Ä°stanbul’un fethinin 571. yıl dönümü

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Hazreti Muhammed’in müjdesine mazhar olan İstanbul 571 yıl önce bugün Osmanlılar tarafından fethedildi.

Ä°mparatorluklara ve medeniyetlere baÅŸkentlik yapan kadim ÅŸehir Ä°stanbul, tarih, siyaset, ticaret ve kültürün en önemli merkezlerinden biri olma özelliÄŸini yüzyıllardır muhafaza ediyor. Hem DoÄŸu’nun hem de Batı medeniyetinin bir temsilcisi olarak farklı bir misyonu ruhunda taşıyan Ä°stanbul, aynı zamanda bu medeniyetlerin fikri temellerini de belirlemiÅŸtir.

İstanbul tarih boyunca birçok ordu tarafından 30 kez kuşatıldı.

ÅžEHRÄ°N TARÄ°HÄ°

Yenikapı kazılarıyla yerleşme tarihinin 8 bin yıl öncesine yani neolitik döneme kadar gittiği İstanbul, birçok imparatorluk, devlet ve medeniyeti bünyesinde barındırdı.

Asya ve Avrupa kıtalarını ayıran BoÄŸaz’ın Marmara’ya açıldığı güney yönünden, buraya doÄŸru gelen dar bir koy olan Haliç’in batı kıyısı boyunca uzanan yarımada asıl yerleÅŸme yeridir.

Yenikapı kazıları, şehrin antik tarihinin 8 bin yıl öncesine kadar gittiğini ortaya koymuştur.

Yaklaşık 8 kilometrelik Haliç, yarımada üzerinde güvenli bir liman olması sebebiyle yerleşimde etkili olmuştur. Şehrin ana merkezi bugünkü Sultanahmet bölgesidir.

Adını Byzas adlı kraldan alan Topkapı Sarayı ve Beyazıt arasındaki Byzantion ise koloni şehir olarak ortaya çıktı. Şehir Byzantion olarak varlığını yaklaşık bin yıl sürdürdü.

73 yılında İmparator Vespasianus tarafından Roma İmparatorluğuna dahil edilen şehir, yeni bir gelişme dönemine girdi. İmparator Septimus Severus döneminde şehir yeniden imar edildi, surlar genişletildi.

Åžehrin tarihinde dönüm noktalarından birsi Roma tahtını ele geçiren Büyük Konstantin’in burayı yeni imparatorluÄŸunun baÅŸkenti yapması oldu.

BaÅŸkentin inÅŸasını 324’te baÅŸlatan Konstantin, ÅŸehri saray, tapınak, hipodrom, kilise ve yeni binalarla donatarak eski Byzantion’u dört katı kadar büyüttü.

İlk Hristiyan İmparator olan Konstantin, şehri de ilk Hristiyan imparatorluğun başkenti olarak tasarladı. Şehir bundan sonra Konstantinopolis olarak anılmaya başlandı.

Gitgide büyüyen ÅŸehir 5. yüzyılda II. Theodosius döneminde bugünkü surlarını inÅŸa etti. DoÄŸu Hristiyanlarının en önemli merkezi olan Konstantinopolis’in en önemli simgesi ise Ayasofya oldu.

MEDENİYETLERİN EŞİĞİ

Ä°stanbul sonraki yüzyıllarda Hazreti Peygamberin “Ä°stanbul (Konstantiniyye) muhakkak fethedilecektir. Onu fetheden komutan ne güzel komutandır. Onu fetheden ordu ne güzel ordudur.” hadisi ise Müslüman dünyası için de önemli bir ÅŸehir haline geldi.

Ä°slamiyet’in OrtadoÄŸu’da geniÅŸlemesiyle Hristiyan dünyasının doÄŸudaki siyasi merkezi oldu. Batıdaki Hristiyanlar için DoÄŸu’nun zenginliklerine ulaÅŸma, mukaddes ÅŸehir Kudüs’ü ele geçirme gibi ideallerin baÅŸlangıç noktası haline geldi.

Haçlı Seferleri sadece Müslümanların elindeki Kudüs’ü ele geçirmek için deÄŸil zengin olarak gördüğü Ä°stanbul’u da içine alan DoÄŸu’yu hedefliyordu.

Böylece Ä°stanbul, Müslümanlar için Batı’nın, Hristiyanlar için ise DoÄŸu’nun eÅŸiÄŸi haline geldi.

Hz. Peygamber’in gösterdiÄŸi yolda Emeviler döneminde Konstantiniyye’ye 3 büyük sefer düzenlenirken bir diÄŸer sefer ise 781-782’de Abbasiler tarafından gerçekleÅŸtirildi. Özellikle bazı sahabelerin de katılımıyla gerçekleÅŸen Muaviye bin Ebu Süfyan komutasındaki ilk Ä°stanbul kuÅŸatması daha sonraki dönemlerde de silinmeyecek izler bıraktı.

Hazreti Muhammed’i Medine’ye hicreti sırasında evinde misafir eden Ebu Eyyüb el-Ensari’nin bu kuÅŸatmaya katılarak surlar önünde vefatı 1453’teki fethe kadar uzanan yolda Ä°slam dünyası için büyük bir motivasyon kaynağı oldu. Konstantiniyye Müslüman hükümdarlar için Hazreti Peygamberin müjdesiyle Ä°slam’ın vaat edilmiÅŸ ÅŸehri haline geldi.

Ä°STANBUL KUÅžATMALARI

Dünyanın gördüğü en muazzam kuşatma ve savunmalara tanıklık eden şehir, tarih sahnesine çıktığı günden bugüne kadar herkesin dikkatini üzerine çekti.

