Delta hakim tür olabilir!

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

COVID-19 ilk kez Hindistan’da ortaya çıkan bulaşıcılığı yüksek Delta varyantının dünya genelinde yayılmaya baÅŸlaması ve aşılara belirli ölçüde direnç geliÅŸtirmesi salgının gelecekteki seyrine dair kaygı yaratıyor.

Dünya genelinde tespit edilen her COVID-19 vakasının DNA sekansı çıkarılmadığı için Delta varyantının hangi ülkede kaç vakada görüldüğünü kesin olarak tespit etmek mümkün deÄŸil. Varyantın, ilk kez ortaya çıktığı Hindistan’da ve Ä°ngiltere’de COVID-19 vakalarının yüzde 90’ını oluÅŸturduÄŸu tahmin ediliyor.

ABD Hastalık Kontrol Merkezi, 5 Haziran’da toplanan COVID-19 numunelerinin yüzde 10’unun DNA’larının Delta varyantıyla eÅŸleÅŸtiÄŸini bildirdi. Ãœlkede Delta varyantın payının diÄŸer varyantlara göre giderek arttığı gözleniyor.

COVID-19’un yabani tipine (doÄŸal fenotipine) ve mutasyona uÄŸramış diÄŸer varyantlarına oranla bulaşıcılığı yüksek Delta varyantının dünya genelinde hakim tür haline gelmesi bekleniyor.

Her virüs gibi COVID-19 da zaman içinde deÄŸiÅŸimler geçiriyor. Söz konusu deÄŸiÅŸimlerin büyük bölümü virüsün temel özelliklerini deÄŸiÅŸtirmezken; “mutasyon” olarak adlandırılan bazı deÄŸiÅŸimler, virüsün temel özelliklerini ve dolayısıyla etkisini önemli ölçüde farklılaÅŸtırabiliyor. Bilim insanları, COVID-19’un mutasyonlarının virüsün ne kadar kolay yayıldığını, hastalık tablosunu, aşıların bağışıklık saÄŸlama düzeyini, teÅŸhis, tedavi ve koruma tedbirlerinin baÅŸarısını etkilediÄŸine iÅŸaret ediyor.

“EndiÅŸe Verici Varyant” (VOC)

Dünya SaÄŸlık Örgütü (DSÖ), COVID-19’un bugüne dek ortaya çıkan mutasyonları içinde 4’ünü “endiÅŸe verici”, 8’ini “izlenmesi gereken” varyant olarak tanımladı.

Örgüt, “EndiÅŸe Verici Varyant” (VOC) olarak tanımladığı mutasyonların, “virüsün bulaşıcılığını ve yayılma riskini artırabildiÄŸi, öldürücülüğünü veya hastalık belirtilerini deÄŸiÅŸtirebildiÄŸi, önleme ve kontrol tedbirlerinin etkinliÄŸini azaltabildiÄŸi” uyarısını yaptı.

COVID-19’un mutasyonlarını Ocak 2020’den bu yana takip eden DSÖ, 1 Mayıs’ta aldığı kararla harf ve rakamlarla belirtilen adları dışında, ilk kez ortaya çıktığı ülkelerle anılan varyantların Yunan alfabesindeki harflerle adlandırılmasına karar verdi.

“EndiÅŸe Verici Varyant” olarak belirlenen 4 varyanta Alfa, Beta, Gamma ve Delta; “Ä°zlenmesi Gereken Varyant” olarak kategorize edilen 8 varyanta ise Epsilon (2 varyant), Zeta, Eta, Teta, Iota, Kappa ve Lambda adları verildi.

EndiÅŸe Verici Varyantlardan ilk kez Ä°ngiltere’de tespit edilene “Alfa”, Güney Afrika’da tespit edilene “Beta”, Brezilya’da tespit edilene “Gamma” ve Hindistan’da tespit edilen “Delta” denildi.

Delta varyantı: B.1.617.2

Ä°lk kez Ekim 2020’de Hindistan’da tespit edilen “B.1.617.2”, DSÖ’nün “EndiÅŸe Verici Varyant” (VOC) kategorisine aldığı COVID-19 mutasyonlarının sonuncusu oldu.

“B.1.617” adı verilen soyun bir alt türü olarak ortaya çıkan Delta varyantı, “B.1.167.1” koduyla anılan Kappa varyantı ile “P681R” ve “L452R” adı verilen iki mutasyonu paylaşıyor. Kappa’daki “E484Q” mutasyonu yerine Delta varyantında “T478K” mutasyonu bulunuyor.

Virüsün insan hücrelerine tutunmasını ve nüfuz etmesini sağlayan diken proteinine etki eden söz konusu mutasyonlar, bulaşıcılığı artırırken vücudun antikor direncini azaltıyor.

Hindistan’daki ani vaka artışının sorumlusu

Delta varyantı, Hindistan’da martta baÅŸlayan ve günlük vaka sayılarının 400 bine kadar çıktığı ikinci büyük salgın dalgasının sorumlusu olarak görülüyor.

Hindistan’da günlük vaka sayısı 24 Mart’ta 50 binin, 4 Nisan’da 100 binin, 15 Nisan’da 200 binin, 21 Nisan’da 300 binin, 30 Nisan’da 400 binin üzerine çıktı.

DSÖ, Delta varyantını 4 Nisan’da “Ä°zlenmesi Gereken Varyant”, 11 Mayıs’ta ise “EndiÅŸe Verici Varyant” kategorisine aldı.

