Erzincan’daki maden faciasıyla ilgili sanıklar konuÅŸtu

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Çöpler köyündeki maden ocağında toprak kaymasına iliÅŸkin yürütülen soruÅŸturma kapsamında tutuklanan 6 zanlı ile adli kontrol ÅŸartıyla serbest bırakılan 3 şüpheliden 2’sinin Ä°liç Sulh Ceza HakimliÄŸindeki ifadelerine ulaşıldı.

Tutuklu zanlılardan oksit bölümü başmühendisi M.B, maden ocağında 2023 yılından itibaren liç bölgesinde görev yaptığını söyledi.

M.B, 2020 yılından itibaren bir ÅŸirketle danışmanlık konusunda anlaşıldığını ve nereye ne dökeceklerini bu ÅŸirketin çizdiÄŸini anlatarak, “Proje birimi bu ÅŸirketle birlikte yığın liç iÅŸinde bizi yönlendiriyordu. Oradan gelen talimatlar doÄŸrultusunda nereye ne kadar dökeceÄŸimizi dizayna uygun belirliyorduk.” dedi.

“O gün de 12.00 gibi patlatma yapıldı”

Liç bölgesinde mebran iÅŸini ve inÅŸaat iÅŸlerini iki farklı firmanın yaptığını belirten M.B, kamyonla malzeme taşınması, delme, patlatma iÅŸlerini bir firmanın yaptığını dile getirerek, “O gün de 12.00 gibi patlatma yapıldı.” ifadesini kullandı.

BaÅŸka bir firmanın da inÅŸaat ve kaba hafriyat iÅŸlerini liç bölgesinde yaptığını anlatan M.B, “Ancak projeye uygun yönlendirmeyi Anagold ÅŸirketi proje birimi yapmaktadır. Her basamak 8 metreden oluÅŸturulmakta, projeye göre 36. basamaÄŸa kadar çıkma yetkimiz vardı. Biz 33. basamaktayken bu olay meydana geldi.” ÅŸeklinde ifade verdi.

M.B, olayın meydana geldiÄŸi sabah saat 08.30’da iÅŸ güvenliÄŸiyle ilgili rutin toplantı yaptıklarını anlatarak, şöyle devam etti:

“Yığın için kıdemli süpervizörümüz K.Ö. bize çatlaklar olduÄŸunu söyledi, toplantıyı bırakarak sahaya çıktım. Çıkmadan önce de A.C’ye konu hakkında bilgi verdim. Alanda önce çatlakların olduÄŸu yeri gezdik, çatlaklar çizgi hat boyu ÅŸeklindeydi. Güneybatıdan kuzeydoÄŸuya doÄŸru süreklilik arz ediyordu. Jeoteknik B.M. ile görüşme yaptık, kendisi 70 milim kayma olduÄŸunu söyledi. Bu kayma miktarı tehlikeli bir miktardır, bütün çalışanların alanı terk etmesi için süratli bir ÅŸekilde bağırarak uyarıda bulundum. Ellerinde ne malzeme varsa bırakıp çıkmalarını söyledim. Onlar alanı terk edene kadar ben alanı terk etmedim. Biz alanı tamamen boÅŸalttık, saat 10.00’da toplantıya katılmak için oradan ayrıldım. Daha sonra 10.30’da liç bölgesine gittik, yolların hepsini kapattırdım. J.R.G, B,A. ve C.S.H. ile liç bölgesine gittik, biz gidene kadar solüsyon devam ediyordu. Gider gitmez tüm yolları kapattık, çalışmayı bitirdik ve alanı tamamen boÅŸalttık.”

