İthalde Alınan KDV Matrahı ve Ceza Kaynağı: Ardiye Ücretleri

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Bu yazımızda gümrük kabahatlerine uygulanan cezalar üzerinde duracağız. 5326 Sayılı Kabahatler Kanunu 2. Maddesi kabahati, karşılığında idarî yaptırım uygulanması öngörülen fiiller olarak tanımlamakta ve 3. maddesinde de yaptırımların “idari para cezası” ve/veya “mülkiyetin kamuya geçirilesi” ÅŸeklinde olabileceÄŸine hükmetmektedir. 4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun 11. Kısımında kabahat, özet beyan farkları oluÅŸturan fiiller, usule aykırı davranışlar ve gümrük vergi farkına neden olan fiiller olarak düzenlenmiÅŸtir.
Özet beyan farkları, gümrük gözetimi ve denetimi altında taşınan eÅŸyaların taşıma esnasında denetimsiz olarak artması veya eksilmesine neden olan fiillerden kaynaklanmaktadır. Farkların açıklanamaması cezayı doÄŸuran olay olarak kabul edilmektedir. Usul kabahatleri ise gümrük iÅŸlem prosedürlerine aykırılık içeren sürelere uyulmaması, belgelerde makul deÄŸiÅŸiklik yapılması gibi fiillerdir. Gümrük vergi farkına neden olan kabahat fiilleri ise esasen vergilendirme sürecini etkileyen unsurlarda yapılan hatalı iÅŸlemlerdir.

Gümrük vergi farkına neden olan kabahatler tarife hataları ve kıymet farklarından kaynaklanmaktadır. Tarife, eÅŸyanın gümrük vergilerinin konusunu, türünü ve oran yapısını belirleme amacına hizmet eder. Ayrıca tarifeler eÅŸyanın dış ticaret korunma önlemlerine tabi olup olmadığının belirlenmesi açısından da önemlidir. Çünkü bu önlemlerden bazıları da vergisel nitelik taşıdığı için vergi farkı doÄŸmasına neden olabilmektedir. Tarife belirleme aÅŸamasında yapılan hatalar nedeniyle gümrük iÅŸlemlerinin farklı bir tarife üzerinden yürütülmesi kabahat olarak kabul edilmektedir.

Kıymet farkına neden olan fiiller ise eÅŸyanın deÄŸeri, sayısı ve miktarı gibi vergi matrahının belirlenmesinde etkili olan unsurlarda yapılan hatalı iÅŸlemlerdir. Gümrük vergi matrahı, en genel ÅŸekliyle, eÅŸyanın ithalatı için yurt dışına çıkışına neden olunan deÄŸerler toplamı olarak tanımlanabilir.  Gümrük vergi matrahı, eÅŸyanın bedeli, uluslararası nakliye ve sigorta giderleri, yurt dışı satın alma komisyonları, satış koÅŸulu olarak belirlenen ve ithalat sonrası yapılacak ödemelerden oluÅŸmaktadır.

Gümrük kıymetinin konumuz açısından önemi ithalde alınan KDV matrahının ana unsurunu oluÅŸturmasıdır. Ä°thalde alınan KDV matrahı, eÅŸyanın gümrük kıymeti, varsa gümrük vergisi, damga vergisi, konusuna girmesi kaydıyla toplu konut fonu ve ÖTV ile ardiye ücreti toplamından oluÅŸmaktadır.

Ardiye masrafları gümrük beyannamesi tescil tarihine kadar eÅŸyanın gümrüklü sahalarda verilen depolama vb. hizmetler karşılığında yapılan harcamaları içermektedir. Bu yönüyle yurt dışı ödeme olarak kabul edilmekte ve dahilde alınan KDV’den istisna olarak faturalandırılmaktadır. Gümrük beyannamesi düzenlenirken tescil tarihe kadar olan ardiye tutarı beyannameye yazılarak ithalde alınan KDV matrahına dahil edilmektedir.  .

