“Helikopter” ebeveyni olan çocuklar büyümek istemiyor

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Anne ve babaların çocuk yetiÅŸtirirken sergiledikleri tutum ve davranışlar nedeniyle nitelendirilen “otoriter”, “demokratik”, “izin verici”, “ihmalkar” ve “içgüdüsel” gibi çeÅŸitli modellere son yıllarda “helikopter ebeveyn” de eklendi.

Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Neriman Kilit, helikopter ebeveynlerin taşıdığı özellikleri, bu tip anne ve babalarla büyüyen çocukların gelecekte karşılaşacağı sorunları AA muhabirine değerlendirdi.

Helikopter ebeveynlerin sürekli çocuklarından bahsettiklerini, onlarla aynı hayatı yaşıyor gibi davrandıklarını dile getiren Kilit, “Bu ebeveynler çocuÄŸuna aşırı odaklıdır, çocuÄŸu dışında hayatında neredeyse baÅŸka bir ÅŸey yoktur, aşırı koruyucu ve kontrolcüdürler. Sürekli olarak çocuklarını düşünürler ve kaygılıdırlar. Çocukların yapmaları gereken sorumlulukları kendileri yerine getirirler. Onların kendilerinden ayrı bir varlık olduÄŸunu kabullenmek konusunda sıkıntı yaÅŸarlar. Sanki kendi uzantılarıymış gibi görürler.” dedi.

Kilit, helikopter ebeveynle büyüyen çocukların öz güveninin düşük olduğunu, kendilerini ifadede sıkıntı yaşadığını anlattı.

Anne ve babanın çocuÄŸun ifade etmesi gereken ÅŸeylerin birçoÄŸunu kendilerinin yaptığına dikkati çeken Kilit, “ÖrneÄŸin çocuÄŸun karnı aÄŸrıyorsa ‘Karnımız aÄŸrıyor’, çocuÄŸun sınavı varsa ‘Sınavımız var’ derler.” diye konuÅŸtu.

Aileden görme ile genetik yatkınlık gibi hususların helikopter ebeveyne dönüşmede etkili olduğunu vurgulayan Kilit, bu durumun aynı zamanda daha girici, çabuk kaygılanıcı ve histerik olabilen kişilerde sıklıkla görüldüğünün altını çizdi.

Dr. Öğretim Üyesi Kilit, helikopter ebeveynlere daha çok annelerde rastlandığı, babaların çocuğun bakım sorumluluğunu daha çok eşlerine bıraktığı için annelerin girici tavırlarını arttırma eğiliminde olduğunu kaydetti.

“DeÄŸerli bebek” sahibi aileler daha sahiplenici

Tek çocuk sahibi ailelerin çocuklarını daha sahiplenici tutum sergilediÄŸine iÅŸaret eden Kilit, “Tüp bebek gibi çok aranıp sonradan kavuÅŸulmuÅŸ bir bebekse, çocuk bebekliÄŸinde çok hastalık yaÅŸamışsa, anne hamileliÄŸinde çocuÄŸunu kaybetme riskiyle karşı karşıya kalmışsa yani ‘deÄŸerli bebek’ durumu varsa bu durum daha çok ortaya çıkıyor.” ifadelerini kullandı.

Kilit, helikopter ebeveynlerin, çocukları okulda arkadaÅŸlarıyla tartıştığında aşırı müdahale ettiklerini, neredeyse karşı taraftaki çocukla bire bir tartışmaya girdiklerini, “ÇocuÄŸuma hiç kimse dokunamaz’ ÅŸeklinde davrandıklarını dile getirerek, böyle durumlarda her zaman ebeveynlerin ebeveynlerle, çocukların çocuklarla konuÅŸması gerektiÄŸini bildirdi.

“Psikiyatrik rahatsızlıklar ve kiÅŸilikte kaymalara yol açıyor”

Helikopter ebeveynlerin, çocuklarının gelecek yaşamlarında neden oldukları sorunları aktaran Kilit, şöyle devam etti:

“Çocuklarda kaygı bozuklukları, sıkıntı verici olaylarla baÅŸa çıkamama, hayatı daha depresif ve kaygılı algılama, tek başına birey olma konusunda problemler yaÅŸama, öz güven düşüklüğü, ego bütünleÅŸmesiyle ilgili sıkıntılar, bunlardan kaynaklı takıntı bozuklukları ve depresif bozukluklar gibi psikiyatrik rahatsızlıklar ve kiÅŸilikte kaymalara yol açıyor. Ä°ÅŸ ve üniversite yaÅŸamında, iliÅŸkilerinde, sosyal problem çözmelerinde, karşılaÅŸtıkları zorluklarla baÅŸa çıkmalarında, bir deÄŸiÅŸim yaÅŸadığında tekrar ayaÄŸa kalkabilme potansiyelerinde, travma algılarında sorunlara neden oluyor.”

Kilit, bu konuda en iyi modelin “demokrat ebeveynlik” olduÄŸunu söyledi.

Helikopter ebeveyn olmamak için dikkat edilmesi gerekenleri sıralayan Kilit, “Åžunu bilmek lazım: Bu çocuk bizim parçamız deÄŸil, ayrı bir birey. Tabii ki bu çocuÄŸun kurallara ve sınırlara ihtiyacı var çünkü bu çocuklar bizim yaÅŸadığımız hayatlara çıkacaklar. Biz kurallarla yaÅŸamıyor muyuz, her istediÄŸimiz oluyor mu? Öncelikle bunları bilerek iÅŸin içine gireceÄŸiz. Kurallar koyacağız ama kuralları ve sınırları yaşı doÄŸrultusunda çocuÄŸumuza açıklayacağız. Neden bu kurallara uyması gerektiÄŸini ve ileride ona nasıl faydaları olacağı söyleyeceÄŸiz.” bilgisini aktardı.

“Bir köşede dur, ben giderim çözerim” denmemeli

“Sıcak kestane” örneÄŸiyle ebeveyn modelleri arasındaki farkı açıklayan Kilit, ÅŸu ifadeleri kullandı:

“Mesela çocuk arkadaşıyla kavga etti, öğretmeni ona sesi yükseltti ve daha önce görmediÄŸi kaygı oluÅŸturabilecek bir durumla karşılaÅŸtı. Bunu çocuÄŸun eline bir sıcak kestane koymak olarak görelim. Çocuk bu sıcak kestaneyi anneye atıyor çünkü eli yandı. Burada beklediÄŸimiz doÄŸru anne ve baba tutumu kestaneyi elinde soÄŸutması. Nasıl soÄŸutacak? ‘Olabilir, insanlar tartışma, yanlış anlamalar yaÅŸayabilir.’ diyecek ama çocuÄŸunu gidip bu sorunu çözmesi yönünde cesaretlendirecek. ‘Evladım, sen şöyle bir köşede dur, ben giderim çözerim.’ demeyecek. ‘Gider arkadaÅŸlarınla konuÅŸursun, arkadaşın çok üstüne gidiyorsa öğretmeninle iletiÅŸimle geçersin, her sorunun bir çözümü vardır.’ deyip kestaneyi soÄŸutup çocuÄŸa geri atacak.”

Helikopter ebeveynlerin çocuklarının çok büyük bir kısmının büyümek bile istemediÄŸini vurgulayan Kilit, “Bir yandan öz güven düşüklükleri yüzünden anne ve babaya hırçın tavırları oluyor, bir yandan de aynı rahatlıkların devam etmesini istedikleri için sorumluluk almama tavırlarıyla karşı karşıya kalıyoruz.” deÄŸerlendirmesinde bulundu.

AA