Türkiye’de kurulacak doğal gaz merkezi Rusya için stratejik önem taşıyor

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Türkiye, halihazırda Mavi Akım, TürkAkım, TANAP gibi boru hatlarıyla doÄŸal gazda kritik bir altyapıya sahipken, Ä°srail, Ä°ran ve Irak gibi diÄŸer bölgesel oyuncuların Avrupa’ya doÄŸal gaz sevk etmeleri için “jeoekonomik” açıdan stratejik konumda bulunuyor.

Rusya’nın, Kuzey Akım 1 ve 2 ile Yamal-Avrupa boru hatlarının atıl duruma geçmesi de bu ülkenin Avrupa’ya sevkiyatlarını tekrar artırabilme arzusunda Türkiye’nin pozisyonunu güçlendiren unsur olarak ön plana çıkıyor.

Bunun gibi nedenlerle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 4 Eylül’de Soçi’de yaptıkları görüşmeyle Türkiye’de kurulacak doğal gaz merkezi projesine hız verildi.

Putin, burada yaptığı açıklamada, Gazprom’un BOTAŞ’a projeye yönelik yol haritasını sunduÄŸunu duyururken, CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan da Ä°stanbul Finans Merkezi’nin aynı zamanda Türkiye’nin enerji merkezi haline geleceÄŸini söyledi.

Rus uzmanlar, Rusya ve Türkiye’nin projeyi gerçekleştirebilecek kaynaklara sahip olduğuna işaret ederken, Avrupa’nın yaklaşımının da belirleyici unsurlardan birisi olacağını belirtiyor.

“Rusya’nın ve Türkiye’nin gerekli gaz taşıma kapasiteleri mevcut”

Rusya’daki bilgi ve analiz merkezi InfoTEK’ten Enerji Uzmanı Aleksandr Frolov da doÄŸal gaz merkezinin özellikle bir ticaret merkezi olarak kurulmasının son derece mümkün olduÄŸunu vurguladı.

DoÄŸal gaz merkezine tedarik edilecek gazın baÅŸlangıçta 5 ila 10 milyar metreküp düzeyinde olabileceÄŸini belirten Frolov, “Bu hacim için hem Rusya’nın hem de Türkiye’nin gerekli gaz taşıma kapasiteleri mevcut ve bu hacmin Avrupa BirliÄŸi (AB) ve Sırbistan üzerinden pompalanması da mümkün. Alıcılar, bu türdeki diÄŸer ticaret platformlarında olduÄŸu gibi Avrupalı ÅŸirketler olabilir.” dedi.

Merkezin Rusya için de sahip olduÄŸu öneme iÅŸaret eden Frolov, “Rusya için bu proje, Avrupalı gaz tüketicileriyle alternatif etkileÅŸim yolları oluÅŸturmanın bir yolu olarak önem taşıyor. Ancak bunun tam anlamıyla kullanılabilmesi için AB’de mavi yakıta yönelik ÅŸu anda düşen talebin artması ve Avrupa’nın gaz taşıma altyapısını geniÅŸletme isteÄŸinin olması gerekiyor.” deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Frolov, talebin bulunması halinde Rusya’nın TürkAkım’ın kapasitesini artırabileceÄŸini anlatarak, “Rusya, TürkAkım’ın kapasitesini yılda 63 milyar metreküpe kadar iki katına çıkarabilir. Rusya bunun için gerekli altyapı ve kaynaklara sahip.” ifadesini kullandı.

DoÄŸal gaz merkezine yönelik belirleyici unsurlardan birinin AB’deki talep olacağını vurgulayan Frolov, “Türkiye, Avrupa açısından önemli bir gaz sevkiyat merkezi olma arzusunda ve Rusya da gerekli kaynaklara sahip. Karadeniz’in altına yeni gaz boru hatlarının döşenmesi sorunu da çözülebilir bir sorundur. Tek sorun AB’nin iÅŸbirliÄŸi talebi ve arzusudur.” diye konuÅŸtu.

“Merkez, Rus gazının rekabetçi avantajlarının farkına varılmasını saÄŸlayacak”

Frolov, küresel sıvılaÅŸtırılmış doÄŸal gaz (LNG) pazarında 2025 ila 2027 yıllarında “arz fazlası krizi” yaÅŸanabileceÄŸine ve bunun da Türkiye’deki doÄŸal gaz merkezine yönelik talebi etkileyebileceÄŸine dikkati çekerek, “Ancak aksi takdirde, bu çekici ve makul bir projeden daha fazlasıdır.” dedi.

Rusya’nın, projeye Gazprom dışında farklı aktörlerin katılmasına nasıl yaklaÅŸacağına yönelik soruyu yanıtlayan Frolov, “Gazprom’un tutumu diÄŸer ticaret platformlarındaki tutumuyla aynı olacaktır. Yaptırım kısıtlamaları ve Hindistan ile Çin’in Ä°ran’dan sevkiyata yönelik ilgisi nedeniyle Ä°ran’ın bu noktada Avrupa’nın tedarikçisi olarak görülmesi pek mümkün görünmüyor.” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

Azerbaycan’ın da Rusya’ya kıyasla sınırlı sevkiyat hacmi bulunduğuna işaret eden Frolov, İsrail’in de sınırlı hacminin bulunduğunu ve Avrupa’ya nasıl sevkiyat yapacağını henüz belirleyemediğini söyledi.

Rusya Ulusal Enerji Güvenliği Fonu Başkan Yardımcısı Aleksey Grivaç da doğal gaz merkezinin geleceğine ilişkin AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, merkezin olası müşterilerinin tedarikçiler, tüketiciler ve tacirler olacağını anlattı.

Projede kullanılması planlanan bazı altyapıların halihazırda iÅŸlevsel olduÄŸunu aktaran Grivaç, “Büyük bir iç pazarı, çeÅŸitli dış tedarikçileri ve dev Avrupa BirliÄŸi pazarına transit potansiyeli olduÄŸundan, merkezin gerçekçi olduÄŸunu düşünüyorum. Ãœstelik merkezin kendisi henüz tam olarak kurumsallaÅŸmamış olsa da bazı unsurları halihazırda çalışıyor.” diye konuÅŸtu.

Rusya’nın, Türkiye’ye önemli miktarda doÄŸal gaz sevk ettiÄŸini ve Güney Batı Avrupa’ya da sevkiyatları sürdürdüğünü kaydeden Grivaç, “DoÄŸal gaz merkezi, Rus gazının rekabetçi avantajlarının farkına varılmasını saÄŸlayacak bir ticaret seçeneÄŸidir. Öte yandan bu her derde deva olan bir çözüm deÄŸil. Rusya pazara eriÅŸim için alternatif seçenekler üzerinde de çalışıyor.” ifadelerini kullandı.

Grivaç, Türkiye’nin doğal gaz merkezi için pazar katılımcılarına yönelik çalışmalar yürütmesi gerektiğini belirterek, altyapıya erişim ve merkezin kurulmasına yönelik yatırım çekilmesinin de önemli unsurlar olduğunu dile getirdi.

AA