Aslında gümrük müÅŸavir firmaları tarafından doÄŸru iÅŸlem tesis ettirilmekle birlikte ardiye iÅŸletmelerinin fatura düzenleme ÅŸekliyle ilgili olarak ciddi kıymet farkı kaynaklı ek vergi ve ceza kararları ile karşılaşılabilmektedir. Son günlerde gümrük müfettiÅŸlerinin bu konu üzerinde önemle durduÄŸu görülmektedir.

Ardiye masraflarıyla ilgili temel sorun ardiye faturalarının düzenlenmesiyle ilgili olarak ortaya çıkmaktadır. Gümrük beyan iÅŸlemlerinin uzadığı durumlarda eÅŸyanın gümrüklü depodan çıkışı gecikebilmektedir. Bu gibi durumlarda bazı ardiye firmaları gümrük beyan öncesi ve sonrası ardiye masraflarını ithalatçılara tek fatura ile yansıtmaktadır. Bu fatura gümrük beyannamesi ekine koyulmaktadır. Gümrük beyannamesinde yazan ardiye masrafının ardiye faturasındaki deÄŸerden düÅŸük olması halinde matrah farkı kaynaklı KDV farkı varmış gibi bir algı oluÅŸmaktadır. Gümrük idareleri sonradan yapılan kontrollerde bu farkı gördüÄŸünde ek KDV ve ceza tahakkuk ettirmektedir. Konuyu kısa bir örnekle ÅŸöyle açabiliriz: 05/02/2020 tarihinde eÅŸya Gemlik limanına gelmiÅŸ, 12/02/2020 tarihinde gümrük beyannamesi tescil ettirilmiÅŸ ve eÅŸya 17/02/2020 tarihinde Limandan teslim alınmış olsun. Bu durumda 7 günlük beyan öncesi ve 5 günlük beyan sonrası ardiye masrafı oluÅŸmaktadır. Gümrük vergi matrahına 7 günlük ardiye masrafı olarak 350 TL (7×50 TL/gün) dahil edilmiÅŸtir. Olması gereken de budur. Ancak, ardiye firması toplam 12 günlük ardiye masrafını tek faturada 600 TL olarak göstermektedir. Bu faturayı beyanname ekinde gören gümrük idaresi 250 TL’lik matrah farkı üzerinden KDV hesaplayarak cezası ile birlikte tahakkuk ettirmektedir.

Tek beyanname bazında ek vergi ve cezalar küçük görünmekle birlikte, özellikle yoÄŸun ithalat gerçekleÅŸtiren firmalar açısında toplamda büyük meblaÄŸlara ulaÅŸabilmektedir. Bu durum özellikle üç yıllık geriye yönelik incelemelerde daha büyük sorun oluÅŸturabilmektedir. Vergi farkına neden olmaktan dolayı uygulanan idari para cezası yanın da, onaylanmış kiÅŸi statüsü belgesi veya yetkilendirilmiÅŸ yükümlü sertifikası sahibi firmaların bu statülerini kaybetmeleri gibi baÅŸka bir soruna da neden olma potansiyeli vardır. Çünkü bu belgelere sahip olabilmek için gümrük vergi farkına neden olan belli sayıda kesinleÅŸmiÅŸ cezası bulunmaması ÅŸartı aranmaktadır. Bu cezalı durumla karşılaÅŸmamak için tüm firmaların, ardiye iÅŸletmelerinin ardiye faturalarını beyan öncesi ve beyan sonrası ayrıştırılmış olarak düzenlemeleri konusunda yönlendirmeleri lehlerine olacaktır. 

Sorunun en radikal çözümü ise ardiye ücretlerine uygulanan “dahilde alınan KDV’den istinası” kaldırılarak, ardiye ücretlerinin ithalde alınan KDV matrahına dahil edilmesi uygulamasından vaz geçilmesi olacaktır.

Son cümle; Kabahati gelin etmiÅŸler, kimse sahiplenmemiÅŸ. Gümrük idaresi hiç kabullenmemiÅŸ.

17/02/2020 Bursa

Doç. Dr. Ufuk SELEN