Gübre ve metal üretimiyle yılda 620 milyon dolar Türkiye’de kalacak

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Cengiz Holding tarafından Mardin’in Mazıdağı ilçesinde 1,2 milyar dolarlık yatırımla kurulan Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri, kalkınma yoluyla tersine göçün simgesi oldu.

Bin 500 kiÅŸiye doÄŸrudan, 25 bin kiÅŸiye ise dolaylı yoldan istihdam saÄŸlayan tesis, aynı zamanda yerli gübre ve metal üretimiyle her yıl yurt dışına çıkan yaklaşık 620 milyon doların da Türkiye’de kalmasını saÄŸlayacak.

Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri Genel Müdürü Emre KayışoÄŸlu, tesisin bölgenin çehresini nasıl deÄŸiÅŸtirdiÄŸine iÅŸaret ederek, kalkınmanın simgesi olma hikayesini anlattı.

Yatırım aÅŸamasında, tesis tamamlandığında bin 100 kiÅŸinin doÄŸrudan çalışmasının planlandığını ancak ÅŸu anda bu sayıyı geçtiklerini ve bin 500’e ulaÅŸtıklarını aktaran KayışoÄŸlu, ÅŸunları kaydetti:

“Bin 500 kiÅŸiden toplam bin 19 kiÅŸi, Mardin sınırları içinden istihdam edildi. Yerel istihdama katkı prensibi bizim için çok önemli ve bu nedenle bin 19 Mardinli çalışanın 847’si ise MazıdaÄŸlılardan oluÅŸtu. Åžöyle bir örnek vereyim; ÅŸu anda fabrikaya yakın olan 2 köyün istihdam edilebilir nüfusunun neredeyse tamamı tesislerimizde çalışıyor. Fabrikamıza sınır olan Kocakent köyünden 900 kiÅŸi inÅŸaat aÅŸamasında istihdam edildi. Åžu anda ise bin 500 kiÅŸilik fabrikanın 200’ü Kocakent sakinlerinden oluÅŸuyor. Bu ise ÅŸu anlama geliyor; her evden bir kiÅŸi tesisimizde çalışıyor.”

“Ä°ÅŸsizlik oranı düÅŸtü”

Emre KayışoÄŸlu, bir kiÅŸinin bile iÅŸe girmesinin kendileri için çok önemli olduÄŸunu vurgulayarak, ÅŸunları kaydetti:

“Ä°nÅŸaat aÅŸamasında 5 bin kiÅŸiye doÄŸrudan, 25 bin kiÅŸiye dolaylı iÅŸ imkânı saÄŸladık. Tesis üretime baÅŸlayınca da bin 500 kiÅŸilik bir kadromuz oluÅŸtu. Mardin’in nüfusu yaklaşık 800 bin ve 200 bin kiÅŸi ise 18 yaÅŸ üstü hesaplanıyor. Mardin’de geçen yıl iÅŸsizlik oranı yüzde 25’ti. Åžimdi ise bu rakam yüzde 20,6’ya inmiÅŸ durumda. Bu rakamlar tesisimizin bölgeye etkisini gösteriyor. Ekosistem geliÅŸtikçe bu rakamların olumlu yönde deÄŸiÅŸeceÄŸini öngörüyoruz.”

KayışoÄŸlu, sadece iÅŸçilerin deÄŸil, beyaz yakalıların da Mardinli olmalarına dikkat ettiklerini ve Mardin’den Türkiye’nin dört bir yanına göç eden mühendislerin, yöneticilerin memleketlerine dönmesini saÄŸladıklarını söyledi.

Tesisin sahip olduÄŸu özellikler yüzünden yabancıların da dikkatini çektiÄŸini belirten KayışoÄŸlu, yabancı uyruklu 36 çalışan ile Mardin’e uluslararası köprü kurduklarını ifade etti.

KayışoÄŸlu, yapılan yatırım ile hem Mardin’in hem de Mazıdağı’nın çehresinin deÄŸiÅŸmeye baÅŸladığına dikkati çekerek, “Mazıdağı’nın 2014 yılında 33 bin 70 olan nüfusu 2015’te 33 bin 930’a, 2016’da 33 bin 972’ye, 2017’de 34 bin 745’e ve 2018’de ise 35 bin 757’ye yükseldi. Bu rakamlar bize Mazıdağı’nın bölgede çekim merkezi olduÄŸunu gösteriyor. Hatta sadece Mardin’i deÄŸil, bölgeyi de etkiledik. Ä°stihdamda Mardin’den sonra 139 çalışan ile Diyarbakır ikinci sırada geliyor.” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

“Lokanta sayısı 20 kat, kiralar 3 kat arttı”

Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri Genel Müdürü KayışoÄŸlu, 2012 yılında Mazıdağı’nın bir kasaba gibi olduÄŸunu, o dönemde sadece bir lokantanın olduÄŸu ilçede ÅŸimdi 20’nin üzerinde yeme içme mekânı ve kafe açıldığını bildirdi.

Sadece 3 olan berber sayısının 20’nin üzerine çıktığını aktaran KayışoÄŸlu, “O dönemde yüksek katlı binaların sayısı bir elin parmakları kadar yokken ÅŸimdi ÅŸehirde siteler kurulmaya baÅŸlandı. Artık ilçede 2 futbol takımı ve bir spor salonu buluyor. Bu geliÅŸim doÄŸal olarak bazı fiyatların artmasına da neden oldu. Daha önceleri 400-500 lira olan kiralar, bin 200 liraya yükseldi.” diye konuÅŸtu.

