Ukrayna’nın deÄŸerli madenleri ABD’ye mi gidiyor?

ABD’nin Ukrayna’ya yardımının bir karşılığı olarak istediÄŸi deÄŸerli madenler konusunda anlaÅŸmanın saÄŸlandığı iddia edildi. Adı açıklanmayan Ukraynalı üst düzey bir yetkili, Ukrayna’nın ABD ile doÄŸalgaz ve petrol dahil deÄŸerli madenler konusunda anlaÅŸmaya vardığını belirterek, Ukrayna Bakanlar Kurulu’nun parlamentoya anlaÅŸmanın imzalanmasını tavsiye etmesinin beklendiÄŸini ifade etti.

ABD BaÅŸkanı Donald Trump, Ukrayna Lideri Volodimir Zelenski’nin cuma günü Beyaz Saray’da olacağını açıkladı. AnlaÅŸmanın bu ziyaret sırasında imzalanması bekleniyor.

Adı açıklanmayan Ukraynalı üst düzey bir yetkili, Ukrayna’nın gelecekte maden, petrol ve gaz çıkarımından elde edeceÄŸi gelirlerin yüzde 50’sinin tahsis edileceÄŸi Ukrayna ve ABD arasında oluÅŸturulan ortak bir fona aktarılacağını belirterek, “Åžu anda hükümet yetkilileri ayrıntılar üzerinde çalışıyor. Åžu an itibariyle anlaÅŸmayı imzalamak üzere cuma günü Washington DC’ye bir ziyaret gerçekleÅŸtirmeyi düşünüyoruz” dedi.

AnlaÅŸma taslağında güvenlik konusunun yer almadığının ancak ABD’nin rolünün açıkça belirtilmediÄŸini aktaran kaynak, “ABD’nin istikrarlı ve müreffeh egemen bir Ukrayna’ya yatırım yapacağını, kalıcı bir barış için çalışacağını ve ABD’nin güvenliÄŸi garanti altına alma çabalarını destekleyeceÄŸini belirten genel bir madde var” dedi.

ABD’nin Ukrayna’nın aleyhine olabilecek maddeleri anlaÅŸma taslağından çıkardığını aktaran kaynak, çıkarılan maddeler arasında 500 milyar dolar deÄŸerinde kaynak saÄŸlama ÅŸartının da bulunduÄŸunu söyledi.

Müzakerelerde Ukrayna heyetine liderlik eden Ukrayna BaÅŸbakan Yardımcısı ve Adalet Bakanı Olha Stefanishyna, yaptığı açıklamada, “Maden anlaÅŸması, büyük resmin yalnızca bir bölümü. Bunun daha büyük bir resmin bir parçası olduÄŸunu ABD yönetiminden defalarca iÅŸittik” dedi.

Ukrayna ile ABD arasında varılan anlaşmanın sadece çerçeve anlaşma olduğu ve fon tesis edilene kadar gelir aktarımının söz konusu olmayacağını belirtildi.

BEYAZ SARAY’DAN AÇIKLAMA

Beyaz Saray Sözcüsü Leavitt, düzenlediği basın brifinginde ABD ile Ukrayna arasında imzalanması beklenen kıymetli madenler anlaşmasına ilişkin değerlendirme yaptı.

Mevcut ABD yönetiminin bu anlaÅŸmaya çok önem verdiÄŸini ve bunun için Trump’ın Orta DoÄŸu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un Orta DoÄŸu gezisini erteleyerek bu iÅŸe odaklandığını anlatan Sözcü, anlaÅŸmanın hem ABD hem de Ukrayna’ya fayda saÄŸlayacağını söyledi.

Leavitt, “Bu anlaÅŸmanın imzalanması kritik önem taşıyor. BaÅŸkan Trump, Zelenski’nin bu anlaÅŸmayı imzalamasını bekliyor. Bu anlaÅŸma, Ukrayna’nın savunmasını finanse eden Amerikan vergilerini telafi edecek ve aynı zamanda savaÅŸ nedeniyle cehennemi yaÅŸayan Ukrayna ile kalıcı bir ekonomik ortaklık yaratacaktır.” deÄŸerlendirmesini yaptı.

