Ticaret Bakanlığı’ndan kredi uyarısı

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Vatandaşlar kredi ile konut satın almak için bankaların kapısını çaldığında bazı dayatmalarla karşı karşıya kalabiliyor. Ticaret Bakanlığı, konut finansmanı sözleşmeleri kapsamında hem banka hem de kredi kullanacaklar için kuralları belirledi.

Buna göre tüketicinin açık talebi olmaksızın kredi ile ilgili zorunlu deprem sigortası olan DASK harici sigorta yaptırılamaz. Konut finansmanı sözleşmesi kredi ile ilgili olanlar hariç olmak üzere otomatik ödeme talimatı, tamamlayıcı sağlık sigortası gibi yan finansal ürün ve hizmetler alım şartına bağlanamaz. Peki kredi çekerken hayat sigortası yaptırmak zorunlu mu? Kredi sözleşmesinde dayatılan finansal ürün ve hizmetler için nereye şikayette bulunulur?

‘BANKALAR FARKLI ÃœRÃœNLERÄ° DE TÃœKETÄ°CÄ°LERE SUNUYOR’

Milliyet’in haberine göre; Konuyla ilgili merak edilenleri Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, anlattı. Özelmacıklı’nın konuÅŸması ÅŸu ÅŸekilde:

“Konut finansmanı sözleÅŸmeleri tarafında tüketicilerin bazı hakları var. Bankalar bu kredileri kullandırırken çapraz satış nedeniyle farklı ürünleri de kredi finansman sözleÅŸmesi çerçevesinde tüketicilere sunabiliyor. Burada öne çıkan bazı baÅŸlıklar var ki bunlardan ilki özellikle kiÅŸilerle alakalı hayat sigortasıdır. DASK dışında konut sigortası da bu kapsamda talep edilen farklı bir sigorta ürünü diyebiliriz.

NEREYE BAÅžVURU YAPILIR?

VatandaÅŸlar eÄŸer yasalara aykırı bir durumla karşılaşıyorsa Tüketici Hakem Heyeti’ne baÅŸvuru yapabiliyor. BaÅŸvuru tutarları her yıl belirleniyor diyebiliriz. Tüketici Bilgi Sistemi’nde yer alan menü üzerinden vatandaÅŸlar ÅŸikayetlerini iletebilir. Aynı zamanda daha önce yapılan düzenleme ile de tüketici kredilerinde 14 gün içinde cayma hakkı da tanınıyor. Konut kredilerine konu yerlerde de tüketici hakem heyetine baÅŸvuru yapılacaksa 2024 yılı parasal deÄŸeri yeniden belirlenmiÅŸti. Bu her yıl yeniden deÄŸerleme oranında düzenleniyor. 2024 yılı için deÄŸeri 104 bin TL’nin altında bulunan tüketici uyuÅŸmazlıklarında il veya ilçe tüketici hakem heyetlerine baÅŸvuru yapılabiliyor.

‘KONUT SÄ°GORTASI DASK Ä°LE BERABER Ä°STENÄ°YOR’

DASK dışında iki sigorta öne çıkıyor. Birisi konutun deprem dışında da kullanılamayacak hale gelmesine neden olabilecek toprak kayması, yan bina kazılırken binanın zarar görmesi gibi biz buna sigorta sisteminde yangın sigortaları branşı diyoruz ki bu noktada yangın gibi faktörlerde konut sigortasının devreye girmesi söz konusu oluyor. Her ne kadar düzenlemede DASK dışında sigorta istenmez dense de konut sigortası DASK ile beraber bankalar tarafından yapılması isteniyor.

‘YAÅžA GÖRE ÖDEME PLANI ARTIYOR’

Ayrıca kredi çekilirken bankalar tarafından hayat sigortası da isteniyor. Burada şu an için yüzde 0.2 ile yüzde 0.3 arasında değişen hayat sigortası zorunluluğu var. Vatandaşlara sigorta isteyip istemedikleri soruluyor. Bazen tüketici bunu kredi süresince olası bir vefatı veya iş görmezlik durumu nedeniyle sigorta borcunun kendisinden sonra ailesine kalmamasını değerlendirebiliyor. Yaşa göre bunun ödeme primleri artıyor diyebiliriz.

Bankalar sigorta dışında tamamlayıcı sağlık sigortaları ve otomatik ödeme talimatı da talep edebiliyorlar. Bu konut finansmanı sözleşmelerinde bu tür yan finansal ürünlerin hizmet alımı şartına bağlanmama hususu var. Bununla ilgili düzenleme 2022 yılı Ekim ayında yapılmıştı.

