Dünyada 2023 böyle geçti

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Uluslararası Ceza Mahkemesinin (UCM), Ukrayna’da iÅŸlenen suçlara iliÅŸkin yürüttüğü soruÅŸturma kapsamında Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir Putin hakkında savaÅŸ suçu gerekçesiyle yakalama kararı çıkarması, Çin Devlet BaÅŸkanı Åži Cinping’in yeniden göreve seçilerek iktidarını üçüncü döneme taşıması, Pakistan’ın eski BaÅŸbakanı Ä°mran Han hakkında verilen tutuklama kararı sonrası ülkede yükselen tansiyon, Ä°srail’de Binyamin Netanyahu hükümetinin siyasi krize dönüşen yargı reformu düzenlemesi ve Portekiz Katolik Kilisesi tarafından 4 bin 815 çocuÄŸun cinsel istismara uÄŸradığının ortaya çıkması 2023 yılının ilk çeyreÄŸine damga vurdu.

UCM, 17 Mart’ta Ukrayna’da iÅŸlenen suçlara iliÅŸkin yürüttüğü soruÅŸturma kapsamında, Rusya Devlet BaÅŸkanı Putin ve Rusya’nın Çocuk Hakları Komiseri Maria Alekseyevna Lvova-Belova hakkında savaÅŸ suçu gerekçesiyle yakalama kararı çıkardı. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, UCM’nin Putin ve Lvova-Belova hakkındaki kararının Rusya için hukuken geçersiz olduÄŸunu açıklarken, Ukrayna BaÅŸbakanı Denis Åžmıgal, kararı “adalet yolunda önemli bir adım” olarak nitelendirdi.

Çin Devlet BaÅŸkanı Åži, Çin Ulusal Halk Kongresinin (ÇUHK) 10 Mart’ta baÅŸkent Pekin’de yapılan 14. döneminin 1. Genel Kurulunda, tek aday olduÄŸu oylamada delegelerin oy birliÄŸi ile üçüncü kez devlet baÅŸkanı seçildi. Daha önce 2013 ve 2018’de iki kez devlet baÅŸkanı seçilen Åži, 5 yıllığına yeniden göreve gelerek Çin Halk Cumhuriyeti tarihinde devlet baÅŸkanlığını üçüncü döneme taşıyan ilk isim oldu. Åži, Merkezi Askeri Komisyon BaÅŸkanlığına da yeniden seçilerek ordunun başındaki baÅŸkomutan konumunu da sürdürdü.

Pakistan’da eski BaÅŸbakan Ä°mran Han’ın baÅŸbakanlığı döneminde yabancı devlet adamlarından alınan hediyelerin satıldığı ve bir kadın yargıcı tehdit ettiÄŸi iddiasıyla yargılandığı iki davada 13 Mart’ta Han hakkında iki tutuklama kararı verildi. Han’ı gözaltına almak için Lahor’a giden polisler ile Pakistan Adalet Hareketi Partisi destekçileri arasında çıkan çatışmalar iki gün sürdü. Han’ın gözaltına alınmak istenmesine karşı ülke genelinde düzenlenen protestolarda Han’ı destekleyen 198 kiÅŸi gözaltına alındı.

Ä°srail’de Netanyahu hükümetinin Yüksek Mahkemenin yetkilerini sınırlandıran ve iktidarın yargı atamalarında söz sahibi olmasını öngören “yargı reformu” planı nedeniyle halk ilk kez 7 Ocak’ta Tel Aviv’de protesto düzenledi. Kitlesel bir hal alan gösteriler her cumartesi ülke genelinde düzenlenmeye baÅŸlandı. Ä°srail genelinde 1 Mart’ta sivil itaatsizlik eylemlerine evirilen gösterilerde pek çok kentte ana yollar protestocular tarafından trafiÄŸe kapatıldı. Ä°srail Savunma Bakanı Yoav Gallant, 25 Mart’ta siyasi krize dönüşen yargı düzenlemesinin durdurulması için hükümete çaÄŸrıda bulundu ancak bir gün sonra BaÅŸbakan Netanyahu, Gallant’ı görevden aldı. Sivil toplum kuruluÅŸları, hukukçular ve yüksek teknoloji sektörleri gibi meslek gruplarının yanı sıra siyasi krize dönüşen tartışmalı yargı düzenlemesine ordu içinden de tepkiler geldi. Yargı reformu planının siyasi krize dönüşmesinin ardından Netanyahu ise koalisyon ortaklarına “tartışmalı yargı düzenlemesini askıya alma kararını” iletti.