KayışoÄŸlu, ilçenin ekonomik girdisine aylık 10 milyon liralık katkıda bulunduklarını belirterek, “Mazıdağı’na sadece istihdam saÄŸlamıyoruz. Prensip olarak ihtiyaçlarımızı da Mazıdağı’ndan temin ediyoruz. Ä°lçeye maaÅŸ gelirinin yanı sıra satın almalar yoluyla yaklaşık ayda 10 milyon TL bırakıyoruz.” dedi.

Son teknolojilerin kullanıldığı tesiste, tasarım ve yapım aÅŸamasında dünyanın önde gelen mühendislik ÅŸirketlerinden, 22 ülkeden 285 yabancı mühendisin Mazıdağı’nda Türk mühendisler ile birlikte çalıştığını bildiren KayışoÄŸlu, sözlerini ÅŸöyle sürdürdü:

“Metal geri kazanım ile entegre olan tek tesis Türkiye’de. Dünyada metal geri kazanım tesisleri var. Ancak gübre ile entegre olan tek tesis bizimki. Fabrikamız yılda 350 milyon dolarlık gübre, 270 milyon dolarlık metal ithalatının da önüne geçecek. Türkiye, gübre üretiminde kullanılan ham madde bakımından yüzde 95 oranında dışa bağımlı bir ülke. Türkiye, yıllık 5 milyon ton olan gübre tüketiminin yarısını ithal ediyor. Ä°thalata yılda 1,1 milyar dolar para ödüyoruz. Kaldı ki; bu fabrika ham maddesinin yüzde 90’ını yurt içinden saÄŸlayacak. Zaten, diÄŸer yüzde 10’luk bölümü ise doÄŸal gaz… Fabrikamızın elektriÄŸini de fabrikamızda üreteceÄŸiz. Sektörde kendi kendine yeten tek fabrika olacak. Ham madde konusunda da dışa bağımlı olmayacağımız için ürettiÄŸimiz gübre ithalatın direkt olarak önüne geçecek.”

“Fransa’dan Mazıdağı’na geri döndüm”

Tesisin kurulmasının ardından Ä°zmir’den Mardin’e dönen Fatih Demir de liseden sonra Dokuz Eylül Üniversitesi Ä°ÅŸletme Fakültesi Ä°ngilizce Ä°ÅŸletme bölümünü kazandığını belirterek, “Ä°zmir’e yola çıktığımda artık doÄŸduÄŸum topraklara arada bir gelebileceÄŸimi düÅŸünüyordum. Büyük firmalarda çalışmanın her zaman daha iyi olduÄŸunu biliyoruz. Ä°ÅŸte bu yüzden de geri dönüÅŸüm imkansıza yakındı. Fakat Eti Bakır’ın Mardin’de dev bir tesis kurduÄŸunu duyduÄŸumda baÅŸvurumu yaptım ve iÅŸe kabul edildim. BüyüdüÄŸüm ÅŸehirde yaÅŸamak ve onlara borcumu ödemek için fırsat kapıma gelmiÅŸti.” diye konuÅŸtu.

Fransa’dan Mazıdağı’na geri dönen Bilal Aktemur ise babasının 1988 yılında, bu fabrika devlette fosfat tesisi olarak iÅŸletilmekte iken 1996 yılına kadar burada çalıştığını ifade ederek, ÅŸunları kaydetti: 

“Sonra fosfat tesisleri kapandığında Balıkesir’e tayini çıktı. Uzun yıllar burada çalıştı. Ben Fransa’ya yerleÅŸtim. 2012 yılında babamın hastalığı nedeniyle Türkiye’ye döndüm. Bir süre Bigadiç’te yaÅŸadıktan sonra fosfat tesislerinin yerine kocaman bir fabrika kurulduÄŸunu öÄŸrendim. Memleketime dönmek için önüme çıkan bu fırsatı iyi deÄŸerlendirdim. Åžimdi kendi topraklarımda bu ülkeye hizmet etmenin mutluluÄŸunu yaşıyorum.”

Çalışana yüzme havuzu ve hobi bahçesi

Verilen bilgiye göre, yeni gübre fabrikası, DoÄŸu ve GüneydoÄŸu Anadolu bölgelerinin en büyük özel sektör yatırımı niteliÄŸi taşıyor. Tesis, aynı zamanda Türkiye’de ham maddeleri aynı yerde üretilen tek gübre tesisi konumunda bulunuyor.

Fabrika, ihtiyacı olan elektriÄŸi kendisi üretiyor. Ä°lk etapta Türkiye’deki fosfatlı gübre pazarının yüzde 20’sine sahip olacak fabrikada, yılda 500 bin ton DAP veya müdahili fosfatlı gübre türevleri üretilecek.

1 milyon 580 bin metrekare alana yayılan Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri’nde çalışanlar için sosyal tesisler de bulunuyor. Açık yüzme havuzunun yanı sıra açık ve kapalı spor salonları, hobi bahçesi de yer alıyor.

Çalışanlar arası spor turnuvaları düzenleniyor. Geçen 5 yıl içerisinde 15 bin 400 aÄŸaç dikimi gerçekleÅŸtirilen tesiste, 3 kilometre uzunluÄŸunda yürüyüÅŸ parkuru da bulunuyor. 

AA