E-ticarette gözler Anayasa Mahkemesi’ne çevrildi

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Danıştay 10. dairesi hem kanun hem de yönetmelik hakkında devam eden dava ilgili son olarak yürütmeyi durdurma kararı verince, vatandaÅŸlar AYM‘nin 13 Temmuz günü esastan görüşeceÄŸi kanunla ilgili hayati kararı bekliyor.

GeçtiÄŸimiz yıl AK Parti ve CHP ittifakı ile meclisten geçirilen ve internet ortamındaki ticareti sil baÅŸtan deÄŸiÅŸtiren yeni E-Ticaret Kanunu, bazı maddeleri sebebiyle tartışmaya yol açtı. Resmi Gazete’de yayımlanan 7416 sayılı kanun ve 6563 sayılı E-Ticaret Kanununda etkin rekabet ortamını saÄŸlama ve küçük ÅŸirketleri korunması maksadıyla yapılan esaslı deÄŸiÅŸikliklerin yer aldığı kanun, AK Parti ve CHP’nin ittifakı ile meclisten geçti. Ancak bir grup milletvekilince kanunun bazı maddelerinin Anayasaya aykırı olduÄŸu iddiasıyla iptali için AYM’ye itiraz edildi. Sonrasında kanunun tatbiki için çıkarılan yönetmelik hakkında da Danıştay’a dava açıldı. Böylece hem kanun, hem de yönetmelik, hemen mahkemelik oldu.
casino siteleri
Anayasa Mahkemesi uzmanların sözlü görüşünü aldı

Danıştay, devam eden davada yönetmelik ile ilgili olarak yürütmeyi durdurma kararı verince gözler Anayasa Mahkemesindeki davaya çevrildi.
Bu arada, Ticaret Bakanlığı, Danıştay’ın yürütmeyi durdurma kararına itiraz etti ve dosya Danıştay’ın üst kurulu olan Ä°dari Dava Daireleri Kurulu’na (Ä°DDK) gitti. Ä°DDK’nın Ticaret Bakanlığı’nın yeni yönetiminin, çarpık kanuna yapılan itiraz hakkında nasıl bir deÄŸerlendirme yapacağı da merakla beklenen konular arasında yer alıyor.
Anayasa Mahkemesi, kanunun birtakım maddelerinin iptali talebiyle açılan davada Ticaret Bakanlığı ve sektör uzmanlarının sözlü görüşüne müracaat etti.
Geçtiğimiz hafta yapılan bu görüşmede Ticaret Bakanı Ömer Bolat ve sektör uzmanları bir araya gelip bir çalışma üzerinde görüş alışverişinde bulundular. Sözlü görüşleri dinleyen ve dosyayı inceleyen AYM, 13 Temmuz Perşembe günü kanunun iptal talebini esastan görüşerek karara bağlayacak. Yargı süreçleri devam ederken kanunun olduğu gibi kalmasını isteyen küçük firmalar, kamuoyunu farklı bilgilendirme çalışmaları yürüttüler.

İşin uzmanları ne diyor?

Kanunun, iktisadi teknik bakımından Avrupa normlarına oturtulması gerekiyor. Yeni kanunun, sektörde faaliyet gösteren e-ticaret ÅŸirketlerine uygulandığında, vatandaÅŸ lehine ortaya çıkacak neticelerin iyi deÄŸerlendirilmesi gerekiyor. E-ticarete dahil olan orta ölçekteki ÅŸirketlerin geliÅŸmesine imkan saÄŸlayacak yaklaşımların kanunda yer alması gerekiyor. Orta ölçekli ÅŸirketlerin büyümesini teÅŸvik edecek bir yaklaşım sergilenmesi gerekirken, büyüdükçe cezalandıran bir uygulamanın kanundan kaldırılması evrensel kurallar gereÄŸi saÄŸlanmalı. Ä°ÅŸte konuyla ilgili akademisyen hukukçuların yüksek mahkemeye ilettikleri görüşleri şöyle “8. Madde (Ek Madde 2) ile yasaklar ve yükümlülükler getirilmesi, 10. Madde (Ek Madde 4) ile de e-ticaret lisans ücreti öngörülmesi nedeniyle, bu iki maddenin Kanunun ana omurgasını oluÅŸturduÄŸu söyleniyor.

