Otomotiv zorda, tekstil sıkıntılı, yaş sebze/meyve nakliye bulamıyor

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Nisan ayının başı itibari ile Ticaret Bakanlığı’ndan geçici de olsa Mart ayının dış ticaret verilerini elde ettik. Mart ayının önemi büyüktü. Rusya ve Ukrayna savaşının asıl etkilerini Mart ayında gördük. Her ne kadar Şubat ayı boyu gerginlikler sürse de Rusya ilk defa 24 Şubat’ta sıcak çatışma başlattı ve ardından bildiğimiz yaptırımlar başladı. Petrol fiyatları 130 dolarları test etti. Haliyle Türkiye’nin dış ticareti de bu durumdan etkilendi.
Mart ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre yaklaşık  %20 artarak 22 milyar 708 milyon dolar, ithalat ise geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık %31 artarak 30 milyar 948 milyon dolara ulaştı. Dış ticaret açığı ise %77 artarak 8.2 milyar doları geçti.

İthalattaki artış gerçekten çarpıcı. Tabii bunun en önemli nedeni petrol ve doğal gazdaki fiyat artışları. Mart ayında yapılan ithalatın 8.4 milyar doları (27 GTIP kodlu) mineral yakıtlar faslına ait. Mart 2021’de bu fasıldaki ithalatımız 3.3 milyar dolarmış. %155 artış var.

İhracata baktığımızda geçen yıla göre bir artış göze çarpıyor. İhracatın alt kalemlerine baktığımızda ise savaşın etkilerini görmek mümkün. Otomotiv ihracatı 2021 Mart ayına göre %9.4 azalmış. Yaş meyve ve sebze ise %4 azalmış. Diğer taraftan Ukrayna gibi bir çelik üreticisinin devreden çıkması demir ve çelikte pazarı Türkiye’ye kaydırmış gibi görünüyor. Geçen yılın aynı ayına göre demir-çelikte ihracat artışı %48, demir veya çelikten eşya da ise artış %36. Alüminyum ve alüminyumdan eşyadaki yükseliş ise çarpıcı %98.

Türkiye İhracatçılar Meclisi(TİM) Başkanı İsmail Gülle geçtiğimiz günlerde savaşın ihracat üzerindeki etkisini ile ilgili açıklamalarda bulundu. Rusya’ya olan ihracatımız geçtiğimiz ay 455 milyon 866 bin dolardan 252 milyon 380 bin dolara gerilemiş. 2021 Mart ayına göre baktığımızda azalış yaklaşık %40. Ukrayna topraklarında savaş sürdüğü için Ukrayna’daki azalış daha çarpıcı. Türkiye’den Ukrayna’ya Şubat ayında 219 milyon 813 bin dolarlık ihracat yapılırken bu Mart ayında 41 milyon 706 bin dolara düşmüş. Geçen yılın aynı ayına göre ise azalış %80.

Bazı sektörlere yakından bakmakta fayda var.

Otomotivde sıkıntı var

Otomotiv pandemiden bu yana oldukça sıkıntılı bir dönemden geçiyor. Çip krizi ile başlayan sıkıntılar hammadde krizine dönüştü. Şimdi de Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş sektöre yeni sıkıntılar yaratıyor. Rusya, otomotiv sektöründe kullanılan paladyum ve nikel gibi hammadde kaynaklarının en önemli üreticisi. Bu hammaddelere erişimde sıkıntılar yaşanıyor.

Savaş koşulları nedeniyle bu iki ülkeye olan ihracatımız da çok azaldı. Otomotiv sektöründe Rusya’ya olan ihracatımız Mart ayında geçen yılın aynı ayına göre %54 azalmış. Ukrayna’ya olan ihracatımız ise sıfırlanmış. Ukrayna savaş öncesi otomotiv sektörü ihracatı için önemli ve gelecek vadeden bir pazardı.

Tekstil sektörü

Ukrayna ve Rusya da tekstilde önemli ülkeler. Mart ayında Ukrayna’ya olan tekstil ihracatımız Mart 2021 ile kıyaslandığında %62 azalmış. Rusya ile olan ticaret ise her ne kadar yaptırımlar nedeniyle ödemelerde sıkıntı olsa da daha az etkilenmiş. Bir önceki yılın aynı ayına göre Rusya’ya olan tekstil ihracatımızda %16 oranında bir düşüş göze çarpıyor.

YaÅŸ sebze ve meyve

Akdeniz bölgesinden Rusya’ya yapılan yaş sebze ve meyve ithalatının Ukrayna üzerinden gidiyordu. Ukrayna’nın savaş halinde olması nakliyeyi sıkıntıya soktu. Bu da ihracatın azalmasına yol açıyor. Rusya’ya olan yaş sebze ve meyve ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre %60 azalmış durumda. Rusya’ya ihracat için Gürcistan gibi farklı rotalar deneniyor ancak bunlar da maliyetli. Ukrayna’ya ise geçen yılın aynı ayına göre yaş sebze ve meyve ihracatı artmış.

Türkiye ne yapabilir?

Ukrayna savaş durumunda. Bir süre ithalat performansı düşük olacaktır. Ancak Rusya hala ithalat yapmaya devam ediyor. Haliyle Rusya ile ticaretimizi devam ettirmek mümkün. Her iki ülkede kendi paraları ile ticaret yapmaya başladılar. Bunun altyapısı daha önce zaten kurulmuştu. Türkiye’de Ruble artık bankalar tarafından kabul ediliyor. Ayrıca TL cinsinden ticaret de artıyor. TL ile ticaret 9.6 milyar dolara yükselmiş.

Tabii daha önemli bir nokta ise ihracat pazarımızı çeşitlendirmek. Bizim ihracat pazarımızın büyük bir çoğunluğunu AB ve diğer komşularımız oluşturuyor. Oysa daha önceki açıklanan ekonomik programlarda bu pazarları çeşitlendirme konusunda kararlar almıştık. Bu kararlar doğrultusunda adımlar atmamız gerekiyor. Afrika ve Asya pazarını da hedef almamız ve strateji geliştirmemiz lazım. Zira jeopolitik olarak riskli bir coğrafyada yaşıyoruz. Komşularımızda bu gibi çatışmalar sıklıkla ortaya çıkıyor. Bu nedenle çeşitlenmiş ihracat pazarı bizim için sigorta görevi görecektir.