Ä°ngiltere Halk SaÄŸlığı Kurumu, mayısta yaptığı deÄŸerlendirmede, Delta varyantının yayılma hızının ilk kez Ä°ngiltere’de ortaya çıkan COVID-19’un Alfa varyantına göre yüzde 51 ila 67 fazla olduÄŸu uyarısında bulundu.

Hastalık tablosu farklılaşıyor, aşıların bağışıklık direncini düşürüyor

BaÅŸ aÄŸrısı, boÄŸazda kuruluk, burun akıntısı ve ateÅŸ gibi grip benzeri hastalık belirtilerine yol açan Delta varyantı, COVID-19’un önceki tiplerinde görülen öksürük, solunum stresi, sırt aÄŸrıları gibi zatürre, soÄŸuk algınlığı benzeri hastalık tablosundan farklılaşıyor.

Delta varyantının ayrıca aşılara karşı da belirli düzeyde direnç geliştirdiği saptandı.

Hindistan Tıbbi AraÅŸtırma Konseyi (ICMR), Bharat Biotech ÅŸirketinin COVID-19’un yabani tipi ile geliÅŸtirdiÄŸi inaktif aşının varyantlara karşı etkisine dair yayımladığı araÅŸtırmada, aşının B.1.617 ailesindeki mutasyonları etkisiz hale getirmekte baÅŸarılı olduÄŸunu fakat bunu daha düşük etkinlikle yapabildiÄŸini ortaya koydu.

Ä°ngiltere Halk SaÄŸlığı Kurumu da yaptığı araÅŸtırmada, Pfizer-BioNTech ve AstraZeneca-Oxford aşılarının her ikisinin de ilk dozda Delta varyantına karşı yüzde 33, ikinci dozdan sonra da Pfizer-Biontech’in yüzde 88, AstraZeneca-Oxford’un ise yüzde 60 etkili olduÄŸunu belirledi.

Daha önce yapılan klinik denemelerde, her iki aşı da COVID-19 yabani tipine karşı ikinci dozun ardından yüzde 90’ın üzerinde baÅŸarı saÄŸlamıştı. Ä°ki aşının varyantın bulaÅŸtığı kiÅŸilerde hastaneye yatışları ise sırasıyla yüzde 96 ve yüzde 92 engellediÄŸi kaydedildi.

Dünya genelinde baskın tür haline gelmesi bekleniyor

DSÖ, 19 Haziran’da yaptığı açıklamada, bulaşıcı özelliÄŸi yüksek Delta varyantının dünya genelinde baskın tür haline gelmesinin beklendiÄŸini bildirdi.

DSÖ’nün Haftalık Salgın Güncellemesi raporuna göre, Delta varyantı 29 Haziran itibarıyla dünyada 96 ülkede görüldü. 7 ülkede ise Delta varyantının dahil olduÄŸu “B.1.617” soyundan örneklerin tespit edildiÄŸi bildirilirken örneklerin hangi varyanta ait olduÄŸu belirtilmedi.

“Adı KonulmuÅŸ Küresel Salgın Soylarının TüroluÅŸsal Saptanması” (PANGOLIN) adlı uluslararası veri tabanına göre, 29 Haziran itibarıyla 71 bin 829 COVID-19 numunenin DNA’sının Delta varyantıyla eÅŸleÅŸtiÄŸi Ä°ngiltere en fazla doÄŸrulanmış vakanın görüldüğü ülke konumunda bulunuyor.

Ä°ngiltere’yi 6 bin 724 doÄŸrulanmış vaka ile Hindistan, 4 bin 260 ile ABD ve 1392 ile Almanya izliyor.

Ülkelerin DNA dizisi belirleme kapasitesi arttıkça tespit edilen Delta varyantı örneklerinin artması, varyantın dünya çapında giderek yayıldığının işareti olarak yorumlanıyor.

“Delta artı” varyantı

Hindistan SaÄŸlık Bakanlığı, Delta varyantının ilk kez nisanda Nepal’de ortaya çıkan bir türev mutasyonunun “endiÅŸe verici varyant” olarak sınıflandırıldığını duyurdu.

“AY.1” ve “AY.2” olarak adlandırılan ilave mutasyon çizgilerinin virüsün daha kolay yayılmasına, akciÄŸer hücrelerine daha kolay baÄŸlanmasına yol açtığı ve antikor tedavisine direnci artırdığı belirtildi.

“Delta artı” adı verilen varyant, Hindistan’ın 3 eyaletinde yaklaşık 40 kiÅŸide tespit edilirken ABD, Ä°ngiltere, Portekiz, Ä°sviçre, Japonya, Polonya, Rusya, Nepal ve Çin’in olduÄŸu 9 ülkeye daha yayıldı.

Bilim insanları, yeni mutasyonun “EndiÅŸe Verici Varyant” olarak deÄŸerlendirilmesi için henüz yeterli verinin bulunmadığının altını çiziyor.

Türkiye’de 26 ilde 224 vakada Delta varyantı tespit edildi

SaÄŸlık Bakanı Fahrettin Koca, 29 Haziran’da yaptığı açıklamada, Türkiye’de genetik sekansı belirlenmiÅŸ 224 Delta varyantı vakası tespit edildiÄŸini bildirdi. Bakan Koca, “Delta plus (artı) daha yok ama delta varyantı artıyor. 138 sekansı belirlenmiÅŸ hastadan bahsetmiÅŸtim, ÅŸu an 224’e çıktı. Bunun 134’ü Ä°stanbul’da. 16 ilde görülen delta varyantı, ÅŸu an 26 ilde görüldü.” ifadelerini kullandı.