Cumhuriyet döneminin ilk hava harp şehidi: Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

rabzonlu Tütün eksperi Hakkı Topel ile Mebuse Topel’in oÄŸlu Cengiz Topel, babasının görev yaptığı Kocaeli’nin Ä°zmit ilçesinde, 2 Eylül 1934’te dünyaya geldi.

Ä°lkokula Bandırma’da baÅŸlayan ve Gönen’de devam eden Topel, babasının vefatının ardından ailesiyle Ä°stanbul’un Kadıköy ilçesine yerleÅŸti. Topel, Kadıköy Yel DeÄŸirmeni Okulunda ilk ve orta öğrenimini tamamladı. Lise öğrenimine HaydarpaÅŸa Lisesinde baÅŸlayan Topel, daha sonra Kuleli Askeri Lisesine devam ederek 1953’te buradan mezun oldu. Cengiz Topel, 1955’te Kara Harp Okulunu bitirerek asteÄŸmen olarak Türk Silahlı Kuvvetleri saflarına katıldı.

Küçük yaÅŸlardan beri havacılığa olan merakı sonucu hava sınıfına giren ve pilotaj eÄŸitimi için Kanada’ya gönderilen Topel, buradaki eÄŸitimini baÅŸarıyla tamamlayarak 1957’de yurda döndü ve Merzifon 5’inci Ana Jet Ãœs Komutanlığında göreve baÅŸladı. Topel, 1961’de EskiÅŸehir 1. Hava Ana Jet Ãœssü’ne atandı ve 1963’te yüzbaşılığa terfi etti.

Kıbrıs’ta “uyarı uçuÅŸu” görevi

Rumlar, 5 AÄŸustos 1964’te Erenköy ve Mansur bölgelerine denizden hücumbotları, karadan ise tanklarla takviyeli piyade birlikleriyle ani bir saldırıya geçerken Türk kasabaları ve sahildeki Türk balıkçı teknelerine ateÅŸ açtı. Ada’daki BirleÅŸmiÅŸ Milletler Gücü’nün bu katliama sessiz kalması üzerine Türkiye’den ilk yardım 7 AÄŸustos’ta 4 uçak ile yapıldı.

Rum kesiminin Kıbrıs’taki Türklere karşı iÅŸlediÄŸi suçlarda caydırıcı etki amacıyla Türk jetlerinin Kıbrıs üzerinde uyarı uçuÅŸu yapmasına karar verilmesinin ardından Pilot Yüzbaşı Topel, 8 AÄŸustos 1964’te EskiÅŸehir’den Kıbrıs’a, dörtlü kol komutanı olarak gönderildi.

Hücumbotlara yönelik ikinci hücum kolundaki 4 jette, Yüzbaşı Cengiz Topel, ÃœsteÄŸmen Ä°zzet Öztarhan, Yüzbaşı Mehmet Konedralı ve ÃœsteÄŸmen Ethem Sancar bulunuyordu ve komuta, Yüzbaşı Topel’deydi. Topel’in F100F jeti, ikinci dalışına hazırlanırken yerden isabet alarak düşürüldü.

Yüzbaşı Topel, işkenceyle öldürüldü

Paraşütle atlamak zorunda kalan Topel, Lefke, Gaziveren, Elye ve Çamlıköy Türk yerleşim birimleri arasında bulunan Peristeronori isimli Rum köyü yakınlarında bir asfalt yola indi ancak olay yerine gelen 3 Rum askerince esir alındı.

Topel’in mermisinin bitimine kadar kendisini koruduÄŸu ve yanına kimseyi yaklaÅŸtırmadığı söyleniyor.

Esir düşen Topel’in başına gelenler konusunda birtakım rivayetler olsa da kendisinin, uluslararası savaÅŸ hukukunun esirleri kapsayan maddelerine aykırı olarak yapılan iÅŸkenceler sonucu öldürüldüğü belirtiliyor.

Rum kesimi ise Topel’in yaralı olarak yakalandığını ve hastanede tedavi altına alındıktan sonra öldüğünü savundu.

Aynı zamanda Kıbrıs’taki ilk Türk hava harp ÅŸehidi de olan Cengiz Topel’in naaşı, Türkiye’nin yoÄŸun giriÅŸimleri sonucu 12 AÄŸustos 1964’te Rumlardan alındı.

Edirnekapı’daki SakızaÄŸacı Hava ÅžehitliÄŸi’nde topraÄŸa verildi

Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel’in naaşı, Kıbrıs, Adana, Ankara ve Ä°stanbul’da yapılan törenlerin ardından 14 AÄŸustos 1964’te Edirnekapı’daki SakızaÄŸacı Hava ÅžehitliÄŸi’nde topraÄŸa verildi.

Cumhuriyet tarihinin ilk hava harp ÅŸehidi olan ve kahramanlığıyla anılan Cengiz Topel’in adı, bugün Türkiye’nin çeÅŸitli il ve ilçelerindeki yüzlerce park, cadde ve sokakta yaÅŸatılıyor.

KKTC’de adına anıt dikilen ve müze açılan Topel’in ismi, bir köye ve hastaneye de verildi.

Topel’in hatırası KKTC’deki anıtında yaÅŸatılıyor

Cumhuriyet döneminin ilk hava harp ÅŸehidi Yüzbaşı Topel’in hatırası, KKTC’nin Lefke bölgesinde yer alan Åžehit Hava Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel Anıtı’nda yaÅŸatılıyor.

Şehit Cengiz Topel Anıtı, Lefke ve Güzelyurt ilçelerini bağlayan sahil yolundaki bir park içerisinde yer alıyor. Yeşilyurt-Gemikonağı arasındaki sahil tarafında kalan anıt, Lefke ilçe merkezine 7,5 ve Güzelyurt ilçe merkezine 17 kilometre uzaklıkta bulunuyor.

Bölgenin en çok görülen yerlerinden birinde olan anıt, 1990’da ziyarete açıldı.

Cengiz Topel Anıtı’nın yer aldığı parkta, Cengiz Topel’in paraşütle atlayışını gösteren kabartma, Türk Hava Kuvvetleri Anıtı, Kıbrıs tarihi ile Türkçe ve Ä°ngilizce bilgilerin yer aldığı panolar ve Topel’in vurulan uçağının parçaları yer alıyor.

Öte yandan anıtta, Topel’in öz geçmiÅŸi ve fotoÄŸrafları ile Kıbrıs ve Türkiye’deki cenaze törenlerine ait fotoÄŸraflar da bulunuyor.

Åžehit Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel Anıtı’nda 2019’da, uçak parçalarının tadilattan geçirilmesi ve çevre düzenlemesini de kapsayan bir çalışma yapıldı. Anıt, çalışmanın ardından geçen yıl 8 AÄŸustos 2019’da törenle açıldı. Yapılan düzenleme çerçevesinde Topel’in 1964’te düşürülen F-100 savaÅŸ uçağının bire bir benzeri, anıt önündeki bir kaide üzerine yerleÅŸtirildi.

Åžehit Yüzbaşı Cengiz Topel Anıtı’nın içinde büst de bulunuyor.

AA