Trump’ın Rusya-Ukrayna savaşının sona erdiÄŸini görme konusunda kararlı olduÄŸunu ifade eden Leavitt, “Kendisi kan dökülmesinin ve ölümlerin durduÄŸunu görmek istiyor. BaÅŸkan, önceki yönetimin beceriksizliÄŸi nedeniyle bu karmaÅŸayı miras aldı ve bunu düzeltmeye kararlı. Rusya ve Ukrayna’da ve ayrıca Orta DoÄŸu’da bir barış anlaÅŸması yapmaya çok kararlı.” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

NADİR ELEMENTLERDE ÇİN SÖZ SAHİBİ

Trump, özellikle yüksek güçlü mıknatıslarda kullanılan 500 milyar dolar deÄŸerinde nadir toprak elementi istediÄŸini açıklamış, ancak bazı raporlar Ukrayna’nın 10 trilyon dolar deÄŸerinde maden rezervlerine sahip olduÄŸunu öne sürse de Ukrayna’nın bu kadar büyük nadir toprak rezervleri bulunduÄŸu düşünülmüyor.

Ukrayna’da titanyum ve galyum gibi bazı kritik minerallerin ticari madenleri bulunsa da, bunların Trump’ın öngördüğü büyüklükte bir ekonomik deÄŸer taşıması beklenmiyor.

Dünyadaki nadir toprak iÅŸleme sürecinin büyük bir kısmı hala Çin tarafından kontrol ediliyor. ÇoÄŸu ülke, çıkardıkları nadir toprakları rafine edilmek üzere Çin’e göndermek zorunda kalıyor.

UKRAYNA’NIN NADÄ°R MÄ°NERALLERÄ°

Avrupa BirliÄŸi Komisyonu, Ukrayna’yı 20’den fazla kritik hammadde için potansiyel tedarikçi olarak tanımlıyor. Kiev’in çok kullanılan madenlerden yaklaşık 117 çeÅŸidine sahip olduÄŸu tahmin ediliyor. Ancak Ukrayna, savaÅŸ, altyapı sorunları ve ülkenin maden politikaları nedeniyle hepsinden yararlanamıyor.

Verilere göre, nadir toprak elementleri de dahil, dünyadaki maden rezervlerinin yaklaşık yüzde 5’i Ukrayna’da bulunuyor.

Türkiye Ticaret Bakanlığı verilerine göre, Ukrayna dünyanın en önemli maden üreten ülkelerinden biri. Ukrayna’nın 25 milyondan fazla ton demir, 3 milyon tona yakın manganez cevheri, 1,5 milyar ton tebeÅŸir ve kireçtaşı rezervi olduÄŸu tahmin ediliyor. Ukrayna’da bakır, çinko ve gümüş gibi kaynaklar da bulunuyor.

LÄ°TYUMDA Ä°LK SIRADA

Lityum, titanyum, uranyum, grafit, galyum, nikel ve berilyum gibi kritik madenler de dahil olmak üzere önemli cevherlere sahip Ukrayna’da bunların önemli bir kısmı henüz kullanılmadı.

Lityum, akü, pil, batarya, elektrikli araçlar, cam ve seramik ve eczacılık gibi birçok önemli alanda kullanılabiliyor. Ukrayna, Avrupa’da lityum rezervinde ilk sıralarda yer alıyor.

“UkraineInvest” verilerine göre ülke, dünyadaki rezervlerde titanyumda 6’ncı, manganezde 8’inci, demirde ve uranyumda 10’uncu sırada bulunuyor.

NATO verilerine göre, dünyadaki titanyum rezervlerinin yüzde 7’sine sahip Ukrayna’nın, Avrupa’daki titanyum kaynaklarında ilk sırada yer aldığı kaydediliyor.

Ukrayna, 2022 verilerine göre titanyum ihracatından 155 milyon dolardan fazla gelir elde etti. Dayanıklılığı ile öne çıkan titanyum, uzay sanayisi, havacılık, sağlık, denizcilik endüstrisi ve otomotiv gibi sektörlerde kullanılıyor.

Ukrayna’nın yine önemli kaynaklara sahip olduÄŸu uranyum ise nükleer enerji, uzay araÅŸtırmaları ve denizcilik gibi alanlarda önemli bir hammadde.

Putin, Rusya’nın rezervler açısından Ukrayna’dan çok daha fazlasına sahip olduÄŸunu söyledi. Rus lider, tarihi bir açıklama yaparak, “Amerikalılar da dahil olmak üzere herhangi bir yabancı ortakla memnuniyetle çalışırız” dedi.

ABD Jeoloji AraÅŸtırmaları verilerine göre Rusya, Çin, Brezilya, Hindistan ve Avustralya’nın ardından dünyanın en büyük beÅŸinci nadir toprak metalleri rezervine sahip.