“Hiblicin arka tarafında patlatmalar yapılıyordu, olaya sebep olabileceÄŸini düşünüyorum”

Şirket bünyesinde çalışan üst düzey yönetici olduğunu düşündüğü 3 yabancı şahsın liç alanını görmek isteğini söyleyen M.B, şunları anlattı:

“Bizim dubalarla yolu kapattığımızı görünce S. bey engel olmaya çalışıyor, K.M.A’yı arıyor. Müsaade verince 3 arabayla liç bölgesine giriyorlar. Kesinlikle bu kiÅŸilerin alana girmesinde bilgim olmamıştır. Üç yabancı ÅŸahıs ve E. hanım ile K.M.A. liç bölgesinin üst kısmına çıkıyorlar ancak Adnan Keklik alt orta kısımdan geri dönüyor, 14.28’de tam dönerken olay meydana geliyor. Kenan Öz ve Ramazan Çimen de ayrı arabayla yine onlarla bölgeye girmiÅŸler, benim bunlardan haberim yoktu. Bu alanın yıkılmasına sebep olarak ilk aklıma gelen sebep, dizaynında bir sorun olmuÅŸ olabilir. Projelendirmede sıkıntı olduÄŸunu düşünüyorum ayrıca patlatmanın da bu olayı tetiklemiÅŸ olabileceÄŸini düşünüyorum çünkü hiblic alanının geniÅŸletilmesi için de hiblicin arka tarafında patlatmalar yapılıyordu. Bunun da olaya sebep olabileceÄŸini düşünüyorum.”

Tutuklu zanlılardan şirketin oksitproses müdürü H.Ü ise liç bölgesindeki projelendirmenin yurt dışı kaynaklı bir firmaya ait olduğunu ifade etti.

Bu ÅŸirketin projelendirmeyi yaptığı bilgisini veren H.Ãœ, “Åžirket bünyesindeki projeye göre 36 kata kadar yükleme yapılmasında bir sıkıntı yoktu, biz daha 33. kattaydık. Liç bölgesinde kırılmış malzemenin serilmesi ve sulama iÅŸlemlerini yapıyorum.” diye konuÅŸtu.

“DoÄŸu bölgesinde 2 radar ve 2 robotik makine eksikti”

Olayın meydana geldiği liçin 2010 yılından itibaren yapıldığını belirten H.Ü, savunmasına şöyle devam etti:

“Bu bölgedeki ana yönlendirmeyi Anagold’un mühendisleri yapmaktadır ancak bölgede çalışanlar taÅŸeron firmanın işçileri olabilmektedir. Radar iÅŸletme kısmı her pazartesi raporlarını bizle paylaşırdı. Liç projesine gerek kaplanılan alan gerekse de yükseklik olarak uyulmuÅŸtur ve fazla yükleme yapılmamıştır. DoÄŸu bölgesinde 2 radar ve 2 robotik makine eksikti. Bunun için açık iÅŸletme birimi bütçesinden yer ayrıldı ancak olay olduÄŸu tarihte bu bölgede henüz cihazlar alınmamıştı. Serme iÅŸleminde serilen toprak içerisine çimento ve kireç eklenmektedir. Bunun azaltılması yahut çoÄŸaltılması analize gönderdiÄŸimiz ÅŸirket içerisindeki teknik birim ve dışarıda analizi yapan firmaya aitti. Oradan gelen talimatlar doÄŸrultusunda miktara azaltma veya çoÄŸaltma yapabiliyorduk. Kendi bünyemizde bunun kararını veren kiÅŸi deÄŸildik.”

Liç zeminin altında yer alan kısımdaki su miktarının sürekli takip edildiğini kaydeden H.Ü, şunları anlattı:

“TopraÄŸa verilen solüsyon da aynı ÅŸekilde takip edilmektedir, bu iÅŸlemlerle bizim birimimiz ilgilenmektedir. Solüsyon verdiÄŸimiz kısımlarda göllenme olduÄŸunda biz burayı zaten kesebiliyoruz ve denetliyoruz. Liç bölgesinde 3 gün önce olan kaymayla ilgili bana herhangi bir raporlama yapılmamıştı. Göreve baÅŸladığım ilk dönemde liç bölgesinde bir açılma olmuÅŸtu ancak bu radarla tespit edilemeyecek kadar az bir alandı. Burayı çakılla jeoteknik biriminin verdiÄŸi bilgi doÄŸrultusunda kapattık, herhangi bir sıkıntı olmadı. Zaten 20 ve 50 milimetre arasındaki açıklarda sıkıntılı bir durum olabileceÄŸi deÄŸerlendirilerek jeoteknik birimden destek aldık ve buraya müdahale edildi. Jeoteknik birim aynı zamanda radarla liç bölgesini denetleyen birimdir. Olay günü izindeydim, bir hatam olmadığını söylemek istiyorum.”

