Ahmet Özenalp; “Hurda ithalatı sizi hapse götürebilir”

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Özge Comba Alkış

Yaşadığımız son dönemlerde, özellikle içinde bulunduğumuz pandemi durumu birçok açıdan ülke ekonomilerini olumsuz yönde etkiledi. Türkiye’de maalesef bu konuda payını aldı. Üretim ve dış ticaret konusunda göz ardı edilemeyecek sıkıntılar yaşandı. Dış ticarette ise sürekli ek vergiler gündeme geldi. Durum böyle olunca gümrük kaçakçılığı haberlerine sıkça şahit olmaya başladık. Peki, nedir gümrük kaçakçılığı? Hangi mallarda söz konusu kaçakçılık yaşanıyor? Hurda diye tabir edilen her mal, dış ticarete konu olabilir mi? Hurda kaçakçılığında gelinen son nokta nedir?

Tüm bu soruların yanıtlarını Gümrük ve Kaçakçılık uzmanı Gümrük Müşaviri Ahmet Özenalp Rekabet.net’e yanıtladı.

“GELECEKTE DAHA ÇOK OLACAK”

 Gümrük kaçakçılığı hangi dönemlerde artmaktadır?

“Yasa dışı yöntemlerin cazip olduğu dönemler, ürün fiyatlarının yükseldiği zamanlarla paralellik arz eder. Gümrük kaçakçılıkları bu dönemlerde artış gösterir. Özellikle gümrük vergilerinin yükseldiği, eşyalara ek vergilerin geldiği zamanlarda buna dövizdeki pik yükselişlerde eklendiğinde, piyasadaki açığı kapatma açısından yasa dışı yöntemlerin arttığına şahit oluyoruz. İçinde bulunduğumuz dönemler, bu dönemlerdir. Sonuçlarını ilerleyen zamanlarda daha çok görmeye başlayacağız.”

“YÖNTEMLERİ ‘PES DOĞRUSU’ DEDİRTİYOR”

Gümrük kaçakçılığının ülkeye zararı nedir?

“Gümrük kaçakçılıkları bir ülkenin ekonomik içtimai ve siyasal dengesini bozduğu kadar aynı zamanda çok önemli rekabet ihlalidir. Bu kapsamda kaçakçılık çok önemli bir haksız rekabet aracıdır. Kaçakçılar enteresan yöntemler icat ederler. Dava dosyalarını incelediğimde kaçakçılık konularında bu kadar tecrübeli olmama rağmen, pes doğrusu dediğim çok yeni yöntem gördüğümü belirtmek isterim.”

“KAÇAKÇILIKTAN YARGILANABİLİRSİNİZ”

İthalat yapılırken en önemli husus nedir?

“İçinde bulunduğumuz bu günlerde özellikle hurda ithali yapan ticaret insanımızın dikkatini çekmek istiyorum. Hurda getirdiğinizi sanarken kaçakçılıktan yargılanmamız işten bile değildir.Öncelikle en önemli konulardan biri kendilerine verilen izin kapsamında neleri ithal edip neleri edemeyecekleridir. Bu konuda maalesef gümrük müşavirlerinin bir kısmının da yeterli bilgi ve beceriye sahip olmadığını anlıyoruz.”

 “YENİ KADAR DEĞERLİ”

‘Hurda’ sözcüğünden ne anlamalıyız?

Google’da hurda üzerine inceleme yaptığınızda “Hurda genel olarak yeniden kullanılabilme özelliğini yitirmiş, işlevsel olarak bir değeri olmayan, miladı dolmuş bütün madde ve malzemelere verilen isimdir.”

Sanayi ve ekonomi açısından gelişmiş olan ülkelerde hurdalar yeni ürünler kadar değerlidir. Bunun sebebi ise genellikle recycle olarak bilinen geri dönüşüm işleminde kullanmalarıdır. Hurda haline gelmiş endüstriyel üretim fazlası olan atıklar, farklı ürünlere dönüştürülerek farklı sektörlerde de kullanılabilmektedir. Yani söz konusu hurdanın illa ki aynı sektörde kullanılması gerekmemekte, aksine daha çok başka sektörlerde kullanılmak üzere geri dönüşüm işlemine tabi tutulmaktadırlar.”

“ALTIN, GÜMÜŞ VE PLASTİK”

 Bütün hurdalar geri dönüştürülebilir mi?

“Hurda ayrıca kuyumculukta altın, gümüş gibi değerli ve yarı değerli madenlerin 2. el yani işlenmiş olanlarına denildiği gibi; bakır, çelik, demir, pirinç, alüminyum, plastik, kullanılamayacak duruma gelmiş otomobil parçaları, polyester gibi yüz binlerce madde ve malzemenin eksileri için de hurda kelimesi kullanılmaktadır. Kuyumculuk tabiri olan hurda haricinde diğer tüm hurda olarak tanımlanan malzeme ve maddelerin tek ortak özelliği bir daha asla eskisi gibi kullanılamayacak durumda olmasıdır. Ayrıca tüm hurdalar bir şekilde geri dönüşüme tabi tutularak işe yarar bir ara malzemeye veya ham madde girdisine dönüştürülebilmektedir. (Hurda tanım ve açıklamaları ile ilgili olarak Google Akademik’ ten araştırma yapıldığında gerek tanımları gerekse daha geniş açıklamaları bulmamız mümkündür.)”

