Lozan Barış Antlaşması 101 yaşında

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

1. Dünya Savaşı sonucunda 24 Temmuz 1923’te Ä°sviçre’nin Lozan ÅŸehrinde imzalanan antlaÅŸmaya, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) temsilcileriyle BirleÅŸik Krallık, Fransa, Ä°talya, Japonya, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Portekiz, Belçika ve Yugoslavya temsilcileri katıldı.

TBMM Hükümetini, Ä°smet Ä°nönü baÅŸkanlığında Dr. Rıza Nur Bey ve Hasan Saka’dan oluÅŸan heyet temsil etti.

20 Kasım 1922’de baÅŸlayan görüşmeler, BoÄŸazlar sorunu, kapitülasyonlar, Musul-Kerkük ve Osmanlı Devleti’nin borçları gibi nedenlerden dolayı kesilmesinin ardından 23 Nisan 1923’te yeniden baÅŸladı.

Görüşmeler sonunda varılan anlaÅŸmaya göre, Suriye sınırı 20 Ekim 1921’de imzalanan Ankara AntlaÅŸmasıyla belirlendiÄŸi ÅŸekilde kabul edildi.

Irak sınırının ileride İngiltere ve TBMM arasında yapılacak bir görüşme ile belirlenmesine karar verildi.

Yunanistan sınırı, Mudanya AntlaÅŸması’nda olduÄŸu ÅŸekliyle kabul edilirken Yunanistan, savaÅŸ tazminatı olarak KaraaÄŸaç’ı Türkiye’ye bıraktı.

AntlaÅŸmayla Sovyet sınırı, Gümrü, Moskova ve Kars AntlaÅŸması ile belirlendiÄŸi gibi kaldı, DoÄŸu Anadolu’da bir Ermeni Devleti kurulmasından vazgeçildi.

Kapitülasyonlar Lozan AntlaÅŸması ile kesin olarak kaldırılırken, Bozcaada ve Gökçeada Türkiye’ye bırakıldı. Ä°talyanlara bırakılan On Ä°ki Ada, 2. Dünya Savaşı’ndan sonra Ä°talya’nın çekilmesiyle Yunanistan’a bırakıldı.

Tüm azınlıklar Türk vatandaşı kabul edildi

AntlaÅŸma uyarınca Türk Devleti’nin sınırları içindeki yabancı okulların Türk kanunlarına uyması, okulların öğreniminin Türk Devleti tarafından düzenlenmesi kayıt altına alındı.

Fener Rum Patrikhanesi’nin yabancı kiliselerle iliÅŸki kurmaması ÅŸartıyla Türkiye’de kalması kabul edilirken, azınlıklara verilen ayrıcalıklar kaldırıldı, tüm azınlıklar Türk vatandaşı kabul edildi.

AnlaÅŸmayla Ä°stanbul’daki Rumlar hariç diÄŸer yerlerdeki Rumların Yunanistan’a, Batı Trakya hariç diÄŸer illerdeki Türklerin ise Türkiye’ye gönderilmesi suretiyle iki ülke arasında nüfus mübadelesine karar verildi.

20 Temmuz 1936’da imzalanan Montrö BoÄŸazlar SözleÅŸmesi ile de Lozan’da üzerinde en çok durulan baÅŸlıklardan BoÄŸazlar konusu çözüme kavuÅŸturuldu.

AntlaÅŸma, 143 maddeden oluÅŸuyor

143 madde, bir ön söz ve 4 bölümden oluşan Lozan Barış Antlaşmasının ön sözünde, devletlerin istiklal ve hakimiyetine saygı gösterilmesi prensibine yer verildi.

Lozan Barış AntlaÅŸması, I. TBMM tarafından imzalanırken, II. TBMM tarafından onaylandı. AntlaÅŸmayla, Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlığı ve Misakımilli, Ä°tilaf Devletleri tarafından resmen tanındı ve kabul edildi, Sevr AntlaÅŸması da geçersiz hale geldi.

Ülke sınırları, Irak sınırı hariç belli oldu ve Türkiye açısından I. Dünya Savaşı sona erdi.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk’ta, Lozan Barış AntlaÅŸması’na iliÅŸkin yaptığı tanımlamada, “Türk milleti aleyhine asırlardan beri hazırlanmış ve Sevr AntlaÅŸması’yla tamamlandığı zannedilmiÅŸ bir suikastın yıkılışını ifade eden bir belgedir.” ifadelerine yer verdi.

Antlaşmanın onaylı sureti Dışişleri Bakanlığı sitesinde erişime açık

Taraflarca tek nüsha olarak imzalanan Lozan AntlaÅŸması’nın ıslak imzalı nüshası “depozitör ülke” sıfatıyla Fransa tarafından muhafaza ediliyor. DiÄŸer imzacı ülkelerdeki nüshalar ise antlaÅŸmanın onaylı suretlerinden oluÅŸuyor.

Onaylı suretlerden biri de DışiÅŸleri Bakanlığı ArÅŸivi’nde bulunuyor. DışiÅŸleri Bakanlığı ArÅŸiv Binası’nda aslı muhafaza edilen antlaÅŸma, Bakanlığın internet sitesinde vatandaÅŸların ve araÅŸtırmacıların eriÅŸimine açık tutuluyor.

AA