Sivas Kongresi 103 yaşında

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün “Burada bir milletin kurtuluÅŸunu hazırlayan kararlar verildi” sözüyle önemini vurguladığı Sivas, kurtuluÅŸ mücadelesinin mihenk taşı olarak biliniyor.

Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaÅŸları tarafından 4 Eylül 1919’da gerçekleÅŸtirilen Sivas Kongresi’ne ev sahipliÄŸi yapan, “manda ve himaye” fikrinin reddedilerek ulusal bağımsızlık düşüncesinin benimsendiÄŸi, ulusal kurtuluÅŸ mücadelesine ışık tutacak kararların alındığı, 108 gün Milli Mücadele’nin merkezi olan Sivas’ta, tarihi kongrenin 103’üncü yıl dönümü dolayısıyla kentte çeÅŸitli etkinlikler düzenleniyor.

Kentte 1 Eylül’de baÅŸlayan kutlamalar kapsamında, Atatürk’ün Sivas’a geliÅŸi temsili olarak canlandırıldı. “Milli Mücadele Karargahı” olarak kullanılan ve bugün müze olarak faaliyet gösteren tarihi binada “Sivas Kongre Belgeleri ArÅŸivi Sergisi” ziyarete açıldı.

Kongrenin yapıldığı ve ÅŸu an Atatürk Kongre Müzesi olarak kullanılan binanın bahçesinde Türk Silahlı Kuvvetleri Armoni Mızıkası Komutanlığı bünyesindeki Türk Armoni Yıldızları Orkestrası (TÃœRKAY) bu akÅŸam saat 20.00’de konser verecek.

Etkinliklerde 4 Eylül’de Atatürk Anıtı’na çelenk sunulacak, Atatürk ve Kongre Müzesi’nde Sivas Kongresi temsili olarak canlandırılacak.

Kutlamalar kapsamında 10. Ulusal Yıldız Dağı Tırmanışı gerçekleştirilecek, Genelkurmay Başkanlığı Mehteran Birliği gösteri sunacak, muharip uçak geçişi gösterisi yapılacak.

Muhsin YazıcıoÄŸlu Kültür Merkezi’nde 6 Eylül Salı günü yapılacak Solistler Geçidi Konser Programı ile Sivas Kongresi’nin 103’üncü yıl dönümü kutlamaları sona erecek.

Sivas Kongresi’ne uzanan süreç

Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk, 19 Mayıs 1919’da Samsun’da baÅŸlattığı ulusal kurtuluÅŸ mücadelesini Amasya’dan sonra, 27 Haziran 1919’da “güvenilir kent” olarak gördüğü Sivas’a gelerek sürdürdü. Sivas’ta yapılan toplantıda ülkenin durumu görüşülerek en kısa zamanda kentte milli bir kongre yapılmasına karar verildi.

Mustafa Kemal PaÅŸa, Erzurum Kongresi’ne katılmak üzere Amasya’dan ayrılarak 27 Haziran 1919 günü Sivas’a geldi ve halk tarafından coÅŸkuyla karşılandı.

Sivas’a 2 Eylül 1919 günü yeniden gelen ve 18 Aralık 1919’a kadar burada kalan Mustafa Kemal PaÅŸa ve beraberindeki heyet tarafından 4 Eylül 1919 perÅŸembe günü saat 14.00’te bugünkü Atatürk ve Kongre Müzesi binasında, Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerinin atıldığı Sivas Kongresi yapıldı.

Mustafa Kemal Atatürk, tarihi kongrenin önemini “Burada bir milletin kurtuluÅŸunu hazırlayan kararlar verildi.” sözüyle vurguladı.

Sivas Kongresi’nde manda tartışmaları

Kayıtlara göre resmi çalışmaları 7 gün süren kongrede, Mustafa Kemal Atatürk baÅŸkanlığında ulusun kurtuluÅŸu için çeÅŸitli gündem maddeleri görüşüldü. 8-9 Eylül 1919’dü “manda” tartışmalarının yaÅŸandığı kongre, 11 Eylül 1919’da sonuç bildirgesinin yayımlanmasıyla kapandı.