Sektörün en büyük altı ÅŸirketinin sırasıyla Trendyol, Hepsiburada, Yemek Sepeti, Getir, Amazon, N11 olduÄŸu dikkate alınarak, net iÅŸlem hacimleri üzerinden kanunun uygulanması halinde, ortaya şöyle bir perspektif çıkabileceÄŸi kaydediliyor; Yaklaşık olarak 2022 yılında Trendyol isimli pazaryerinin net iÅŸlem hacminin yaklaşık 112 milyar TL olduÄŸu, Hepsiburada’nın yaklaşık 40 milyar TL, Yemek Sepeti’nin 16,75 Milyar TL, Getir’in 14,75 Milyar TL, Amazon’un 8,5 Milyar TL, N11’in ise 7,5 Milyar TL ÅŸeklinde gerçekleÅŸtiÄŸi varsayılıyor. Sektördeki sürelerine, net iÅŸlem hacmi kavramı üzerinden bu iki madde özelinde net iÅŸlem hacimlerine göre 6 büyük ÅŸirketin durumunu analiz edildiÄŸinde,

8. Madde (Ek Madde 2) uygulandığında;

Trendyol, belirlenen eÅŸiÄŸin altında kalan net iÅŸlem hacminin yüzde 2’si ve belirlenen eÅŸiÄŸin üzerinde kalan net iÅŸlem hacminin binde 3’ü oranında reklam harcaması yapabilecek iken, Hepsiburada, Yemek Sepeti, Getir, Amazon ve N11 ise sınırsız reklam harcaması yapabilecek. Lider olan sektördeki firma, reklam bütçesi kısıtlandığından birçok sponsorluk anlaÅŸmasına giremezken, elindeki sponsorlukları da tasfiye etmesi gerekiyor. Sektör lideri ile peÅŸinden gelen diÄŸer 5 ÅŸirket arasında ise sınırsız bir fark oluÅŸmaktadır (Ek m.2/3).

Trendyol, belirlenen eÅŸiÄŸin altında kalan net iÅŸlem hacminin yüzde 2’si ve belirlenen eÅŸiÄŸin üzerinde kalan net iÅŸlem hacminin binde 3’ü oranında promosyon ve indirim yapabilecekken, Hepsiburada, Yemek Sepeti, Getir, Amazon ve N11 ise sınırsız promosyon ve indirim yapabilecektir. Sektör lideri ile peÅŸinden gelen diÄŸer 5 ÅŸirket ile ise sınırsız bir fark oluÅŸmaktadır (Ek m.2/3).
Trendyol, tamamen tüketici yanlısı alternatif ödeme kanalları olan e-cüzdan, e-para ve benzeri ödeme araçlarını kullanamazken, diğer 5 şirket sınırsız şekilde kullanabiliyor (Ek m.2/4).
Trendyol, kendi pazaryeri dışında kargo ve taşımacılık hizmeti sunamazken, diğer 5 şirket sınırsız şekilde kargoculuk yapabiliyor. (Ek m.2/4).

Trendyol, kendi pazaryerinde emlak gibi sıfır ürünlerin satışını yapamaz iken, ilan hizmetlerini veremeyecekken, diğer 5 şirket sınırsız şekilde bu hizmeti sunabilecektir (Ek. M.2/4).