Portekiz Katolik Kilisesindeki cinsel istismar iddialarını araÅŸtıran Bağımsız Komisyon, 13 Åžubat’ta, 1950’den bu yana en az 4 bin 815 çocuÄŸun Katolik Kilisesi bünyesindeki kurumlarda çalışan din görevlileri tarafından cinsel istismara maruz kaldığını açıkladı. 512 tanığın ifadesine baÅŸvuran Bağımsız Komisyon, bazı çocukların birden fazla istismara uÄŸradığını aktarırken, maÄŸdurların çoÄŸunun erkek çocuk olduÄŸunu ve cinsel istismarların yüzde 77’sinin rahipler tarafından yapıldığını ifade etti. Fatima kentinde 3 Mart’ta toplanan Portekiz Piskoposlar Konferansının (CEP) ardından yayımlanan yazılı açıklamada ise Portekiz Katolik Kilisesi, bünyesindeki kurumlarda çocuklara yönelik cinsel istismar olaylarından dolayı maÄŸdurlardan özür diledi.

Finlandiya’nın NATO üyesi olması, Atlas Okyanusu’nda kaybolan “Titan” isimli denizaltı, anne karnında ameliyat edilen bebek, Ä°ngiltere Kralı 3. Charles’ın taç giymesi, ABD Temsilciler Meclisinin borç limitinin artırılarak ülkenin temerrüde düşmesini önleyecek yasa tasarısını onaylaması, Hindistan’da 290 kiÅŸinin hayatını kaybettiÄŸi tren kazası, dünyada Nisan-Mayıs-Haziran 2023’ün öne çıkan geliÅŸmeleri olarak dikkati çekti.

Türkiye’nin Finlandiya’nın NATO üyeliÄŸini onayladığına dair belgeyi, 1949 tarihli Kuzey Atlantik AntlaÅŸması’nın saklayıcısı ABD’ye teslim etmesinin ardından Finlandiya, NATO’nun 31. üyesi olarak Ä°ttifak’a katıldı.

Buz dağına çarparak batan ve 1514 kiÅŸinin ölümüne neden olan Titanik’in enkazını göstermek için turistik amaçla kullanılan “Titan” isimli denizaltı, Atlas Okyanusu’nda kayboldu, denizaltıdaki 5 kiÅŸi hayatını kaybetti.

Boston Çocuk Hastanesi’nden bir grup doktor, bebek henüz anne karnındayken türünün ilk örneÄŸi olan beyin ameliyatını baÅŸarıyla gerçekleÅŸtirdi.

Ä°ngiltere Kralı 3. Charles, baÅŸkent Londra’daki tarihi Westminster Abbey Kilisesi’nde düzenlenen dini törenle taç giydi.

ABD Temsilciler Meclisi, federal hükümetin harcama limitlerini ve borçlanma tavanını yükseltecek ve hükümetin temerrüde düşmesini önleyecek bütçe anlaşmasını onayladı.

Hindistan’ın Orissa eyaletinde meydana gelen tren kazasında 290 kiÅŸi yaÅŸamını yitirdi, 900’den fazla kiÅŸi yaralandı.

Libya’da 4 bin 300’den fazla kiÅŸinin hayatını kaybettiÄŸi ve 250 bin kiÅŸinin etkilendiÄŸi 10 Eylül tarihli sel, Fas’ın MarakeÅŸ kentinde yaÅŸanan ve 3 bine yakın kiÅŸinin hayatını kaybettiÄŸi 7 büyüklüğündeki deprem ve tarihin en sıcak yılı 2023’te küresel çapta mevsim normallerinin üstünde hava sıcaklıkları, Türkiye ve Mısır’ın diplomatik iliÅŸkileri büyükelçilik seviyesine çıkarması dünyada Temmuz-AÄŸustos-Eylül 2023’ün baÅŸlıca geliÅŸmeleri olarak öne çıktı.

