Anadolu’nun ilk telsiz telgraf istasyonu 114 yıl sonra restore ediliyor

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Patara’da bulunan telsiz telgraf istasyonunun bakanlığı tarafından restore edileceÄŸini belirterek, “Kuzey Afrika’daki son toprağımız Trablusgarp ile baÄŸlantımızı saÄŸlayan telsiz telgraf istasyonunu aslına uygun olarak restore ediyoruz. Hem ecdadımızın sembol anıtlarından birini kazanacak hem de bu yapıyı turizme ve bilim insanlarımızın çalışmalarına açacağız.” ifadelerini kullandı.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’nun Kuzey Afrika’daki son toprağı Trablusgarp ile tek baÄŸlantısı olan Anadolu’nun ilk telsiz telgraf istasyonunu 114 yıl sonra restore edecek.

Patara Ören Yeri’nde bulunan istasyon, müzeye dönüÅŸtürülerek turizme kazandırılacak.

2’nci Abdülhamit’in emriyle kurulan istasyon, CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan’ın 2020’yi “Patara Yılı” ilan etmesinin ardından Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına baÄŸlı Batı Akdeniz Kalkınma Ajansının (BAKA) desteÄŸiyle yeniden ayaÄŸa kaldırılarak bölgesel kalkınmaya da katkı saÄŸlayacak. 

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Varank, çalışmayı sosyal medya hesabından duyururken, “Kuzey Afrika’daki son toprağımız Trablusgarp ile baÄŸlantımızı saÄŸlayan telsiz telgraf istasyonunu aslına uygun olarak restore ediyoruz. Hem ecdadımızın sembol anıtlarından birini kazanacak hem de bu yapıyı turizme ve bilim insanlarımızın çalışmalarına açacağız.” deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Proje 24 ayda tamamlanacak

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasına dair mutabakat muhtırası ile diplomatik, siyasi, ekonomik ve askeri birçok alanda iÅŸ birliÄŸini derinleÅŸtiren Türkiye ve Libya, tarihten gelen köklü baÄŸlarını yeniden keÅŸfetmeye baÅŸladı. Türkiye, Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu toprakları içinde bulunan Libya ile olan sıkı iliÅŸkilerini kültürel bir boyuta da taşıyor. 

Antalya’nın KaÅŸ ilçesinde yer alan ve Likya BirliÄŸi’nin baÅŸkenti olarak bilinen Patara’daki Osmanlı’nın ilk ve devrinin en ileri telsiz telgraf istasyonu, restorasyonu yapılarak müzeye dönüÅŸtürülecek. BaÅŸvurusu Antalya ValiliÄŸi Yatırım, Ä°zleme ve Koordinasyon BaÅŸkanlığı tarafından yapılan ve BAKA tarafından belirlenen iÅŸtirakçilerden KaÅŸ Kaymakamlığı, KaÅŸ Belediye BaÅŸkanlığı, Antalya Ä°l Kültür Turizm MüdürlüÄŸü, Patara Kazı BaÅŸkanlığının katıldığı proje, 24 ayda sonuçlandırılacak. Projeyle Patara Telsiz Telgraf Ä°stasyonu Külliyesi restorasyonu kapsamında telsiz ana istasyonu, tesisat binası, lojman binası, telsiz kulesi tekrar ayaÄŸa kaldırılacak. Bölgenin mekanik ve elektrik tesisat kurulumları ile çevre düzenlemesi yapılacak.

Trablusgarp ile iletiÅŸim için kuruldu

2’nci Abdülhamit, Osmanlı ile kara baÄŸlantısı kalmayan Trablusgarp ile daha hızlı iletiÅŸim saÄŸlamak amacıyla 1906 yılında biri Patara’da diÄŸeri Derne’de iki istasyon yaptırdı. Döneminin en teknolojik cihazlarıyla donatılan istasyonlar için devlet bütçesinden önemli bir miktar olan 12 bin Osmanlı lirası harcandı.

Patara ile Derne arasındaki mesafe, kuÅŸ uçuÅŸu 850 kilometreyi bulurken, o dönemde bu mesafede iletiÅŸim saÄŸlayan baÅŸka bir sistem yoktu. Ä°ki istasyon arasında günde 4 bin kelimenin aktarılması hedeflenmiÅŸti.

Patara’daki istasyonun açılışı, 2’nci Abdülhamit’in tahta çıkışının yıl dönümünde gerçekleÅŸtirildi. Ä°stasyon, sadece Derne ile iletiÅŸimi saÄŸlamakla kalmıyor, Akdeniz’de seferde olan askeri gemiler ile ticari gemiler de istasyondan, baÅŸta meteorolojik bilgiler olmak üzere faydalanıyordu. 

Ä°talyanların 1911’de Derne’deki istasyonu bombalamasıyla Patara-Derne irtibatı kesildi. Ä°talyanlar daha sonra Patara’yı da bombaladı.

Mustafa Kemal Atatürk de Libya’daki istasyonun bulunduÄŸu Derne’de yerel halkı teÅŸkilatlandırarak Ä°talyanlara karşı savaÅŸtı.

