23 Aralık 2024 itibariyle Covid-19 ile mücadelede aşılanan sayısı kişiye ulaştı.
Dicle Ãœniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Ãœyesi Prof. Dr. Abdurrahman ÅženyiÄŸit, dünyadaki tüm kum fırtınalarının yüzde 50’sinin tek başına Sahra Çölü’nde oluÅŸtuÄŸunun kabul edildiÄŸini, diÄŸerlerinin de Orta Asya bölgesinde meydana geldiÄŸini ve tüm dünyaya yayıldığını anlattı.
ÅženyiÄŸit, fırtınalarla taşınan partiküllerin çevre ve saÄŸlık sorunları oluÅŸturduÄŸunu dile getirerek, “Özelikle astımı, bronÅŸiti olan hastalar bu dönemde ciddi sorun yaÅŸamakta. Burundan ve ağızdan giren bu partiküller, akciÄŸerlere gidip ciddi anlamda nefes darlığı, hırıltılı solunum oluÅŸturabilmekte. Astım, bronÅŸit, akciÄŸer veya alerjik hastalık varsa dışarı çıkılmaması gerekiyor.” dedi.
Bu hava olayının yaşandığı dönemlerde özelikle gündüz mümkünse dışarı çıkmamak, evlerin pencerelerini ve kapısını kapalı tutmak gerektiğini ifade eden Şenyiğit, dışarı çıkılacaksa da maske kullanılmasını önerdi.
ÅženyiÄŸit, dışarı çıkıldığında hırıltı solunum baÅŸlamasının astım veya bronÅŸit atağının göstergesi olduÄŸunu anlatarak, “Bu durumda mutlaka hekime baÅŸvurulmalı. Toz fırtınalarının olduÄŸu dönemlerde dikkatli olmamız gerekiyor. Dışarı çıkılmadığı halde öksürük, balgam, hırıltılı solunum veya göğüste yanma ÅŸikayetleri varsa da doktora baÅŸvurulması gerekli.” diye konuÅŸtu.
Mardin Artuklu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Vasfiye Bayram Değer ise çöl tozunun insanların yanı sıra hayvan ve bitki sağlığını olumsuz etkilediğini belirtti.
Özellikle sağılık sorunları bulunanlar için ciddi zararlarının olduğuna işaret eden Değer, şöyle konuştu:
“Havada toz partiküllerinin yüksek olması özelikle solunum yolu rahatsızlıklarına sebep olabiliyor. ABD’de yapılan bir araÅŸtırmaya göre, çöl tozlarının taşınımı sebebiyle yılda 60 bin ölüm meydana gelmekte. Irak’ta 2005’te bu çöl tozu taşınımı sebebiyle Yermük Hastanesinde 1000 boÄŸulma vakası rapor edildi. Solunum yolu hastalıklarına neden olmakta, ölüm oranlarını artırmakta. Bazı hastalıklar için hem neden hem tetikleyici olabilmekte. Astım için tetikleyici ve sebep olabiliyor. Migren, göz enfeksiyonu gibi hastalıklar için hem neden hem de tetikleyici.”
DeÄŸer, toz partiküllerin boyutunun önemli olduÄŸuna iÅŸaret ederek, “10 mikrondan küçük olanlar saÄŸlık için zarar teÅŸkil ediyor. 2,5 mikronun altındakiler akciÄŸerin en ücra köşelerine kadar ulaşıp solunum yolu problemlerine yol açabiliyor.” dedi.
Çöl tozlarının barındırdığı önemli miktarda kurÅŸunu da çökeldiÄŸi ortamlara bıraktığını dile getiren DeÄŸer, “Çöl tozlarının havalanmasıyla atmosfere karışan ve çok uzak mesafelere taşınan kurÅŸun parçacıklarının su kaynaklarına çökelmesi veya tarım ürünleri baÅŸta olmak üzere gıda maddelerini kirletmesi sonucu insan saÄŸlığı tehlikeye girmektedir. Kemik ve dokularda biriken kurÅŸun, beyin hasarlarına ve ölümlere neden olabilmektedir. Düşük dozdaki kurÅŸun birikimi bile anne karnındaki bebekler ve henüz bağışıklık sistemi geliÅŸmemiÅŸ çocuklara büyük zararlar verebilmektedir.” ÅŸeklinde konuÅŸtu.