Bununla birlikte, Kanun’un Geçici Madde 2/4’te Sayın CumhurbaÅŸkanı’na Kanunda yer alan eÅŸiklerin yarı oranında artırılma yetkisi verilmiÅŸ, nitekim, bu eÅŸikler 23 Åžubat 2023 tarihli CumhurbaÅŸkanlık Kararı ile yarı oranında artırılmıştır. Dolayısıyla, reklam ve indirim/promosyon yasakları baÅŸta olmak üzere yukarıda belirttiÄŸimiz diÄŸer yasakların hiçbirinde daha önceki senelerdeki oranlarda bir deÄŸiÅŸiklik meydana gelmemiÅŸtir. Çarpık hesaplama baremi 2023 de devam etmekte, reklam verme ve sponsorluk konusunda en büyük olan firma sıkıntı yaÅŸamaktadır. Yani, 23 Åžubat 2023 tarihli CumhurbaÅŸkanlık Kararı ile birlikte 8. Madde (ek madde 2) sadece en büyük firmanın tanıtım faaliyetlerini ciddi olarak etkiliyor. 2023 yılında Süper Lig isim hakkını almak için görüşme yapan Trendyol, bu sınırlamalar sebebiyle Türk futboluna yeterince kaynak aktarılma imkanını saÄŸlayamadı.

Uzmanlara göre lider firma Trendyol 8,153 milyar TL e-ticaret lisans ücreti ödeyecekken , ikinci sıradaki Hepsiburada ise 52 milyon TL , Yemek Sepeti 525 bin TL e-ticaret lisans ücreti ödeyerek, vergi de adaletsizliği yaşıyorlar. Böyle bir sınıflama ile kimse klasman değiştirip, işini büyütüp, uluslararası en güçlü şirkete yaklaşmak istemiyor. Getir, Amazon ve N11 ise ilk dilim içerisinde kaldıklarından hiçbir şekilde lisans ücreti ödemeyecek. Bu tablo ciddi bir vergi adaletsizliği de oluşturuyor.
Yine uzmanlara göre sektörün en büyük 6 ÅŸirketinin net iÅŸlem hacmi üzerinden yapılan kıyaslama sonucunda kanunun genel gerekçesinde yer alan adil ve etkin rekabet ortamının saÄŸlanması amacından tamamen uzaklaşıldığı, bu durumunda evrensel ticaret ÅŸartlarına aykırı olduÄŸu konuÅŸuluyor. Bunun en büyük sebebi ise “net iÅŸlem hacmi” gibi ticari gerçeklerle alakası olmayan, hukuki bir dayanağı bulunmayan, ucu açık geniÅŸ bir kavram oluÅŸturulup, bu kurgu üzerinden hesaplama yapılıyor olmasına dikkat çekiliyor. Bu düzenlemenin, etkili rekabet ortamını saÄŸlama veya küçük ÅŸirketleri koruma amaçları ile baÄŸdaÅŸmadığı da belirtiliyor.

Son sözü Anayasa Mahkemesi söyleyecek

Danıştay 10. Dairesi’nin verdiÄŸi yürütmenin durdurulması kararı ile yönetmeliÄŸin hukuka aykırı olduÄŸu belirtilmiÅŸti. Karara Ticaret Bakanlığı itiraz edince dosya Danıştay’ın üst kurulu olan Ä°dari Dava Daireleri Kurulu’na Ä°DDK’ya gitti.
Yakın zamanda karar vermesi beklenen Ä°DDK’nın, Ticaret Bakanlığının itirazını haklı mı bulacak, yoksa üst kurul da yönetmeliÄŸin hukuka aykırı olduÄŸunu teyit mi edecek uzmanlara göre cevabı merakla beklenen ilk soru. Ä°kinci merak edilen konu ise Anayasa Mahkemesi’nin 13 Temmuz günü esastan görüşeceÄŸi kanunla ilgili vereceÄŸi kararın nasıl olacağı yönünde.
Danıştay gibi bir deÄŸerlendirme yapıp Kanunu Anayasaya aykırı mı bulacak? yoksa davayı ret mi edecek? AYM’nin nasıl bir deÄŸerlendirme yapacağı da merakla beklenen bir diÄŸer konu olarak gösteriliyor.