Ä°stanbul, 1453’ten önce farklı kavim ve medeniyetler tarafından onlarca kez kuÅŸatıldı.

Milattan önce (M.Ö.) Makedonya Kralı Phillippe, Roma Ä°mparatoru Septim Severus, Milattan Sonra (M.S.) Ä°ran Hükümdarı Keyhüsrev, Avar Türkleri, Emeviler, Abbasiler, I. ve II. Bulgar Ä°mparatorluÄŸu, Ruslar, Kiev KnezliÄŸi, Haçlılar, Ä°znik Ä°mparatorluÄŸu, Venedikliler, Cenevizliler, Osmanlılar ÅŸehri kuÅŸattı. Bunların yanı sıra Atilla’nın, Vikinglerin ve Gotların da kenti kuÅŸattığı bazı kaynaklarda yer alıyor. Son kuÅŸatma ise 1453’te Osmanlı’yı imparatorluÄŸa taşıyan Sultan 2. Mehmed tarafından gerçekleÅŸtirildi.

FETİHLE SONUÇLANAN SON KUŞATMA

Sultan 2. Mehmed tahta geçtiÄŸi dönemde, Ä°stanbul’un fethi için öncelikle deniz yardımının kesilmesi gerektiÄŸi düşüncesiyle Yıldırım Bayezid’in yaptırmış olduÄŸu Anadolu Hisarı’nın karşısına 1452’de Rumeli Hisarı’nı yaptırdı. Bu hisar, Tuna Nehri ile Karadeniz’den gelecek yardımı önlemeyi amaçlıyordu. Ä°stanbul’un yüksek ve kalın surlarını yıkmak amacı ile devrin önemli mühendislerine büyük toplar döktürüldü.

Sultan 2. Mehmed, Åžubat 1453’te dökülen topların Ä°stanbul önlerine götürülmesini emretti. Karaca PaÅŸa komutasındaki 10 bin kiÅŸilik ordu, Ä°stanbul yakınındaki Vize, Silivri ve Ayastefanos kalelerini kuÅŸattı. Nisan ayına gelindiÄŸinde ise 2. Mehmed, eyalet ve sancaklara orduya katılmaları için haber gönderdi ve 5 Nisan 1453’te Osmanlı ordusu, 2. Mehmed’in komutasında Ä°stanbul’a hareket etti.

Osmanlı ordusunda önemli hocalardan AkÅŸemseddin, Akbıyık ve Molla Gürani de bulunuyordu. 6 Nisan 1453’te 10 bin sipahi Maltepe civarını tuttu. Sultan 2. Mehmed de Anadolu ve Haliç’i tutmuÅŸtu. ZaÄŸanos PaÅŸa da BeyoÄŸlu’nu fethederek, Galata üzerine yürüdü. Aynı gün Sultan 2. Mehmed, Mahmut PaÅŸa’yı elçi olarak Bizans Ä°mparatoruna gönderdi ancak barış teklifi kabul edilmedi.

GEMÄ°LER HALİÇ’E Ä°NDÄ°RÄ°LDÄ°

Sultan 2. Mehmed, 6 Nisan 1453 tarihinde Ä°stanbul kuÅŸatmasına baÅŸladı. Osmanlı ordusu kenti karadan ve denizden kuÅŸatma altına alırken, ordu surlarda gedikler açtıkça Bizanslılar surları yeniliyor, Türkler’in ÅŸehre giriÅŸine izin vermiyordu. Osmanlı donanmasının da Bizans’a yardıma gelen Ceneviz ve Venedik gemilerine engel olamaması, savaşın seyrini deÄŸiÅŸtirmeye baÅŸladı. Haliç ile Karaköy arasına çekilen zincirden dolayı Osmanlı donanmasının Haliç’e girememesi, savaşın yönünü Osmanlı aleyhine çeviriyordu. Bu geliÅŸmeler üzerine Sultan 2. Mehmed, 21 Nisan’ı 22 Nisan’a baÄŸlayan gece 72 parça kadırganın karadan yürütülerek Haliç’e indirilmesi emrini verdi. Dolmabahçe üzerinden Haliç’e indirilen gemilerle savaşın gidiÅŸatı deÄŸiÅŸmeye baÅŸladı.

Bir gece içerisinde Haliç’e indirilen donanma, 22 Nisan’da Haliç’ten ateÅŸe baÅŸladı. Bizans BaÅŸkumandanı Giustiniani ise donanmanın Haliç’e indirilmesine inanamıyordu.

Sultan Mehmet, büyük hücumdan önce 24 Mayıs’ta Ä°sfendiyaroÄŸlu Kasım Bey’i elçi olarak imparatora göndererek ÅŸehri teslim etmesini istese de anlaÅŸma saÄŸlanamadı.

Osmanlı Donanması’nın Haliç’e indirilmesi ile savaşın seyri Osmanlılar lehine dönerken, Sultan 2. Mehmed, 29 Mayıs’ta büyük taarruz için emir verdi. 29 Mayıs’ta günün ilk ışıkları ile baÅŸlayan taarruzda, Ulubatlı Hasan’ın Bizans surlarına çıkarak Osmanlı sancağını dikmesiyle Osmanlı ordusu moral kazandı.

29 Mayıs 1453’te kapıları açılan Ä°stanbul, Sultan 2. Mehmed’in önderliÄŸindeki Osmanlı birlikleri tarafından fethedildi. Hazreti Peygamber’in övgüsüne mazhar olarak ‘Fatih’ unvanını alan Sultan 2. Mehmed, Ä°stanbul’u yaÄŸmalatmazken, fethin niÅŸanesi olarak da ÅŸehrin en büyük ibadethanesi olan Ayasofya’yı camiye dönüştürdü.