Kakao fiyatları uçuşa geçti

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Kakao fiyatları, küresel arzdaki düşüşün etkisiyle 3 ayda yaklaşık iki katına çıkarak rekor seviyelere yükseldi.

Batı Afrika’daki iklim faktörlerinin çikolata üreticilerini kakao temin etme noktasında zor duruma sokmasıyla kakao fiyatları tarihi zirveyi görürken, New York Ticaret Borsasında iÅŸlem gören mayıs vadeli kakaonun ton başına fiyatı, 9 bin 600 doların üzerine çıkarak tüm zamanların en yüksek fiyatına ulaÅŸtı.

Veri analitiÄŸi ve danışmanlık firması GlobalData’ya göre, 2023-2024 sezonunda önceki 12 aya kıyasla kakao arzında yaklaşık yüzde 8’lik düşüş öngörülürken, kayıpların baÅŸlıca nedeni; en büyük iki tedarikçi olan FildiÅŸi Sahili ve Gana’daki sorunlar gösterildi.

FildiÅŸi Sahili ve Gana’daki büyük kakao fabrikalarının tohum maliyetlerini karşılayamadığı için üretimi kısma veya durdurma kararı almasıyla kakao fiyatları rekor kırmaya devam etti. En önemli üretici ülke olan FildiÅŸi Sahili’nde önemli ölçüde daha düşük bir kakao hasadı bekleniyor.

FildiÅŸi Sahili dünya kakao arzının yaklaşık yüzde 45’ini gerçekleÅŸtiriyor. Ancak Nijerya ve Gana gibi diÄŸer kakao üreticisi ülkelerdeki hasat da beklentilerin oldukça altında kalıyor.

Kakao çekirdeklerinin gelişimini etkileyen sıcaklık ve kuraklık nedeniyle nisan ayında başlayacak ara hasadın da geçen yıla göre düşük olacağı tahmin ediliyor.

Sınırlı arz, hızla artan fiyatlarla kakao piyasasında belirsizliklere sebep olurken New York ve Londra kakao vadeli iÅŸlem piyasalarında kakao çekirdeÄŸi fiyatları dün tüm zamanların en yüksek seviyelerini gördü. Son 3 ayda New York’da yüzde 150’den fazla arttı. Mart 2023’den beri ise fiyatlar yüzde 255 artış gösterdi.

Geçen yıl yüzde 61’den fazla artarak uranyumdan sonra en çok yükselen hammadde haline gelen kakaonun bu yıl da ton başına fiyatının 9 bin dolar seviyesinde olan bakırı geride bırakması dikkati çekti.

Kuraklık ve şiddetli yağmur nedeniyle hasat azaldı

Kakao arzında sorunlarının ana nedeni uzun süreli kuraklık ve şiddetli yağmur gibi kötü hava koşulları gösterilirken, bitki hastalıkları da mahsulü etkiliyor. Özellikle de kakao ağaçlarının ölmesine neden olan CSSVD virüsü kakao üretimini olumsuz etkileyen önde gelen faktörler arasında yer aldı.

Virüsten etkilenen ağaçların kesilmesi gerekirken, yeni dikilen ağaçların meyve vermesi 3 ila 5 yıl alıyor. Bu nedenle gelecek 2-3 yıldaki arzın son 15-20 yılın ortalamasından daha düşük olabileceği ve bunun da kakao çekirdekleri için ortalamanın üzerinde fiyatlara yol açabileceği öngörülüyor.

Arz endişesi nedeniyle, birçok şirket kendisini daha fazla fiyat artışından korumak için vadeli işlem sözleşmelerine giriyor. Bu da kakao rallisini daha da hızlandırıyor. Şu anda New York Ticaret Borsasında martta teslim edilmek üzere işlem gören vadeli kakao kontratları mayıs vadeli kontratların üzerinde işlem görüyor.

Bu durum “backwardation” olarak (spot fiyatların vadeli iÅŸlemlerden daha yüksek seviyelerde iÅŸlem görmesi) adlandırılıyor ve arz sıkıntısına iÅŸaret ediyor. Normalde, daha uzun vadeli iÅŸlemler daha kısa vadeli iÅŸlemlerin üzerinde kote ediliyor.

Çikolata hayranları için üzücü haber

Dünyadaki kakao üretiminin yüzde 60’ını karşılayan iki ülkeden gelen haberlerin ardından, tüm dünyada çikolata fiyatlarının da keskin bir ÅŸekilde artması bekleniyor.