Toz taşınımının sağlıklı bireyler için de zararlı olduğunu vurgulayan Değer, bu kişilerde de cilt ve saç problemlerine yol açabildiğini aktardı.
DeÄŸer, bu tür olayların yaÅŸandığı dönemlerde vatandaÅŸların dikkat etmesi ve dışarıya çıkmaması gerektiÄŸini ifade ederek, “Özellikle risk gruplarının açık alanlarda bulunmamaları gerekiyor. Kapı ve pencerelerin de sıkı ÅŸekilde kapatılarak partiküllerin içeri de girmesinin engellenmesi gerekiyor.” dedi.
Toz taşınımıyla ilgili 1960’lı yıllardan beri çeÅŸitli çalışmaların yürütüldüğünü belirten DeÄŸer, “Bu konuda bilimsel çalışmaların artırılması ve devam ettirilmesi gerekiyor. Ãœnlü tıp bilgini Ä°bni Sina’nın, ‘Toz olmasaydı insan ömrünün 1000 sene olmaması için hiçbir sebep yoktu.’ sözünü hatırlatmak istiyorum. Hakikaten bu anlamda saÄŸlığa olan etkileri ön plana çıkarılarak insanlarda farkındalıkların yaratılması önemli. Olumsuz etkileri bu ÅŸekilde azaltılabilir.” ifadelerini kullandı.
Şırnak Devlet Hastanesinde Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Mahmut Ülger, toz bulutunun çocuklarda, yaşlılarda ve kronik hastalarda risk teşkil ettiğini söyledi.
Toz taşınımı oluÅŸtuÄŸunda çocukların, astım ve kronik akciÄŸer hastalarının dışarı çıkmamasını önerdiklerini dile getiren Ãœlger, “Çıkmaları gerektiÄŸi durumlarda ise koruyuculuÄŸu yüksek maske kullanmalarını, kronik hastaların ilaçlarını düzenli kullanmalarını tavsiye ediyoruz.” diye konuÅŸtu.
Ülger, solunumla burundan giren küçük partiküllerin akciğere kadar indiğini anlatarak, şunları kaydetti:
“AkciÄŸere indiÄŸinde özellikle astım hastaları için ciddi anlamda alerjik reaksiyonlar oluÅŸturup, ataÄŸa sebep olup ciddi sonuçlar doÄŸurabilmekte. Kronik hastalarda daha çok ölümler oluyor. Özellikle astım, KOAH hastaları için ciddi anlamda ataklar oluÅŸabilmekte. Bu süreçlerde dışardan eve gelindiÄŸinde duÅŸ alınması koruyucu önlemler arasında yer alıyor.”
AA
İşte Martta en çok satılan otomotivler
MTV’ye ne kadar zam yapılacak?
Helikopter kazası kurbanlarına veda
Yavru goril kaçakçıların elinden kurtarıldı
Ä°ÅŸte 2024 yılının “Kelimesi”
Çarşı’ davasında tüm sanıklara beraat
Otomobil devleri birleÅŸiyor
Eski tip kimlikle tapuda işlem yapılamayacak
İdari para cezaları yılbaşından itibaren artırılacak
Dikkat! Kartınız bloke olacak Bu şifreler artık yasak
Kabine toplanacak: Bakan Işıkhan asgari ücret sunumu yapacak
MTV’ye ne kadar zam yapılacak?
Helikopter kazası kurbanlarına veda
Yavru goril kaçakçıların elinden kurtarıldı
Ä°ÅŸte 2024 yılının “Kelimesi”
Çarşı’ davasında tüm sanıklara beraat
Otomobil devleri birleÅŸiyor
Eski tip kimlikle tapuda işlem yapılamayacak
İdari para cezaları yılbaşından itibaren artırılacak
Dikkat! Kartınız bloke olacak Bu şifreler artık yasak
Kabine toplanacak: Bakan Işıkhan asgari ücret sunumu yapacak