“Radarı kontrol ettiÄŸimde kritik seviyeyi geçen bir hareket gördüm”

Adli kontrol şartıyla serbest kalan kıdemli jeoteknik mühendisi A.R.K. ise liç bölgesindeki radar sistemini kontrol edip kritik seviyeye ulaştığında uyarıları veren kişi olduğunu belirtti.

A.R.K. 10 yıldır aynı birimde görev yaptığına iÅŸaret ederek, “1-12 Åžubat’ta izinliydim, 13 Åžubat’ta saat 10.30’da iÅŸbaşı yaptım ve sahaya gittim. Birimimizdeki personel B.M. 09.30 gibi beni aradı, bilgi verdi. Zaten 09.30’da bütün birimlere mail gönderilmiÅŸti.” dedi.

Ofise gittikten sonra sahaya geri döndüğünü, döndüğünde dubalarla kapatma işlemi yapıldığını aktaran A.R.K, ifadesine şöyle devam etti:

“2018’de liç bölgesinde faz 4 kısmında bir heyelan meydana gelmiÅŸti, böyle bir olay doÄŸrudur. Sahaya gittiÄŸimde çatlak olan kısımları görmek için kontrol yaptım. Güney duvarındaki çalışmalar henüz tamamlanmadığı, arada boÅŸluk olduÄŸu için kuzeye doÄŸru bir hareket gördüm. Radarı kontrol ettiÄŸimde kritik seviyeyi geçen bir hareket gördüm. Artık boÅŸluÄŸunun doldurularak çatlakların giderilemeyeceÄŸini ve bölgede çalışma yapmanın tehlikeli olduÄŸunu belirledim. Sonrasında bir mail yazdım, hareketin kritik seviyede olduÄŸunu, bölgede çalışma yapılmaması gerektiÄŸini ve siyanürün kesilmesi gerektiÄŸini söyledim. M.B ile J.R.G’nin odasına gittim ve tespitlerimi aktardım. Tespitlerim onaylandı ve gerekenler yapıldı. Yemek yedik ve saat 13.30 gibi tekrar sahaya gittik, sahada son kez tansiyon çatlaklarını kontrol etmek istedim. Gözle görülür açılma var mı diye bakmak istedim. Araçla gittiÄŸimiz burun kısmında 50 santimlik çökme fark ettim. Alanın çok tehlikeli olduÄŸunu anladım, alanın tahliye edilmesi gerektiÄŸini söyleyerek ofise geri döndüm ve bu sırada olay oldu. Ben ve altımdaki personelle birlikte olay anından 15 dakika önce olay yerinden ayrıldık.”

Adli kontrol ÅŸartıyla serbest bırakılan maden mühendisi M.T. de 12 Åžubat’ta göreve baÅŸladığını kaydetti.

M.T, “Olayın olduÄŸu tarihte henüz oryantasyon eÄŸitimim tamamlanmamıştı, maillerim açılmamıştı. Açık iÅŸletme maden müdürü olarak görev yapacaktım. Ertesi gün bu olay oldu. BaÅŸlamış olsaydım asıl görevim maden çukurundan alınan cevherin kırıcıya götürülmesine kadardır. Liç bölgesi ile ilgili herhangi bir görevim ve bilgim yoktur.” ifadesinde bulundu.

Firmanın Kanadalı yöneticisi: Maden sahasında yapılan işlemlerin gözlemlenmesi ve raporlanmasından sorumluyum

Tutuklanan 6 zanlıdan firmanın Kanadalı yöneticisi J.R.G, İliç Sulh Ceza Hakimliğinde tercüman aracılığıyla verdiği ifadesinde, maden sahasında yapılan işlemlerin gözlemlenmesi ve raporlanmasından sorumlu olduğunu anlattı.

