Çanakkale’de kayıp ÅŸehitlik 108 yıl sonra bulundu

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Dünyanın en kanlı savaÅŸlarından biri olan Çanakkale SavaÅŸları’nın üzerinden 108 yıl geçmesine raÄŸmen savaÅŸa ait izler, gün yüzüne çıkıyor. ÇOMÃœ AÇASAM Müdürü ve Tarih Bölümü Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Anabilim Dalı Dr. Öğretim Ãœyesi Barış Borlat ve Askeri Tarih Uzmanı Ömer Arslan, yüksek lisans tezi çalışmaları sırasında 1000 arÅŸiv belge inceledi. Çalışmalar sonucunda bugüne kadar kayıp olan, Çanakkale SavaÅŸları’nın en kritik öneme sahip bölgelerinden Conkbayırı’nda süngü hücumu sırasında ÅŸehit olan askerlerin kayıp ÅŸehitliÄŸi bulundu.

‘BÄ°RÇOK ÅžEHÄ°TLÄ°K ALANIN DA TESPÄ°TÄ°NÄ° YAPMAYA BAÅžLADIK’

Çanakkale SavaÅŸları’nın yaÅŸandığı alandaki ÅŸehitliklerin bulunmasıyla ilgili en önemli kaynağın Åževki PaÅŸa haritası olduÄŸunu söyleyen Dr. Öğretim Ãœyesi Barış Borlat, “1916 yılında bölgeye gelen Åževki PaÅŸa, Çanakkale Muharebesi sahasını tahkimat amacıyla harita haline dönüştürmüş, 43 pafta içerisindeki önemli bölümlerden birini ise ÅŸehitlik alanları oluÅŸturmaktaydı. Ancak bir süre sonra askeri arÅŸivde yapmış olduÄŸumuz çalışmalar bize ÅŸunu gösterdi. Muharebe sahası içerisinde sadece Åževki PaÅŸa haritası içerisindeki ÅŸehitlik alanlarının yeterli olmadığını ya da bir bölümünün bunların içerisinde olmadığını fark ettik. Bu amaçla yapmış olduÄŸumuz çalışmalar esnasında özellikle askeri belgelerde ve dönemin krokilerinde ÅŸehitlik alanlarının Åževki PaÅŸa haritasından bağımsız olarak da var olduÄŸunu fark ettik. Bu kapsamda yapmış olduÄŸumuz çalışmalar esnasında muharebe sahasında bugüne kadar aslında yerini bilmediÄŸimiz birçok ÅŸehitlik alanının da tespitini yapmaya baÅŸladık. En son yapmış olduÄŸumuz çalışma aslında bir yüksek lisans tezi esnasında fark etmiÅŸ olduÄŸumuz, bir askeri krokiden hareketle ortaya çıkan ve bugüne kadar da aslında hiçbirimizin yerini bilmediÄŸi, neredeyse her gün önünden yüzlerce ziyaretinin geçmiÅŸ olduÄŸu bir ÅŸehitlik bölgesi olduÄŸunu söyleyebiliriz” dedi.

‘CONKBAYIRI MUHAREBESÄ°’NE AÄ°T BÄ°LDİĞİMÄ°Z ÅžEHÄ°TLİĞİMÄ°Z YOKTU’

Conkbayırı bölgesinde yabancı mezarlıkların da olduÄŸunu söyleyen Dr. Borlat, “Ancak bu saha içerisinde gerçekleÅŸen 10 AÄŸustos tarihindeki Conkbayırı Muharebesi’ne ait herhangi bir ÅŸehitliÄŸimiz bugüne kadar en azından bizim bildiÄŸimiz yoktu, ta ki yapmış olduÄŸumuz yüksek lisans tezi esnasındaki çalışmaya kadar. 10 AÄŸustos tarihi her ne kadar tarihi açıdan bugüne kadar önemli anlardan birisiyse, bu yapılan çalışma sırasında fark edilen, en azından öğrendiÄŸimiz ÅŸehitlik bölgesi de aynı ÅŸekilde bugüne kadar bizlerin yerini bilmediÄŸi, ancak bugün öğrendiÄŸimiz önemli bir alanı teÅŸkil ettiÄŸini söyleyebiliriz. Artık ÅŸunu gönül rahatlığıyla ekleyebiliriz ki; Conkbayırı Muharebesi’nin ÅŸehitleri, defin bölgeleri de günümüze ulaÅŸmıştır ve artık bundan sonra ihya edilmeyi beklemektedir” dedi.

‘BÄ°ZÄ°M ÅžEHÄ°TLERÄ°MÄ°ZE AÄ°T BÄ°R ÅžEHÄ°TLÄ°K YOK’

‘Askeri Tarih Uzmanı Ömer Arslan ise “Danışmanım Barış Borlat ile birlikte Çanakkale Muharebeleri konusunda ‘Conkbayırı Muharebeleri’ baÅŸlıklı yüksek lisans tezimi yaparken 1000 civarında bir belge taradık. Bizim sorun alanlarımızdan biri Conkbayırı’nda, özellikle 10 AÄŸustos 1915 tarihinde Atatürk’ün idare etmiÅŸ olduÄŸu o süngü hücumunda ÅŸehit olan askerlerimiz nereye defnedildi? Çünkü orayı ziyaret edenler, bilirler ki orada büyük bir Yeni Zelanda Anıtı var. Hemen arkasında bir Yeni Zelanda Mezarlığı var. Ama bizim ÅŸehitlerimize ait bir ÅŸehitlik yok. Burada bir ÅŸehitlik düzenlenmemiÅŸ olması mümkün deÄŸil. Dolayısıyla araÅŸtırmamızı bu minvalde ÅŸekillendirdik” dedi.

‘TARÄ°HÄ° ALAN BAÅžKANLIÄžI’NA TESPÄ°TÄ°MÄ°ZÄ° BÄ°LDÄ°RDÄ°K’

Bölgede görev yapan 28’inci Alay’ın harp raporlarını taradıkları sırada bir kroki tespit ettiklerini de belirten Arslan, “Bu krokide 28’inci Alay’ın ÅŸehit oldukları yeri gösteriyordu ve burada bir ÅŸehitlik tanzim edilmiÅŸ. Krokide ’28’inci Alay MeÅŸhedi’ yazıyor. Bunu bugünkü hava görüntüsü üzerine oturttuÄŸumuzda tam yerini tespit ettik. Daha sonra Barış Hocamız ile birlikte arazi etüt çalışması yaptık. Bu tespit ettiÄŸimiz yerde birçok ÅŸehidimize ait kafatası, kemik parçaları mezarlık formunda taÅŸ yığınları ve ÅŸahideler gördük. Dolayısıyla buranın bir ÅŸehitlik olduÄŸu kanısına vardık. Aynı zamanda Çanakkale SavaÅŸları Gelibolu Tarihi Alan BaÅŸkanlığı’na da bir müracaatla bu tespitimizi bildirdik. Kendileri de bunu deÄŸerlendirip, ÅŸehitlik olarak tescilini ve ihyası çalışmalarını yürütecekler” diye konuÅŸtu.