Dış Ticaret Karnemiz Nasıl?

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

TÜİK Haziran ayı dış ticaret rakamlarını açıkladı. Ticaret Bakanlığının geçici verilerinden zaten durum ortadaydı. Ancak biraz daha yakından bakalım.

Haziran ayı dış ticaret verilerine baktığımızda ihracatın %18.7 artış ile 22.6 milyar dolar, ithalatın ise yaklaşık %40 artarak 31.6 milyar dolar olduğunu görüyoruz. Dış ticaret açığı 8 milyar doların üstünde. Yılın ilk 6 ayında ise 125.8 milyar dolara çıkmış, ithalat ise 177.2 milyar dolar. Yani ilk altı ayda dış ticaret açığımız 51.4 milyar doları bulmuş durumda. İhracatın ithalatı karşılama oranı da bu doğrultuda %71 seviyesine geriledi. Bu uzun süredir görmediğimiz bir oran.

İthalattaki bu artışta enerji ithalatının katkısı önemli. Haziran ayında bu fasıldaki ithalatımız (GTIP 27) 8 milyar doların üzerinde. Bunda Haziran ayında enerji maliyetlerindeki yüksek seyrin payı var kuşkusuz. 2022’nin ilk yarısında ise 48 milyar dolar civarında bir ithalatımız var. Yani dış ticaret açığının önemli bir kısmı bu fasıldan kaynaklanıyor.

Türkiye enerjide dışa bağımlı bir ülke. Dolayısıyla bu ithalat kalemini düşüremiyoruz. Her ne kadar kur yükselse de zorunlu bir ithalat kalemi olduğu için bu kalemdeki ithalat azalmıyor. Ara malı ve hammadde ithalatı 2021 yılının ilk yarısında 95 milyar dolarken 2022’nin ilk yarısında145 milyar dolara yükselmiş. Hammadde fiyatlarındaki artış en önemli nedeni.

İhracatımızda ilk sırayı yine Almanya almış. İhracatımız içinde yaklaşık %8’lik bir paya sahip. Almanya’yı ABD ve İngiltere takip ediyor. İthalatta ise yine zirve Rusya’nın. Ardından Çin ve Almanya geliyor. İhracat ve ithalat yaptığımız ülkeler aslında pek değişmiyor. İhracatımızda Avrupa ülkelerinin payı oldukça yüksek. AB ülkeleri ve İngiltere ihracatımızın yarısını oluşturuyor.

İkinci yarıya dair beklentiler

Yılın ikinci yarısı resesyon beklentileri ile başladı. ABD %0.9 küçülerek her ne kadar bir resesyon açıklaması yapılmasa da resesyona doğru sürükleniyor. FED hızla artan enflasyon karşısında şahinleşmek zorunda kalıyor. Yani bu işin ABD ekonomisini resesyona sürüklemeden çözülmesi zor. ABD bizim en çok ticaret yaptığımız ikinci ülke haliyle ABD’nin resesyona girmesi bizim için dış talebimizde daralma demek.

Atlantik’in diğer tarafında da işler çok iyi gitmiyor. Rusya özellikle Almanya’yı enerji kesintisi ile tehdit ediyor. Gazprom’un bakım bahanesiyle Almanya’ya gaz akışını beşte bir seviyesine indirmesi bu korkuyu arttırdı. Avrupa’da gaz fiyatlarının %30 artmasına neden oldu. IMF de özellikle Almanya için büyüme tahminlerini %1.9’dan %0.8’e revize etti. Bu durumda en çok ticaret yaptığımız iki ülkede de talep yetersiz olacak.

Tabii ABD ve Avrupa’nın durgunluğa gitmesi, durgunluğun küresel boyuta sıçrayacağı anlamına geliyor. Keza Çin’de derinleşen emlak krizi de büyümede bir fren olacağını gösteriyor. 2022’nin ikinci yarısı dünyada talebin çok canlı olmayacağını söyleyebilirim. Temel ihracat pazarlarımızdaki durgunluk bizi zorlayacak.

Diğer yandan Covid tüm hızıyla ve yeni varyantları ile devam ediyor. Çin ve diğer Asya ülkelerinin Covid’e karşı sıfır tolerans politikaları sonucu kapanmaları arz sıkıntılarını gündeme getirebilir. Bu da tedarik sıkıntısı içinde zaten iki buçuk yıldır zorlanan otomotiv gibi ihracatçı sektörlerimizi zorlayabilir.

Küresel durgunluk ihtimalinin bizim için kötünün iyisi diyebileceğimiz tek yanı ise enerji ya da geniş anlamda emtiada bir fiyat düşüşüne yol açacak olması. Türkiye emtia ithalatçısı bir ülke, haliyle ithalat faturamızdaki artışı sınırlayabilir.

Özetle yılın ikinci yarısı küresel çapta bir durgunluk ihtimalinin arttığı, talebin yetersiz olduğu bir dönem bizi bekliyor. Temel ihracat pazarlarımızda bir durgunluk artık kesin gibi. Bu noktada hep söylediğim gibi eğer ihracat pazarlarımız çeşitlendirebilir, Asya pazarlarına açılabilirsek bu etkiyi daha az hissederiz.