Ekonomistlerden enflasyon deÄŸerlendirmesi

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Ekonomistler, ağustos ayında baz etkisi nedeniyle düşüş beklenen yıllık enflasyonun piyasa tahminlerinin üzerinde gerçekleşmesinde gıda ile güçlü turizm sezonu kaynaklı hizmet fiyatlarındaki artışın etkili olduğunu belirtiyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ağustosta yıllık yüzde 19,25 artış kaydetti. Endeksteki artış aylık bazda ise yüzde 1,12 düzeyinde gerçekleşti.

AA Finans’ın gerçekleÅŸtirdiÄŸi ankete katılan ekonomistler, aÄŸustos ayında enflasyonun yüzde 0,72 artmasını bekliyordu. Ekonomistlerin aÄŸustos ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına (yüzde 0,72) göre bir önceki ay yüzde 18,95 olan yıllık enflasyonun yüzde 18,78’e gerileyeceÄŸi hesaplanıyordu.

Beklentilerin üzerinde gelen enflasyon verilerine iliÅŸkin deÄŸerlendirmelerde bulunan AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, 2003 yılı bazlı TÃœFE’nin aÄŸustos ayları tarihsel ortalamasının yüzde 0,41 düzeyinde bulunduÄŸunu, bu yıl için baz etkisinin lehte olduÄŸuna iÅŸaret ettiÄŸini, ancak verinin beklentilerin üzerinde geldiÄŸini söyledi.

Enflasyonun geçen yıla göre yükselmesinde gıda ve gıda dışı gruplardan ev eşyası ve lokanta-otellerde görülen fiyat artışlarının etkili olduğunu aktaran Bürümcekçi, kura hassas gruplarda ise görünümün olumlu olduğunu ifade etti.

Bürümcekçi, mobilya ve ÖTV indirimi nedeniyle araç satın alımı ve görsel-iÅŸitsel sistemler gibi gruplarda enflasyonun geçen yılın altında kaldığına iÅŸaret ederek, “Geçen ay enerji grubunda yüzde 0,6 artışla önceki yılın yüzde 1,3 fiyat artışının altında bir geliÅŸme izlendi. Giyim fiyatları mevsimlik deÄŸiÅŸiminin, yüzde 3,1 azalışla geçen yılın yüzde 2,1 azalışının üzerinde olması da yıllık enflasyonu aÅŸağı çekti. Böylece, yıllık TÃœFE önceki ayki yüzde 18,95 seviyesinden yüzde 19,25’e yükseliÅŸ gösterdi. Bu ise Nisan 2019’dan beri görülen en yüksek enflasyona iÅŸaret etti.” diye konuÅŸtu.

“Enflasyon önümüzdeki iki aylık dönemde yüksek seyrini koruyacak”

Haluk Bürümcekçi, gıda enflasyonunu hem işlenmemiş hem de işlenmiş gıdanın yukarı çektiğine dikkati çekerek, şunları kaydetti:

“Kısa vadede, tedarik zincirlerindeki aksamanın arz üzerine getirdiÄŸi kısıtlamalarla küresel çapta petrol ve emtia fiyatlarının yüksekliÄŸini korumasının olumsuz yansımaları görülmeye devam etmektedir. Buna ek olarak, ekonomik aktivite ve iç talebin 3. çeyrekte de gücünü koruması üretici fiyatlarında gözlenen artışın tüketiciye daha fazla yansıtılması olasılığını artırmaktadır. Buna karşılık, kur sepetinin son iki ayda yüzde 5’in üzerinde gerilemesi ve yıllık deÄŸiÅŸiminin yüzde 13 civarına inmesi, bu faktörün çekirdek enflasyon üzerinde aÅŸağı yönlü etkide bulunabileceÄŸini göstermektedir. Ayrıca, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) son yatırımcı toplantısında belirttiÄŸi üzere eylül sonuna kadar uzatılan hizmet sektörlerindeki KDV indiriminin tekrar uzatılması yönünde bir eÄŸilim olursa buradan gelebilecek 0,5-1,0 puan arası yukarı yönlü etki de gözlenmeyebilir. Dolayısıyla, TL’de ani deÄŸer kaybının gözlenmediÄŸi durumda bile enflasyonun önümüzdeki iki aylık dönemde yüksek seyrini koruyacağını, düşüşün ise ancak son iki ayda görülebileceÄŸini düşünüyoruz. Enflasyonda yılın en iyi ihtimalle yüzde 17-18 aralığında bitirmesi beklenebilir.”

TCMB’nin eylül ayı Para Politikası Kurulu toplantısında deÄŸiÅŸiklik yapmayacağını öngören Bürümcekçi, ancak para politikası duruÅŸuna iliÅŸkin mesaj cümleleri deÄŸiÅŸirse faizlerde indirim beklentisinin sonraki toplantılar için güçlenebileceÄŸini sözlerine ekledi.

