Türk astronomlar keşfetti

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölüm Başkanı ve Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Osman Selam, aynı bölümden araştırma görevlisi Ekrem Murat Esmer, Doç. Dr. Özgür Baştürk ve Prof. Dr. Selim Osman Selam ile İstanbul Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümünden Doktor Öğretim Üyesi Sinan Aliş tarafından gerçekleştirilen ve saygın bir uluslararası dergide yayımlanan keşif, Türkiye kaynaklı ikinci gezegen keşfi olarak bilim tarihine geçti.

Prof. Dr. Selim Osman Selam, iki yeni gezegen keşfine ilişkin açıklama yaptı.

KeÅŸif için Ankara Ãœniversitesi Kreiken Rasathanesi’nde bulunan 80 santimetre çaplı Prof. Dr. Berahitdin Albayrak teleskobu ve Ä°stanbul Ãœniversitesi Gözlemevi’nin Çanakkale Onsekiz Mart Ãœniversitesi Ulupınar Gözlemevi YerleÅŸkesi’nde bulunan 60 santimetre çaplı teleskobu ile çift yıldızın ışık ölçüm gözlemlerinin yapıldığını anlatan Selam, bunun yanı sıra Kepler ve TESS uzay teleskoplarının elde ettiÄŸi gözlemlerin de kullanıldığını ve çift yıldızın tutulma zamanlarının analiz edildiÄŸini bildirdi.

Ankara Ãœniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölüm BaÅŸkanı ve Öğretim Ãœyesi Prof. Dr. Selim Osman Selam; “Bu gözlemlerimizle Kepler-451 sisteminde daha önce keÅŸfedilmiÅŸ olan bir gezegene ilave olarak Jüpiter boyutlarında iki dev gezegenin daha varlığını keÅŸfetmiÅŸ olduk” dedi.  Selam, şöyle devam etti:

“Bu sistemde görülen tutulmaların zamanındaki deÄŸiÅŸimler kullanılarak gezegenlerin keÅŸifleri gerçekleÅŸtirildi. Yapılan çalışmada toplam üç gezegen barındıran bu sistemin kararlı yörüngelerde dolandıkları da tespit edildi. Çift yıldızlar etrafında gezegen bulma iÅŸi biraz zorlu bir iÅŸtir. Dünya literatürüne bakılacak olursa çift yıldızlar etrafında gezegen keÅŸfi Türkiye’den ilk kez yapılıyor. Ayrıca Türkiye’den ilk gezegen keÅŸfi de Ankara Ãœniversitesine aitti, böylece ikinci gezegen keÅŸfi de yine Ankara Ãœniversitesinde yapılmış oldu.

Çift yıldızlar etrafındaki 21. ve 22. gezegeni Türk araÅŸtırmacılar bulduÄŸundan uzayda bu anlamda keÅŸfi yapılan gezegen sayısı 22’ye çıktı. Gezegenlerden biri Jüpiter’in kütlesinin yaklaşık olarak 1,5 katı, diÄŸeri de iki katına yakın. Gaz devi gezegenler olduÄŸu için bu gezegenlerde hayat olma ihtimali yok. Yörünge sürelerini de hesapladık. KeÅŸfedilen gezegenlerden bir tanesinin çift yıldız sistemi etrafındaki yörünge dönemi, yani bir yılı 43 günde, diÄŸeri ise bir yılı 1800 günde tamamlıyor.”

BÄ°LÄ°M DÃœNYASINDA YENÄ° HEYECAN YARATTI
Ankara Ãœniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölüm BaÅŸkanı ve Öğretim Ãœyesi Prof. Dr. Selim Osman Selam, Kepler-451 çift yıldız sisteminin yaklaşık 29 bin 300 santigrat yüzey sıcaklığına sahip altcüce türü bir yıldız ile 2580 santigrat yüzey sıcaklığındaki cüce türü baÅŸka bir yıldızdan oluÅŸtuÄŸunu belirterek, “Ayrıca, Kepler-451, Kepler-47’den sonra etrafında ikiden fazla gezegen keÅŸfedilen ikinci çift yıldız sistemi olmuÅŸtur.” dedi.

Çift yıldız sisteminin bileÅŸenlerinden birinin bir anlamda hayatının sonuna gelmiÅŸ bir yıldız olduÄŸunu ve sadece sıcak çekirdeÄŸinin bulunduÄŸunu belirten Selam, “Bu tür yıldız sistemlerinin etrafında gezegen bulmuÅŸ olmak, bu iÅŸlerin teorisi ve evrim çalışmaları açısından da ilginç bir fırsat sunuyor. Çünkü genel olarak bu tür cisimlerin etrafında aslında pek de gezegen beklenmiyor. Bu anlamda da ilginç ve bilim dünyasında heyecan yaratan bir keÅŸif olarak gerçekleÅŸti.” diye konuÅŸtu.

TÃœBÄ°TAK tarafından Doç. Dr. Özgür BaÅŸtürk yürütücülüğünde sürdürülen “Zamanlama Yöntemiyle Ötegezegen KeÅŸfi” baÅŸlıklı 1001 AR-GE Projesi kapsamında desteklenen çalışmanın aynı zamanda doktora öğrencisi araÅŸtırma görevlisi Ekrem Murat Esmer’in doktora tez çalışması kapsamında yapıldığını aktaran Selam, “Kepler-451 sistemindeki gezegenlerin keÅŸfinin açıklandığı bilimsel makale, Oxford Ãœniversitesi Yayınları tarafından basılan ve alanın en prestijli dergilerinden biri olan “Monthly Notices of the Royal Astronomical Society” dergisinde yayınlandı.”

YENİ GEZEGENLERİN ADLARI KURALLARA GÖRE VERİLDİ
Çalışma kapsamında aynı çift yıldız sisteminde önceden keşfi yapılmış diğer gezegenin yörünge döneminin ise 406 gün olarak güncellendiğini ifade eden Selam, Türk astronomlarca keşfedilen bu yeni gezegenlerin ise sistemde 2015 yılında keşfedilen gezegene benzer kütlede olduğunu söyledi.

Prof. Dr. Selim Osman Selam, Kepler-451 çift sisteminde keÅŸfedilen iki yeni gezegenle birlikte toplamda bu üç gezegen, uluslararası isimlendirme kurallarına göre “Kepler451b”, “Kepler451c” ve “Kepler451d” isimleri ile astronomi camiasının ortak ötegezegen kataloÄŸunda (exoplanet.eu) yerlerini aldığını bildirdi.