Madenden asıl sorumlu kiÅŸinin operasyon direktörü olarak görev yapan K.Ö. olduÄŸunu, bu kiÅŸinin yerine A.C’nin görev yaptığını belirten J.R.G, “Görevim maden sahasını gözlemleyerek ÅŸirket merkezindeki ülke müdürüne raporlama yapmaktır. M.B’den aldığım bilgiyi ÅŸirket merkezindeki ülke sorumlusuna aktarmaktayım.” dedi.

“Olay günü çatlakları gördük, Amerika’daki merkeze bu durumu bildirdim”

Liç bölgesinde herhangi bir görevi olmadığını ifade eden J.R.G, şunları anlattı:

“Olay günü liç bölgesine gittik, çatlakları gördük. Amerika’daki merkeze bu durumu saat 11.00’de bildirdim. Saat farkından dolayı 02.00 olması nedeniyle herhangi bir dönüş yapılmadı. Bana 2022 AÄŸustos ayında 8 metre olması gereken yüksekliÄŸin geçildiÄŸi bildirildi. Ben baÅŸlamadan önce söz konusu raporlama yapılmıştı hatta gereken seviyeye indirilmesi için rapor düzenlenmiÅŸti. Projeye uygun hale gelmesini raporladım. Zaten liç bölgesinde firmalar düzenli olarak denetim yapıyordu. Olay günü sahaya çıktığımda küçük çatlaklar gördük, en büyük çatlak 6 santimetre büyüklüğündeydi. Daha iyi görebilmek için yüksek bir noktaya çıktık, solüsyon verilmeye devam ediyordu. Tehlike anlaşıldığından solüsyonun farklı noktalara aktarılmasını söyledim.”

Tutuklu zanlı, üzerine atılı suçlamaları kabul etmediğini ve kalp rahatsızlığı olduğunu belirtti.

“Çatlak görüldükten sonra yol kapatılmasıyla ilgili mail attı”

Tutuklu şüphelilerden, firmanın liç bölgesindeki borulamadan sorumlu süpervizörü S.D. ise liç bölgesinin 2010 yılından itibaren oluÅŸturulmaya baÅŸladığını belirterek, “Görevim solüsyonların geçtiÄŸi boruları düzenlemekten ibarettir. Liç bölgesinde fazla yüklemeye iliÅŸkin herhangi bir ÅŸeyle karşılaÅŸmadım. Liç bölgesinde 2018’de borularda patlak olması nedeniyle yarıklar olmuÅŸ ancak bunlar kaymadan kaynaklı deÄŸildir. Bu kısımlar çimentolu malzemeyle kapatılmaktadır.” ifadelerini kullandı.

Olay günü sabahı toplantıda olduÄŸunu anlatan S.D, “Toplantıdan ayrıldıktan sonra K.Ö. beni aradı, arabayla gelip aldı. Ä°ki noktada çatlak olduÄŸunu gördük. Amirim K.M.A. yolun kapatılması emrini verdi. Åž.D. de yol kapatılmasıyla ilgili mail attı. Saat 13.30 civarında solüsyonun kapanması talimatını aldık ve ADR bölümü solüsyonu kapattı. Görevim sadece boru döşenen yerlere solüsyonun verilmesiydi.” ÅŸeklinde ifade verdi.

“Olay sabahı liç bölgesinde çatlak olduÄŸunu gösteren fotoÄŸraflar gruptan gönderildi”

Tutuklanan şüphelilerden, firmanın oksit kırıcı mühendisi Ş.D. de liç kısmına gidecek malzemenin kırma işinde görev yaptığından bahsetti.

Bölgede her gün aglomerasyon (cevherin iri kütleler haline getirilmesi, topaklaÅŸtırma) testleri yapıldığını ifade eden Åž.D, “Bu testlerde liçe gönderilen toprakta ne kadar çimento, kireç ve su katıldığı denetlenmektedir. Olay sabahı liç bölgesinde çatlak olduÄŸunu gösteren fotoÄŸraflar gruptan gönderildi. Olaydan dolayı çalıştığım bölümde herhangi bir zarar olmadı.” dedi.

