BirleÅŸik Arap Emirlikleri ile Ticaret Hedefimiz Ne?

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Türkiye ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması müzakereleri bu hafta başladı. Aslında iki ülke arasındaki ilişkiler Şubat ayında Cumhurbaşkanı R. T. Erdoğan’ın Emirlikleri ziyareti ile başlamıştı. Bu ziyaret esnasında Türkiye ve BAE arasında sanayi, sağlık, savunma sanayii, teknoloji, kültür, tarım, ticaret, teknoloji, kara ve deniz taşımacılığı gençlik, afet yönetimi, iletişim ve arşiv gibi birçok faklı alanı kapsayan 13 mutabakat metni imzalandı. Bunlardan biri olan Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşmasının müzakerelerine başlanıyor. Altı ay içerisine müzakerelerin tamamlanması bekleniyor.

Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması Nedir?

Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşmalarını, basitçe serbest ticaret anlaşmalarının biraz daha gelişmiş versiyonları olarak tanımlayabiliriz. Serbest ticaret anlaşmaları; ülkeler arasındaki gümrük vergilerinin sıfıra indirilmesi ve ülkeler arasında serbest ticaretin sağlanmasını hedefleyen anlaşmalardır. Ancak bildiğimiz gibi ülkelerin ticaretlerini, birbirlerine göre rekabetlerini etkileyen birçok faktör var. Bu nedenle sadece gümrük vergilerini sıfıra düşürmek ticaretin serbestleşmesi için yeterli değil.

Son yirmi yılda bir yandan serbest ticaret anlaşmaları artarken bir yandan da bu ticaret anlaşmalarının daha fazla kapsamlı anlaşmalar olduğunu görüyoruz. Yani artık anlaşmalar sadece hangi malların kapsamda olduğunu ve bunların menşei kurallarının (rules of origin) ne olduğunu açıklamıyor. Bunlara ek olarak rekabet, çevre, fikri mülkiyet hakları ile daha yoğun düzenlemeler gibi çok daha derin hükümleri var. Bu nedenle de bu anlaşmalar derin ticaret anlaşmaları olarak biliniyorlar.

Son dönemde Birleşik Arap Emirlikleri kapsamlı ticaret anlaşmalarına daha fazla önem vermeye başladı. Hindistan ve İsrail ile anlaşmaları tamamlandı. Hatta Hindistan ile olan anlaşmanın Mayıs ayında yürürlüğe girmesi bekleniyor.

Türkiye – BAE Arasındaki Ticaret

Türkiye ile BAE arasındaki ticaret hacmi 8 milyar dolar civarında. 2021 yılında 5.4 milyar dolar ihracat yapmışız, ithalatımız ise 2.4 milyar dolar olarak gerçekleşmiş. Yani 3 milyar dolar fazla vermişiz. 2020’de durum tam tersi asında. 5.6 milyar dolar ithalatımız ve 2.8 milyar dolar ihracatımız var. Yani 2.8 milyar dolar bir açık vermişiz.

İthalatımız 2020’den 2021’e 3.2 milyar dolar azalmış. Aslında nedeni basit. Altın ithalatımızdaki azalma. Türkiye’nin BAE’nden olan ithalatında birinci sırada altın yer alıyor. Bu yıl BAE’den 1.4 milyar dolarlık altın ithal etmişiz. Oysa bu 2020’de 5.1 milyar dolarmış. Toplam ithalatın %91’i. İhracatımız da yine aynı fasıldan.

Türkiye ile BAE arasında ticaretin sadece altın ve mücevher gibi sınırlı mallarda kalması aslında bu iki ülke arasındaki ticarette artma potansiyeli olduğunu gösteriyor. Türkiye’nin BAE’nin ithalatındaki payı oldukça düşük. Bu potansiyeli kapsamlı bir serbest ticaret anlaşması ile arttırmak mümkün gözüküyor. Örneğin otomotiv sektörünün, BAE’nin ithalatının içinde önemli bir payı var. Otomotiv kaleminde ithalatı toplam ithalatının yaklaşık %4’ü. 10 milyar doların üzerinde bir ithalat potansiyeli var. Türkiye’nin de bu konuda rekabet avantajı var. Şu anda sadece 209 milyon dolar bir ihracatımız var. Önemli bir potansiyel olabilir.

Türkiye BAE arasındaki ticaretin 15 milyar dolara arttırılması hedefi açıklandı. Beş sene gibi bir zaman ufku var. Potansiyelde var. Bu anlaşma yatırımlar konusunda da bir takım hükümler içerecektir. BAE’nin Türkiye’de 5 milyar dolar yatırımı var. Bu yatırımın artması kurulan işbirlikleri ile mümkün hale gelecektir.

Merkez Bankaları aracılığıyla geçtiğimiz ay 5 milyar dolarlık yerel paralarla bir swap anlaşması yapıldı. Merkez Bankasının brüt rezervlerini arttırmak adına yapılan bu anlaşmanın yerel paralar cinsinden olması pratikte çok etkin olmayacağı anlamına geliyor. Ancak BAE’den gelecek yatırımın ilk aşaması olabilir.

Tabii bir de bizim AB ile Gümrük Birliği Anlaşmasından doğan yükümlülüklerimiz var. AB’nin henüz BAE ile bir ticaret anlaşması yok. Ancak BAE’nin de Körfez Ülkeleri İşbirliği Konseyi ile serbest ticaret anlaşması müzakereleri var. Hızlı ilerleyen bir müzakere süreci değil ne yazık ki. AB’nin tavrı bizim de BAE ile müzakere sürecimizde etkili olacak kuşkusuz.