Paketlenmiş gıdalardaki gizli tehlike

2

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Paketlenmiş (ambalajlı) besin, besinin bozulmaması ve tüketiciye ulaşıncaya kadar korunması için önceden paketlenmesinin genel adıdır. Neden besinler paketlenmiş olarak satılır? Paketli besinler sağlığa zararlı mıdır? Satın alırken nelere dikkat edilmelidir?

Besinlerin paketlenmesi, ülkenin yasalarına ve besinin doğasına uygun şekilde yapılmayı tanımlar.

Besinlerin ambalajlanmasının temel işlevi, besinin tüketiciye ulaşana kadar fiziksel, kimyasal ve biyolojik olarak korumaktır. Besinlerin kontamine olmasını (istenmeyen maddeler bulaşmasını, kirlenmesini) ve bozulmasını önlemek, içeriğini ve kalitesini korumaktır.

 Paketlenmiş besinler nelerdir?

Üreticisi ve markası üzerinde yazan, ilgili mevzuat ve yasalara uygun şekilde üretilen, yasal olarak süpermarketlerde veya e-ticaret sitelerinde satılan tüm ambalajlı besinler bu tanıma girer.

Genel olarak paketli gıda ürünleri ve kategorilerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Yoğurt ve peynir gibi süt ürünleri
• Pastörize süt, UHT süt, ayran, kefir, krema
• Su, meyve suyu, gazlı içecek, maden suyu, tüketime hazır çay ve kahveler
• Tüketime hazır ürünler ve yemekler (Mantı,  köfte, şinitzel vb. beyaz et ürünleri; makarna, bakliyat kullanılan hazır yemekler, sandviçler)
• Cam ve tenekede konserve gıdalar, turşular
• Dondurulmuş gıda ürünleri (Sebzeler, köfte, soğan halkası gibi yiyecekler, dondurulmuş tatlılar, et ve beyaz et ürünleri, hamur işleri)
• Ambalajlı bakliyat ürünleri, makarna, şeker
• Paketli çiğ kırmızı et ve tavuk ürünleri
• Sıvı yağ ürünleri, tereyağı, margarin
• Salça, sirke
• Dökme ve poşet çay ürünleri, granül kahve
• Baharat çeşitleri, bulyonlar, hazır çorbalar ve mayonez, ketçap vb. sos ürünleri
• Tatlı ve pasta malzemeleri
• Çikolata, bisküvi, kek, gofret, kraker, şekerleme, cips ve tuzlu atıştırmalıklar
• Kuruyemiş çeşitleri, helva, sütlü hazır tatlılar

 Besinler ne zaman ambalajlanmaya başladı

Besinlerin paketlenmesi tarihsel olarak hayli eskidir. Taş devrinden endüstri devrimine kadar önemli değişimler geçirerek günümüz teknolojisine kadar gelmektedir.

• MÖ. 7000: Çömlek ve cam kaplar besin ambalajı olarak kullanıldı.
• Ö. 1500’lü yıllarda bu uygulama büyük ölçeğe taşındı.
• 1800: Fransız ordusu için raf ömrü uzatılmış besinlere gerek duyuldu. Nicolas Appert, cam şişelere koyduğu besinlere ısıl işlem uyguladı ve konserve yapma işlemi başladı. Daha sonraları bu uygulama metal konserveler şekline dönüştü.
• 1870: Karton ve oluklu karton ürünleri kullanılmaya başladı.
• 1880: İlk kahvaltılık gevrek ambalajlandı.
• 1890: William Painter, cam şişeler için taç şişe kapağının patentini aldı.
• 1939 – 1945: Selüloz nitrat, stiren ve vinil klor gibi plastik ambalaj üretiminde kullanılan malzemeler 1800’lü yıllarda keşfedilmiş olsa da plastik ambalajlar 2. Dünya Savaşı sırasında kullanılmaya başlandı.
• 1960: Tetra Brik aseptik karton ambalaj ile çek- aç kapaklı teneke kutulardaki konserveler hayatımıza girdi.
• 1970: Perakende ve imalat endüstrisinde barkod sistemi uygulamaya başladı. PET plastik şişe teknolojisi uygulanmaya başladı.
• 1990: Gıda ambalajları üzerine dijital baskı uygulaması yaygın bir şekilde kullanılmaya başlandı.

Paketli gıda alırken nelere dikkat edilmeli?

