüyor.” deÄŸerlendirmesinde bulundu.

AA