Orta Akdeniz’de etkili olan “Daniel” Fırtınası, 10 Eylül’de Libya’nın doÄŸusundaki Bingazi, Beyda, Merc, Suse ve Derne kentlerinde sele yol açtı. Sel felaketinde 4 bin 300’den fazla kiÅŸi hayatını kaybetti, en az 17 bini çocuk 40 bin kiÅŸi ülke içinde yerinden oldu ve felaketten 250 bin kiÅŸi etkilendi.

Fas’ın MarakeÅŸ kentine baÄŸlı El-Huz bölgesinde 8 Eylül gecesi meydana gelen 7 büyüklüğündeki depremde, 3 bine yakın kiÅŸi hayatını kaybetti, 6 binden fazla kiÅŸi yaralandı ve yaklaşık 60 bin ev kısmen ya da tamamen yıkıldı.

Avrupa BirliÄŸi’nin (AB) finanse ettiÄŸi Copernicus Ä°klim DeÄŸiÅŸikliÄŸi Servisinin verilerine göre, 2023’ün haziran, temmuz ve aÄŸustos aylarında ortalama hava sıcaklığı küresel olarak en yüksek seviyeye çıktı. Dünyada ortalama sıcaklıklar temmuzda aynı hafta içinde 3 kez üst üste rekor kırarken, küresel ortalama sıcaklığın 17,23 derece olduÄŸu 6 Temmuz, “kaydedilen en sıcak gün” olarak kayıtlara geçti.

Türkiye ve Mısır, 4 Temmuz’da yapılan ortak açıklamada, uzun bir aranın ardından diplomatik iliÅŸkilerin büyükelçilik seviyesine çıkarıldığını duyurdu.

Ä°srail’in Gazze Åžeridi’ne saldırılarında 20 binden fazla Filistinlinin hayatını kaybetmesi, birçok okul ve hastanenin kullanılamaz hale gelmesi, BirlemiÅŸ Milletler Güvenlik Konseyindeki (BMGK) Gazze’de ateÅŸkes karar tasarılarının ABD tarafından reddedilmesi, Ä°srail’in saldırılarının baÅŸlamasından yaklaşık 49 gün sonra Hamas ile Ä°srail arasında “insani ara” ilan edilmesi ve Nobel Ödüllerinin sahiplerini bulması, 2023’ün son çeyreÄŸine damga vurdu.

Hamas’ın silahlı kanadı Ä°zzeddin Kassam, 7 Ekim’de “Filistinlilere ve baÅŸta Mescid-i Aksa olmak üzere kutsal deÄŸerlere yönelik sürekli ihlallere karşılık verme” gerekçesiyle Ä°srail’e karşı “Aksa Tufanı” isimli operasyon baÅŸlattı.

Ä°srail ordusu da aynı gün roketlerin fırlatıldığı abluka altındaki Gazze Åžeridi’ne doÄŸru saldırılarına baÅŸlarken ÅŸu ana kadar en az 8 bin 200’ü çocuk, 6 bin 200’ü kadın olmak üzere 20 bin 424 Filistinli öldü.

Dünya genelinde Ä°srail’in Gazze’ye saldırılarına karşı bazı ülkeler, Filistin’e destek olarak ateÅŸkes talep ederken baÅŸta ABD olmak üzere bazı ülkeler ise BMGK’deki Gazze’de ateÅŸkes karar tasarılarını reddetti.

BM Genel Kurulu, Gazze’de acilen insani ateÅŸkes talebinde bulunulan karar tasarısını 10 “hayır” oyuna karşı 153 oyla kabul etti. Oylamada Avusturya, Çekya, Guatemala, Ä°srail, Liberya, Mikronezya, Nauru, Papua Yeni Gine, Paraguay ve ABD “Hayır” oyu kullandı.

Ä°srail güçleri, iÅŸgal altındaki DoÄŸu Kudüs’te görev yapan AA foto muhabiri Mustafa Haruf’u görevi sırasında ÅŸiddetli ÅŸekilde darbetti, gazeteci hastaneye kaldırıldı.

Bu sene Ä°sveç’te düzenlenen Nobel Ödül Töreni’nde fizik, kimya, tıp, edebiyat ve barış alanındaki ödüller sahiplerine teslim edildi.