İthalde Alınan KDV Matrahı ve Ceza Kaynağı: Ardiye Ücretleri

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Bu yazımızda gümrük kabahatlerine uygulanan cezalar üzerinde duracağız. 5326 Sayılı Kabahatler Kanunu 2. Maddesi kabahati, karşılığında idarî yaptırım uygulanması öngörülen fiiller olarak tanımlamakta ve 3. maddesinde de yaptırımların “idari para cezası” ve/veya “mülkiyetin kamuya geçirilesi” şeklinde olabileceğine hükmetmektedir. 4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun 11. Kısımında kabahat, özet beyan farkları oluşturan fiiller, usule aykırı davranışlar ve gümrük vergi farkına neden olan fiiller olarak düzenlenmiştir.
Özet beyan farkları, gümrük gözetimi ve denetimi altında taşınan eşyaların taşıma esnasında denetimsiz olarak artması veya eksilmesine neden olan fiillerden kaynaklanmaktadır. Farkların açıklanamaması cezayı doğuran olay olarak kabul edilmektedir. Usul kabahatleri ise gümrük işlem prosedürlerine aykırılık içeren sürelere uyulmaması, belgelerde makul değişiklik yapılması gibi fiillerdir. Gümrük vergi farkına neden olan kabahat fiilleri ise esasen vergilendirme sürecini etkileyen unsurlarda yapılan hatalı işlemlerdir.

Gümrük vergi farkına neden olan kabahatler tarife hataları ve kıymet farklarından kaynaklanmaktadır. Tarife, eşyanın gümrük vergilerinin konusunu, türünü ve oran yapısını belirleme amacına hizmet eder. Ayrıca tarifeler eşyanın dış ticaret korunma önlemlerine tabi olup olmadığının belirlenmesi açısından da önemlidir. Çünkü bu önlemlerden bazıları da vergisel nitelik taşıdığı için vergi farkı doğmasına neden olabilmektedir. Tarife belirleme aşamasında yapılan hatalar nedeniyle gümrük işlemlerinin farklı bir tarife üzerinden yürütülmesi kabahat olarak kabul edilmektedir.

Kıymet farkına neden olan fiiller ise eşyanın değeri, sayısı ve miktarı gibi vergi matrahının belirlenmesinde etkili olan unsurlarda yapılan hatalı işlemlerdir. Gümrük vergi matrahı, en genel şekliyle, eşyanın ithalatı için yurt dışına çıkışına neden olunan değerler toplamı olarak tanımlanabilir.  Gümrük vergi matrahı, eşyanın bedeli, uluslararası nakliye ve sigorta giderleri, yurt dışı satın alma komisyonları, satış koşulu olarak belirlenen ve ithalat sonrası yapılacak ödemelerden oluşmaktadır.

Gümrük kıymetinin konumuz açısından önemi ithalde alınan KDV matrahının ana unsurunu oluşturmasıdır. İthalde alınan KDV matrahı, eşyanın gümrük kıymeti, varsa gümrük vergisi, damga vergisi, konusuna girmesi kaydıyla toplu konut fonu ve ÖTV ile ardiye ücreti toplamından oluşmaktadır.

Ardiye masrafları gümrük beyannamesi tescil tarihine kadar eşyanın gümrüklü sahalarda verilen depolama vb. hizmetler karşılığında yapılan harcamaları içermektedir. Bu yönüyle yurt dışı ödeme olarak kabul edilmekte ve dahilde alınan KDV’den istisna olarak faturalandırılmaktadır. Gümrük beyannamesi düzenlenirken tescil tarihe kadar olan ardiye tutarı beyannameye yazılarak ithalde alınan KDV matrahına dahil edilmektedir.  .

Aslında gümrük müşavir firmaları tarafından doğru işlem tesis ettirilmekle birlikte ardiye işletmelerinin fatura düzenleme şekliyle ilgili olarak ciddi kıymet farkı kaynaklı ek vergi ve ceza kararları ile karşılaşılabilmektedir. Son günlerde gümrük müfettişlerinin bu konu üzerinde önemle durduğu görülmektedir.

Ardiye masraflarıyla ilgili temel sorun ardiye faturalarının düzenlenmesiyle ilgili olarak ortaya çıkmaktadır. Gümrük beyan işlemlerinin uzadığı durumlarda eşyanın gümrüklü depodan çıkışı gecikebilmektedir. Bu gibi durumlarda bazı ardiye firmaları gümrük beyan öncesi ve sonrası ardiye masraflarını ithalatçılara tek fatura ile yansıtmaktadır. Bu fatura gümrük beyannamesi ekine koyulmaktadır. Gümrük beyannamesinde yazan ardiye masrafının ardiye faturasındaki değerden düşük olması halinde matrah farkı kaynaklı KDV farkı varmış gibi bir algı oluşmaktadır. Gümrük idareleri sonradan yapılan kontrollerde bu farkı gördüğünde ek KDV ve ceza tahakkuk ettirmektedir. Konuyu kısa bir örnekle şöyle açabiliriz: 05/02/2020 tarihinde eşya Gemlik limanına gelmiş, 12/02/2020 tarihinde gümrük beyannamesi tescil ettirilmiş ve eşya 17/02/2020 tarihinde Limandan teslim alınmış olsun. Bu durumda 7 günlük beyan öncesi ve 5 günlük beyan sonrası ardiye masrafı oluşmaktadır. Gümrük vergi matrahına 7 günlük ardiye masrafı olarak 350 TL (7×50 TL/gün) dahil edilmiştir. Olması gereken de budur. Ancak, ardiye firması toplam 12 günlük ardiye masrafını tek faturada 600 TL olarak göstermektedir. Bu faturayı beyanname ekinde gören gümrük idaresi 250 TL’lik matrah farkı üzerinden KDV hesaplayarak cezası ile birlikte tahakkuk ettirmektedir.

Tek beyanname bazında ek vergi ve cezalar küçük görünmekle birlikte, özellikle yoğun ithalat gerçekleştiren firmalar açısında toplamda büyük meblağlara ulaşabilmektedir. Bu durum özellikle üç yıllık geriye yönelik incelemelerde daha büyük sorun oluşturabilmektedir. Vergi farkına neden olmaktan dolayı uygulanan idari para cezası yanın da, onaylanmış kişi statüsü belgesi veya yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibi firmaların bu statülerini kaybetmeleri gibi başka bir soruna da neden olma potansiyeli vardır. Çünkü bu belgelere sahip olabilmek için gümrük vergi farkına neden olan belli sayıda kesinleşmiş cezası bulunmaması şartı aranmaktadır. Bu cezalı durumla karşılaşmamak için tüm firmaların, ardiye işletmelerinin ardiye faturalarını beyan öncesi ve beyan sonrası ayrıştırılmış olarak düzenlemeleri konusunda yönlendirmeleri lehlerine olacaktır. 

Sorunun en radikal çözümü ise ardiye ücretlerine uygulanan “dahilde alınan KDV’den istinası” kaldırılarak, ardiye ücretlerinin ithalde alınan KDV matrahına dahil edilmesi uygulamasından vaz geçilmesi olacaktır.

Son cümle; Kabahati gelin etmişler, kimse sahiplenmemiş. Gümrük idaresi hiç kabullenmemiş.

17/02/2020 Bursa

Doç. Dr. Ufuk SELEN