Ş.D, ifadesinde şunları anlattı:

“Çatlamalardan dolayı kırma tesisi çalışmıyordu. Bu çatlamaları öğrendiÄŸimde aÅŸağıdaki kısımda ana ofisimdeydim. Liç bölgesinin arka kısmında geniÅŸletme sırasında patlatmalar yapılıyordu ancak olay günü bir patlatma yapılmadı diye hatırlıyorum. Olay günü 08.30’da yığın bölgesinde online toplantıya katıldım, iÅŸ güvenliÄŸi konusunda görüşme baÅŸladı. Süpervizör K.Ö. çatlakları bize bildirdi, buna istinaden M.B. sahaya geldi. Jeofizik ve Ä°SG uzmanlarına bilgi verildi, sonra sahada inceleme baÅŸlatıldı. Liç alanı mühendisi K.M.A, liç bölgesinin kapatıldığına dair mail atmamı istedi. Ofis kısmına indiÄŸimde bu maili attım. Maili hatırladığım kadarıyla iÅŸ güvenliÄŸi, bakım, maden, oksit operasyon, sülfit operasyon ve Ä°liç beyaz yaka birimine attım.”

Ş.D. toprak altında kalan kişilerin neden orada olduklarına ilişkin bilgisinin olmadığını belirtti.

“J.R.G’ye yardımcı olma maksadıyla K.Ö’nün yerine bakıyordum”

Tutuklu şüphelilerden bakım müdürü A.C. ise oksit ve tesis ekipmanlarının bulunduğu alanda görev yaptığını söyledi.

Liç bölgesinde herhangi bir görevinin bulunmadığını belirten A.C, maden ocağında “ADR ve sart kısımları ile sülfit tesisi”nin bakımlarını yaptığını dile getirdi.

Olay günü sabahı liçten sorumlu M.B’nin kendisine çatlaklar konusunda bilgi verdiÄŸini ifade eden A.C, “M.B’ye bunun saat 10.00 toplantısında aktarılmasını söyledim. Toplantıya J.R.G. de katılıyordu ve ona aktarmasını söyledim. Bütün operasyonlar ve iÅŸ güvenliÄŸi birimleri J.R.G’ye baÄŸlıydı. Olay günü liç bölgesine gitmedim.” ÅŸeklinde savunma yaptı.

Teknik olarak da liç bölgesinin herhangi bir bölümünden ve aktivitesinden sorumlu olmadığını savunan A.C, bu konularda teknik bilgisinin de olmadığını anlattı.

Ä°ngilizcesinin iyi olması ve firmanın Kanadalı yöneticisi J.R.G. ile daha iyi iletiÅŸim kurabilmesi için kendisine K.Ö’nün yerine vekaleten bakmasının söylendiÄŸini belirten A.C, “Aslında benim K.Ö’nün çalıştığı birimle ilgili çok bilgim yok. J.R.G’ye yardımcı olma maksadıyla K.Ö’nün yerine bakıyordum. Asıl iÅŸi yapacak olan J.R.G’dir, zaten K.Ö’nün alanıyla ilgili teknik bilgim yoktur. Liç bölgesinin fizibilitesinde asıl görevli birim proje birimidir. Benim uzmanlık alanım elektrik mühendisliÄŸidir, bu alanla ilgili herhangi bir görevim yoktur.” ifadelerini kullandı.

Ä°liç’e baÄŸlı Çöpler köyündeki altın madeninin bulunduÄŸu bölgede 13 Åžubat’ta meydana gelen toprak kayması sonucu kaybolan 9 işçinin bulunması için çalışma baÅŸlatılmıştı.

Toprak kaymasına iliÅŸkin soruÅŸturmada, aralarında firmanın Kanadalı yöneticisinin de bulunduÄŸu 6 zanlı tutuklanmış, ÅŸirketin Türkiye’deki müdürü C.D’nin de olduÄŸu 3 zanlı ise adli kontrol ÅŸartıyla serbest bırakılmıştı.

AA