Besin ambalajı, besini korumasının yanı sıra tüketicinin bilmesi gereken tüm önemli bilgileri de gösterir. İyi bir tüketici besin etiket bilgilerine dikkat etmelidir. Besin Etiketinde neler okunmalıdır?

• Ürünün adı ve tanımı: Marka adının haricinde, her ürünün mevzuata göre bir tanımı vardır. Örneğin kaşar peyniri ve krem peynir; meyve suyu ve meyve nektarı farklı ürünlerdir.
• Ürünün miktarı: Gıdalardaki fiyat artışının çok fazla olduğu bu dönemde, ürünün fiyatı kadar içerdiği miktar da önemlidir. Gıda fiyatları, miktardan bağımsız değerlendirilmemelidir. 250 gramlık bir ürün ile 225 gramlık ürün arasında %10 fark söz konusudur. Bu nedenler alışverişlerinizde miktar her zaman kontrol edilmelidir.
• Ürünün içindekiler: Karmaşık ve yabancı gelebilecek kelimeler olsa bile incelenmesinde yarar vardır.
• Besin değerleri: Kanuni yükümlülük nedeniyle paketlenmiş besinlerde karbonhidrat, yağ, protein, tuz, şeker, kalori gibi beslenme açısından temel nitelikteki ögeler yazmaktadır. Bunun yanı sıra besinsel lif, eklenen şeker ve früktoz, doymuş yağ, doymamış yağ bilgileri belirtilmektedir.
• Son kullanma tarihi: En önemli bilgilerden birisidir. Son kullanma tarihi ve alacağınız besinin miktarını, tüketim sıklığınızı da dikkate alarak değerlendirmelisiniz. Bu şekilde besin israfının önüne geçebilirsiniz. Son kullanma tarihi yakın bir ürünü alırken, miktarına da bakarak son kullanma tarihi gelmeden tamamını tüketip tüketemeyeceğinizi değerlendirebilirsiniz.

 Neden ambalaj yapıyoruz?

 Gıda paketleri ve ambalaj üzerindeki etiketlerin birçok işlevi ve faydası vardır. Gıdaların ambalajlanması en başta ürünü korur, tüketicilerin gıda ürünlerine en iyi, sağlıklı ve besleyici haliyle ulaşabilmesini sağlar, gıda zehirlenmelerinin önüne geçer.

Öte yandan gıdaların kayıtlı, devlet kurumları ve bağımsız kuruluşlar tarafından denetlenebilir olmasını sağlar. Ambalaj, bir markanın ve firmanın o ürünle ilgili tüm sorumluluğu alması anlamına da gelir.

Üreticiler için adil bir rekabet ortamı sağlarken, tüketiciler için ürünlerin standart hale gelmesini, denetimden geçerek sofraya ulaşmasını sağlar. Ayrıca israfı azaltarak ürünlerin kaybını engeller, israf nedeniyle yaşanacak maliyet artışlarının önüne geçer.

Paketli besinler zararlı mı?

Hiçbir besin, paketlendiği veya ambalajlı olarak satıldığı için zararlı hale gelmez. Ambalaj, bir ürünün olduğu gibi kalmasını sağlamak, dış etkenlerden korumak için kullanılan bir araçtır.

Beslenmede esas olan ölçülü olmak, sağlıklı beslenme prensiplerine uymak, dengeli ve çeşitli beslenmektir.

Ambalajlı besinler, açıkta satılan besinlerin aksine denetlenmekte, üreticisi bilinmekte, yasalarla belirlenen koşullara uygunluğu denetlenebilmektedir. Ancak bazı besinlerin içeriğinde bulunan nitrat, nitrit, tuz ve benzeri koruyucu gıda katkı maddelerinin fazlası insan sağlığına zarar verir. Bu ürünlerin aşırı tüketimini engellemek adına dikkatli olunmalıdır. Salam, sosis, sucuk, pastırma, kek, kurabiye, bisküvi, ketçap, mayonez gibi pek çok ürünün dikkatli tüketilmesi önerimizdir. Pişmiş yemek olarak satılan ürünlerdeki ve dondurulmuş besinlerdeki soğuk zincirin bozulmamasına çok özen gösterilmelidir.

Önemli not: Evde yapabileceğiniz bazı ürünleri lütfen evlerinizde yapmaya çalışın. Ailenize ve özellikle çocuklarınıza meyve sularını, yoğurt, salça, tarhana, dondurulmuş sebzeleri kısa sürede yapabilirsiniz. Onlar için bu emeğe değer.