“GeliÅŸmeler, enflasyonda yukarı yönlü hareketin devamına iÅŸaret ediyor”

Ahlatçı Yatırım Menkul DeÄŸerler AraÅŸtırma Müdürü Barış Ãœrkün de eylül ayı enflasyonunda geçen seneden baz etkisi ve TL’nin dolar karşısındaki kazanımı ile bir geri çekilme ihtimalinden bahsedildiÄŸini, ancak kendisinin gıda ve emtia fiyatlarındaki yükseliÅŸ, maliyet unsurları ve devam eden salgının olumsuz etkisi gibi nedenlerle beklentilerin üzerinde bir rakam öngördüğünü söyledi.

Gıda fiyatlarında uzun bir süredir yükseliş yaşandığına dikkati çeken Ürkün, şunları kaydetti:

“Yurt dışına bakınca orada enflasyon yükseliÅŸinin nedenleri arasında gıda ve emtia fiyatlarındaki yükseliÅŸ ile tedarik ve arz sorunları gibi maliyet unsurları öne çıkıyor. Bunlar henüz ortadan kalkmadı ve bizi de etkiliyor doÄŸal olarak. Bu nedenle her ne kadar otomotiv sektöründe vergi matrahı indiriminin enflasyonu aÅŸağı yönlü etkileyeceÄŸi ve baz etkisi ile beklentiler düşük kalsa da biz enflasyonun beklenti üzeri geleceÄŸini tahmin ettik. Nitekim baktığınızda gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon, yüzde 29 ile TÃœFE’den çok çok yüksek, neredeyse 10 puan üzerinde. DiÄŸer taraftan aÄŸustosta güçlü bir turizm sezonu geçirdik, kısıtlamalar kaldırılınca geçen yıla göre çok daha kuvvetli bir dönem geçirdik. Bunun da enflasyonda etkisi var.”

Ãœrkün, enflasyonda maliyet unsurlarının önemine vurgu yaparak, ÃœFE’nin aÄŸustosta yıllık yüzde 45 düzeyinde gerçekleÅŸtiÄŸini, bunun da tüketici fiyatlarına yansıtılmasının göz önünde bulundurulması gerektiÄŸini ifade etti.

Yıllık enflasyonun lokanta ve oteller grubunda yüzde 21,48’lik, ulaÅŸtırmada yüzde 21,76’lık artış yaÅŸandığını, bu nedenle hizmet tarafının da enflasyona olumsuz etki ettiÄŸini anlatan Ãœrkün, “Tüm bunların sonucunda enflasyonda böyle bir sonuçla karşılaÅŸtık. Eylül ayı enflasyonunda da eÄŸitim, giyim ve ayakkabı etkisini görmeye baÅŸlayacağız. Aynı zamanda turizm sezonu birçok yerde ekim, kasıma kadar uzatıldı. Bunun da etkisini özelikle ÃœFE tarafında maliyetlerin yansıtılması ve hizmet sektörü açısından göreceÄŸiz. Bu geliÅŸmeler, enflasyonda bir miktar yukarı yönlü hareketin devamına iÅŸaret ediyor.” diye konuÅŸtu.

Barış Ãœrkün, dışarıdan da enflasyon ithalatı olduÄŸuna iÅŸaret ederek, “Delta varyantı ve bu kapsamda bazı ülkelerde devam eden kısıtlamalar enflasyon üzerinde yukarı yönlü baskı yaratıyor. Benim görüşüme göre baz etkisinden ziyade enflasyonda bu tarz etkenlerle yükseliÅŸ yaÅŸanacağına inanıyorum. Enflasyonda yıl sonunda yüzde 17-18 civarında seviyeler gündeme gelebilir.” dedi.

Bundan sonraki süreçte TCMB’nin elinin faiz indirimi için zayıflayabileceÄŸini belirten Ãœrkün, “Gelen sonuçla enflasyon politika faizinin üzerine geçmiÅŸ oldu ve gözler Merkez Bankası’na çevrildi. Åžu ana kadar faiz artırımı konusunda bir beklenti yoktu, daha çok son çeyrekte indirim yapılacağı yönündeydi ama enflasyon bu ÅŸekilde yükseliÅŸine devam ederse ben bunun TCMB tarafını biraz zorlayabileceÄŸini düşünüyorum. EÄŸer baz etkisi daha ağır basar da enflasyonda gerileme görülürse TCMB faiz indirimi için koÅŸulları zorlayacaktır.” ÅŸeklinde konuÅŸmasını tamamladı.

AA