Ardından gelen Birinci Dünya ve KurtuluÅŸ savaÅŸları sonrasında harabeye dönen Patara’daki istasyon, 114 yıl sonra bu kez müze olarak turistlere ve bilim insanlarına hizmet verecek.

“2’nci Abdülhamit’in vizyon projesi”

Açıklamada görüÅŸlerine yer verilen Patara Antik Kenti Kazı BaÅŸkanı ve Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Havva Ä°ÅŸkan Işık, istasyonun 2’nci Abdülhamit’in vizyon projesi ve son derece önemli bir teknoloji mirası olduÄŸunu bildirdi.

Ä°stasyonun Alman Siemens Halske firmasına yaptırıldığını belirten Işık, “Bu istasyon, 850 kilometreyi kesintisiz aÅŸarak Akdeniz’den Libya’ya ulaÅŸmaktadır. Trablusgarp’ın doÄŸusunda Derne kentinde konuÅŸlanan karşı istasyonumuzla bir haberleÅŸme saÄŸlanmış ve Osmanlı’nın Kuzey Afrika’da kalan son toprakları da böylece güvence altına alınmak istenmiÅŸtir.” deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Işık, 1911 yılında Trablusgarp Savaşı’nın ilanından kısa süre sonra Ä°talyanların Derne’deki istasyonu bombaladığını hatırlatarak, “Buradaki istasyonumuz da Ä°talyan donanması Anadolu kıyılarına geldikten sonra bombalandı. O bombalamada Patara Antik Tiyatrosu da büyük hasar gördü.” ifadelerini kullandı. 

Osmanlı’nın Kuzey Afrika’da kalan son toprağı için verdiÄŸi mücadelede asla unutulmaması gereken bir diÄŸer ismin Mustafa Kemal Atatürk olduÄŸunu vurgulayan Işık, “O gönüllü bir Osmanlı subayı olarak Derne’de göreve gitmiÅŸ ve orada Ä°talyanlar ile mücadeleyi yürütmüÅŸtür. Gözündeki rahatsızlığın nedeni de Derne’deki ÅŸarapnel yarasıdır. Dolayısıyla Patara’daki telsiz telgraf istasyonu, Osmanlı’nın son mücadelelerinin ve Türkiye’nin yeniden inÅŸası azminin adeta bir simgesi niteliÄŸindedir. Bu teknoloji mirasımızın ayaÄŸa kaldırılması nedeniyle CumhurbaÅŸkanımız Recep Tayyip ErdoÄŸan, Kültür ve Turizm Bakanımız Mehmet Nuri Ersoy ile Sanayi ve Teknoloji Bakanımız Mustafa Varank’a teÅŸekkür ediyorum.” deÄŸerlendirmesinde bulundu.

“Kazı çalışmaları tamamlandı”

BAKA Genel Sekreteri Volkan Güler de istasyon ile ilgili kazı çalışmalarının tamamlandığını ve restorasyona iliÅŸkin ihalenin yapıldığını bildirdi. Güler, ÅŸu bilgileri verdi:

“Restorasyon çalışması neticesinde ana istasyon binası, lojman binası, depo alanı ve 4 kuleden bir tanesini ayaÄŸa kaldıracağız. Ä°stasyon, tarihi, kültürel, diplomatik, teknolojik açıdan önemli. Aynı zamanda o dönemden bugüne ayakta kalan muhtemelen tek eser olduÄŸu için yapıyı bilim insanlarının çalışmalarına sunacağız. Bu projeyle, Libya ile güçlü bir ÅŸekilde devam eden tarihi baÄŸlarımızın en önemli sembol anıtlarından birini de inÅŸa etmiÅŸ olacağız.” 

Patara Antik Kenti’nin önemi

Patara Antik Kenti, Fethiye-Kalkan bölgesinde OvagelemiÅŸ Köyü yakınlarında bulunuyor. Antik dönemde Likya’nın en önemli ve en eski ÅŸehirlerinden olan Patara, tarihte bilinen ilk demokratik federasyon niteliÄŸindeki Likya BirliÄŸi’nin de önemli bir üyesiydi. ABD Anayasası’na ilham kaynağı olan Likya’nın federatif sisteminde bir meclis bulunuyor. Patara’daki Likya BirliÄŸi’nin Meclis Binası, tarihi önemine atıfla TBMM BaÅŸkanlığı tarafından restore edildi.

Anadolu’da antik dönemden bugüne ulaÅŸan tek deniz feneri Patara’da bulunuyor. Åžehir kapısından suyollarına kadar daha pek çok özelliÄŸe sahip Patara’da 1988 yılından bu yana kazılar sürdürülüyor. “Caretta caretta”ların milyonlarca yıldır yumurtalarını bırakıp yavruladıkları ender sahillerden birine sahip Patara, Noel Baba olarak bilinen Aziz Nikolaos’un da memleketi olarak kabul ediliyor. Patara, aynı zamanda Anadolu’dan Roma’ya nakledilen tahılların depolandığı ve saklandığı önemli bir limana da ev sahipliÄŸi yapıyor.

AA