KREDİ BORCU ÖDENMEZSE BANKA MÜLKÜ SATABİLİYOR MU?

Sistemin global bir mortgage modeli olarak düşünmek lazım. Kişinin borcunu ödeyememesine temerrüde düşme deniliyor. Bu durumda kredi veren borcun ödenmesini talep edebiliyor. Bununla ilgili bazı şartlar var. Bu sözleşmede yazıyor, tüketici birbirini izleyen iki taksiti ödememesi ile temerrüde düşebilir. Bu durumda banka uyarıda bulunuyor, bunlar tebligat ile yapılıyor ve kalan borcun tümünün ödenmesi talep edilebiliyor. Bu durumda tüm ödemelerin istenmesi gibi şartlar olabiliyor. Tüketici borcunu ödeyemezse bankanın bu yeri satışa çıkarma hakkı doğuyor.

BANKA TÃœKETÄ°CÄ°LERDEN ‘ERKEN ÖDEME’ TAZMÄ°NATI Ä°STEYEBÄ°LÄ°YOR, ERKEN ÖDEME NEDÄ°R?

Konut kredilerinde tüketicilerin iki alternatifi var. Biri sabit faiz, diğeri de değişken faizdir. Değişken faizde değişen faiz koşullarına göre kredi ödemelerinin değişmesidir. Sabit faizde ise başlangıçtaki tutar üzerinden belirlenen faiz demektir. Değişken faizde erken ödeme cezaları söz konusu olmuyor bu sabit faizde var.

Global anlamda mortgage sistemi içerisinde uzun vadede satıldığı ve erken ödendiÄŸinde bankalar için kredi dengesini bozucu bir durumu var. Kredi faiz oranı sabit belirlenmiÅŸse tüketicinin borcunu erken ödemesi durumunda bir tazminat talep edilebiliyor. Bu erken ödeme cezası deniyor. Tazminatla ilgili bazı sınırlar var. Erken ödenen ana para tutarının kalan vadesi 36 ayı aÅŸmayan kredilerde yüzde 1, 36 ayı aÅŸan kredilerde yüzde 2’sini geçemez diyor. Konut kredileri rakamsal anlamda 3 yıldan fazla olduÄŸu için erken ödeme cezasının yüzde 2’yi geçmemesi gerekiyor.

KONUT KREDÄ°SÄ° FAÄ°ZLERÄ° NE KADAR OLDU?

Åžu anda aylık yüzde 2.95 ile 3.05 arasında konut kredisinde faiz oranları deÄŸiÅŸiyor, bu 120 ay vade için geçerli olan faiz oranıdır. Konut kredilerinde gayrimenkulün deÄŸeri ile ilgili de hala sınırlamalar var. Özellikle 10 milyon TL’nin üzerinde kredi kullanılamaması, gayrimenkulün deÄŸeri ve enerji sınıfına göre çeÅŸitli düşüşler söz konusu.

‘1 MÄ°LYON TL KREDÄ° İÇİN AYLIK ÖDEME 31 BÄ°N 352 TL’

Åžu anda 120 ay vadede faiz oranı yüzde 3.05 seviyesinde olan 1 milyon TL kredi için aylık taksit tutarı yaklaşık 31 bin 352 TL’ye gelir. 1 milyon TL için toplam geri ödeme 3 milyon 762 bin 256 TL olur.

DİKKAT: FAİZLER DÜŞÜNCE KREDİLER YAPILANDIRILABİLİR

Her durumda konut kredisi faiz oranları yüksek olsa da tüketiciler aslında faiz oranları düştüğünde kredilerini tekrar yapılandırma hakkına sahip. Ana para üzerinden yüzde 2 erken ödeme cezası ödeyip faizler düştüğü zaman kredilerini yeniden yapılandırabilirler. Bu hak kullanılabilir bir hak olarak değerlendirilebilir.

‘ÅžU AN GAYRÄ°MENKUL ALMAK BÄ°R FIRSAT’

Åžu an için konutun fiyat anlamında en düşük olduÄŸu seviyeleri yaşıyoruz. Dövizdeki artış TL bazında gayrimenkullerin deÄŸerine yansımadı. Son haftalarda artan altın ve dövize baktığımızda birçok ikinci el gayrimenkulün rakamsal anlamda TL bazında oldukça düşük seviyelerde olduÄŸunu söyleyebiliriz. Bu da gayrimenkul yatırımı düşünenler için bir fırsat dönemi olarak deÄŸerlendirilebilir.”