Gazi Mustafa Kemal PaÅŸa ve Heyeti Temsiliye, 12 Eylül 1919’da halkın da katılımıyla gerçekleÅŸtirilen toplantıda, ulusun kurtuluÅŸu için önemli kararların yer aldığı kongre beyannamesini yayımladı.

Tıbbiyeli Hikmet’ten “Mandayı kabul edemem” çıkışı

“Manda ve himaye kabul olunamaz.” gibi ulusun kurtuluÅŸu için çok önemli kararların alındığı kongrede, ilginç bir olay da yaÅŸandı. Yurdun çeÅŸitli yörelerinden delegelerin katılımıyla 4 Eylül’de düzenlenen ve “manda” konusunun da tartışıldığı kongrede, öğrenci arkadaÅŸlarının temsilcisi olarak, aralarında topladıkları para ile kente gelen Hikmet ismindeki askeri tıbbiye öğrencisi de bulunuyordu. Heyecanlı manda tartışmalarının yaÅŸandığı 8 Eylül akÅŸamı, Mustafa Kemal PaÅŸa’nın odasında yapılan toplantıda, askeri tıp öğrencisi Hikmet ÅŸunları dile getirdi:

“PaÅŸam, delegesi bulunduÄŸum tıbbiyeliler, beni buraya istiklal davamızı baÅŸarmak yolundaki mesaiye katılmak üzere gönderdiler. Mandayı kabul edemem. EÄŸer kabul edecek olanlar varsa bunlar her kim olursa olsun, ÅŸiddetle ret ve takbih ederiz. Farzı muhal, manda fikrini siz kabul ederseniz sizi de reddeder, Mustafa Kemal’i vatan kurtarıcısı deÄŸil, vatan batırıcısı olarak adlandırır ve telin ederiz.”

Bu sözler karşısında duygulanan ve “ArkadaÅŸlar gençliÄŸe bakın, Türk milli bünyesindeki asil kanın ifadesine dikkat edin.” diyen Mustafa Kemal PaÅŸa, daha sonra Hikmet Bey’e dönerek, “Evlat, müsterih ol. Gençlikle iftihar ediyorum ve gençliÄŸe güveniyorum. Biz, ekalliyette (azınlıkta) kalsak dahi mandayı kabul etmeyeceÄŸiz. Parolamız tektir ve deÄŸiÅŸmez, ya istiklal ya ölüm.” dedi.

O dönem Sivaslı kadınlar, Trabzon ve Erzurum’dan gelen çoÄŸunluÄŸu kadın ve çocuklardan oluÅŸan göçmenlerle yakından ilgilendi. Mustafa Kemal PaÅŸa’nın, Türk kadınlarının da Milli Mücadele’ye örgütlü olarak katılması gerektiÄŸini ifade etmesi üzerine Sivaslı kadınlar dernek kurmak için çalışmalara baÅŸladı. Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti adı verilen dernek, 9 Aralık 1919’da kuruldu.

Sivas Kongresi’nden Cumhuriyet’in ilanına giden süreç

4-11 Eylül 1919’da gerçekleÅŸtirilen Sivas Kongresi ile Mustafa Kemal PaÅŸa’nın Samsun’a çıktığı andan itibaren resmi yazışmalarında en önemli mesele olarak yer verdiÄŸi “milli egemenlik” ve “milli irade” kavramları devlet hayatına yansıtılmaya baÅŸladı.

Halkın bütününü kapsayan ilk örgütsel faaliyet Sivas’ta gerçekleÅŸtirildi ve Sivas Kongresi, ÅŸekli ve içeriÄŸi itibarıyla adeta milli bir meclis iÅŸlevi gördü. Kongrede yeni seçilen üyelerin katılımıyla yurdun tamamını kapsayan Heyeti Temsiliye, ülkenin kaderinde birinci derecede söz sahibi bir kurul halini aldı, ulusal hareketin meÅŸru organları biçimlendirilmiÅŸ oldu.

Sivas Kongresi, 7 günlük çalışmayla devletin önündeki engelleri ortadan kaldırarak, halkı bir bütün halinde, harekete geçirmeyi saÄŸladı. Bu hareket, 9 Eylül 1922’de büyük bir zafere kapı açıp, 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’in ilanıyla taçlandı.

AA