Yükselen kakao fiyatlarının ralli yapması tüketiciler için sıkıntılı bir sürece işaret ediyor. Çikolata üreticileri, yüksek kakao fiyatlarını ya fiyat artışları şeklinde ya da ambalaj boyutlarını azaltarak tüketicilere yansıtıyor.

İklim koşulları nedeniyle kakao hasadının azalması çikolata üreticilerini fiyat artırımı yapmaya itmişti. Üretim kesintisinin devam etmesiyle çikolata fiyatlarının daha da sert artabileceği tahmin ediliyor.

Kakao çiftçileri rekor fiyatlardan henüz faydalanamadı, çocuk işçiliği devam ediyor

Gana ve FildiÅŸi Sahili’ndeki yoksul kakao çiftçilerinin henüz rekor fiyatlardan faydalanamaması da dikkati çekiyor. Her iki ülkedeki kamu satış ÅŸirketleri, ekimde baÅŸlayan hasadın yarısından fazlasını 2023 baharında, bugünkü fiyatların yarısına, satış yaptı.

Bunun yanında küresel kakaonun neredeyse 3’te ikisini saÄŸlayan Gana ve FildiÅŸi Sahili’nde, 5-17 yaÅŸ arasındaki çocukların yüzde 43’ü kakaodaki çocuk işçiliÄŸinden etkileniyor. Bu da yaklaşık 1,5 milyon çocuk anlamına geliyor.

“Uzun süren yağışlar kakao aÄŸaçlarının böceklenmesine yol açtı”

Vadeli iÅŸlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen,  kakao fiyatlarının özellikle son bir yılda çok hızlı yükseldiÄŸini belirterek, bunun en büyük nedenlerinden birinin özellikle Batı Afrika’da yaÅŸanan hava koÅŸullarındaki deÄŸiÅŸiklikler olduÄŸunu söyledi.

Geçen yıl bütün dünyada El Nino hava akımı yaşandığını anımsatan Ergezen, sözlerini şöyle sürdürdü:

“El Nino dediÄŸimiz olay aslında sıcaklıkların olduÄŸundan daha sıcak, yağışların da olduÄŸundan daha yağışlı olmasına yol açan bir hava koÅŸuluydu. Batı Afrika dediÄŸimiz bölge ise dünya kakao üretiminin yüzde 60’tan fazlasını gerçekleÅŸtiren bir bölge. Burada baÅŸlıca Gana, FildiÅŸi Sahili ve Nijerya gibi ülkelerde üretilen kakao dünya çikolata sektörünün en büyük temel kaynağı. Bu bölgede hava sıcaklıkları beklenirken yağışların yaÅŸanması ve yağışların uzun sürmesi bu bölgedeki kakao aÄŸaçlarının böceklenmesine yol açtı.”

Kakaoda rekolte de düştü

Zafer Ergezen, kakao ağaçlarının böceklenmesinin kakao rekoltesinin düşmesine yol açtığını belirterek, şimdi bu bölgelerdeki yağışların ve hava sıcaklıklarının kakao sektöründe ciddi bir arz sıkıntısına neden olduğunu, stokların hızlı bir şekilde azaldığını anlattı.

Buradaki sıkıntının sadece fiziki talep olmadığını, aynı zamanda bunu gören yatırımcıların fiziki olmayan pozisyonlarını da artırdığını dile getiren Ergezen, bu nedenle kakao fiyatlarında çok ciddi bir yükseliş görüldüğünü söyledi.

Ergezen, “2024 yılına geldiÄŸimizde ise artık bu hava koÅŸullarındaki deÄŸiÅŸimin etkisinin azalmasını beklerken halen devam ettiÄŸini gördük. Böyle olunca da bu yıl fiyat artışları bir anda hızlanmaya baÅŸladı.” diye konuÅŸtu.

Özellikle kakaodaki üretim açığının önceki döneme göre yaklaşık 4 kat arttığını kaydeden Ergezen, “Ãœretim açığı bu kadar yüksek olunca fiyatların da yukarıya doÄŸru gitmesi kaçınılmaz oldu. Bu durumda çikolatada fiyat artışlarından ziyade boyutları küçülebilir. Zaten bu, Avrupa’da bazı çikolata üreticilerinde görülmeye baÅŸlandı.” ifadelerini kullandı.

Ergezen, sürecin ne kadar devam edeceÄŸini söylemenin zor olduÄŸunu, Batı Afrika’dan gelen üretim tahmin raporlarını yakından takip etmeyi sürdüreceklerini belirterek, “Bu bölgedeki eriÅŸimin çok rahat olmaması ve bu konu hakkında yapılan raporların nispeten kısıtlı olması da tahmin edilebilirliÄŸi engelleyen unsurlardan.” diye konuÅŸtu.

AA