 “ELEKTRONİK HURDALAR REVAÇTA”

 Piyasada en çok tercih edilen hurda türleri nelerdir?

“Hurda çeşitleri oldukça çok olup, piyasada en çok geri dönüşüme yatkın olan ve tercih edilenleri; metal, plastik, otomobil, elektronik alet, bilgisayar ve kâğıt hurdası olarak sıralanabilir. Ancak bunlar arasında özellikle kâğıt ve metal hurdası, eskiden beri en çok talep gören hurda çeşitleridir. Ama son yıllarda elektronik eşya hurdası ve bilgisayar hurdası da hurda toplama piyasalarında fiyatlandırılarak kendi kategorilerini oluşturmuşlardır.”

 “DIŞ TİCARETTE KURALLAR VAR”

 Bütün hurdalar dış ticarette kullanılabilir mi?

“Piyasada birçok eşyanın hurdasının olmuş olması, onun dış ticaret mevzuatı açısından ithal ve ihracının yapılacağı manasına gelmemektedir. Yukarıda nelerin ithal edileceğine dair verilen örneklerden anlaşılacağı gibi piyasanın hurda, atık, döküntü, kalıntı vs. gibi tanılandırmalarla isimlendirdiği eşyaların dış ticaretinin yapılmasına müsaade etmemektedir.”

Dikkat edilecek olursa ithalatlar 39.15 GTİP’ deki eşyalar olup, tarifesinde plastikten döküntü ve hurdalar olarak tarifelendirilmiştir. Aynı şekilde demir çelikten mamul eşyanın hurdası yine Gümrük Tarife cetvelinde kıymetli metal hurda ve atıkları olarak yer almaktadır. Bunun dışındaki eşyaları ‘ben kırar döker hurda haline getiririm sonra da ithal ederim’ düşüncesi ithalat rejimi ile bağdaşmayan bir düşüncedir.”

“PARA VE HAPİS CEZASI”

 Hurda ticaretinde ihlaller nasıl yaşanıyor?

“Hurda diye isimlendirdiğin eşyayı, örneğin otomobil parçası farları, tavan lambaları vs. olsun bu eşyayı hurda kategorisinden nasıl getireceksiniz? Böyle bir işe girdiğinizde bakınız şimdi dış ticaret mevzuatına ait kaç ihlal ortaya çıkacak.

Bu haliyle eşyanın ithali yasak kapsamında değil ancak izin kapsamındadır. İthalat rejim kararının 7. maddesi; “Eski, kullanılmış, yenileştirilmiş, kusurlu (defolu) ve yatık (zamanla dayanıklılığını yitirmiş) malların ithali izne tabidir” hükmüne amirdir.

Görüldüğü gibi eşyalar TAREKS başta olmak üzere (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2020/25 gereğince denetime tabidir.

Aynı zamanda devreye “KULLANILMIŞ VEYA YENİLEŞTİRİLMİŞ EŞYA İTHALATINA İLİŞKİN TEBLİĞ (İthalat: 2020/9) girmektedir. Farklı kategoride eşya olduğu için vergilendirme farklı olacak Bu sefer kıymet kaçakçılığı işlemine maruz kalacaksınız. Sonuçta yukarıdaki tüm ihlaller sizi 5607 sayılı Kaçakçılıkla mücadele kanunun 3 maddesiyle yargılanmanızın yolu açılacaktır.

MADDE 3 – (1) Eşyayı, gümrük işlemlerine tabi tutmaksızın ülkeye sokan kişi, bir yıldan beş yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Eşyanın, gümrük kapıları dışından ülkeye sokulması halinde, verilecek ceza üçte birinden yarısına kadar artırılır.

Sadece bu kadarla kalsanız iyi; bu kez de “6455 sayılı Kanun ile değişikliğe uğrayan 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun “Kaçakçılık Suçları” başlıklı 3 üncü maddesinin 2nci fıkrası aşağıda gösterdim. Eşyayı, sahte belge kullanmak suretiyle gümrük vergileri kısmen veya tamamen ödenmeksizin, ülkeye sokan kişi cezalandırılmaktadır.

“(2) Eşyayı, aldatıcı işlem ve davranışlarla gümrük vergileri kısmen veya tamamen ödenmeksizin ülkeye sokan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.

Bunların dışında tabi devreye sahte belge TCK 204’üncü maddesi kapsamında ayrıca işlem yapılması girecektir. Neden çünkü faturanız ve diğer gümrük vesaikleri gerçeği yansıtmamaktadır.

Özetle dış ticaret insanımıza tavsiyem, gümrük işlemlerini emanet ettiğiniz insanları iyi araştırın, konunun uzmanı olanlarla iş yapın, yoksa inanılmaz bedel ödersiniz. Benden söylemesi.”

Rekabet.net