22 Kasım 2024 itibariyle Covid-19 ile mücadelede aşılanan sayısı kişiye ulaştı.
Peki, bu Uzak Ülkeler Stratejisi neyi içeriyor? Aslında ticaretin mesafesini arttırmak, özünde de ticarette çeşitlendirmeye dayanıyor. Türkiye’nin ticaret mesafesi 2500 km’nin biraz üzerinde. Oysa Dünya’da ortalama ticaret mesafesi 5156 km civarında. Yani Türkiye’nin iki katı. Çin 6481 km’ye, Vietnam 7173 km’ye Brezilya 11343 km’ye ve Endonezya 6232 km’ye mal satıyor. Uzak Ülkeler Stratejisinin hedefi de Türkiye’nin ihracat pazarını genişleterek mesafeyi 8000 km’nin üzerine çıkarmak.
İhracatta mesafenin bu kadar kısa olmasının en önemli nedeni AB’nin ihracatımızın içerisindeki payı. Toplam ihracatımızın yaklaşık %42’si AB’ye gidiyor. Yakın ülkeler olması da ticarette ortalama mesafeyi kısaltıyor. İhracatımızın çeşitlenmesi açısından Uzak Ülkeler Stratejisi olumlu. Belirlenen 15 ülke var. Bunlar; ABD, Kanada, Meksika, Brezilya, Şili, Güney Afrika, Hindistan, Çin, Endonezya, Malezya, Filipinler, Güney Kore, Japonya, Tayland ve Vietnam. Bu ülkelerin seçilmesi anlamlı çünkü hepsine karşı ticaret açığımız var. 2020 yılında bu ülkelere olan ihracatımız 20 milyar dolarken ithalatımız 61 milyar dolar (Tablo.1). Yani 41 milyar dolar açığımız var, 2020 yılı dış ticaret açığının 50 milyar olduğu düşünülürse %80’i bu ülkelere. 41 milyar dolar açığın 20 milyar doları sadece Çin ile verdiğimiz ticaret açığı.
Bu ülkelerden ABD’de bizim için önemli bir pazar. ABD ile 22 milyar dolarlık bir ticaret hacmimiz var. ABD’nin ithalat potansiyeli düşünüldüğünde bu pazar geliştirilebilir. Bunun yanı sıra Brezilya’ya 2,5 milyar dolar ticaret açığı veriyoruz. Brezilya ile olan ticaretimizin geliştirilmesi oldukça önemli. Asya ülkelerine baktığımızda ise Çin’den sonra en büyük ticaret açığımız Güney Kore ile. 2020 yılında Güney Kore ile ticaret açığımız 5 milyara yakın. Japonya ve Hindistan yine dış ticaret açığı verdiğimiz ülkeler.
Tablo.1 Uzak Ülke Stratejisi Kapsamındaki Ülkelerle Ticaretimiz (Bin dolar,2020)
Ä°hracat | Ä°thalat | Â | Ä°hracat | Ä°thalat | |
Güney Afrika |    574 029 |   887 896 | Filipinler |    100 310 |   129 981 |
ABD |   10 182 966 |  11 524 951 | Çin |   2 865 866 |  23 041 354 |
Meksika |    538 583 |   833 481 | Güney Kore |   1 103 844 |  5 734 268 |
Brezilya | Â Â Â 588 802 | Â 3 228 347 | Japonya | Â Â Â 441 242 | Â 3 743 373 |
Kanada | Â Â 1 005 387 | Â 1 078 393 | Tayland | Â Â Â 184 011 | Â 1 210 609 |
Åžili | Â Â Â 280 421 | Â Â 294 600 | Vietnam | Â Â Â 244 321 | Â 1 369 194 |
Endonezya | Â Â Â 213 799 | Â 1 184 813 | Hindistan | Â Â Â 889 727 | Â 4 830 115 |
Malezya | Â Â Â 381 913 | Â 1 989 963 | Toplam | Â Â 19 595 221 | Â 61 081 338 |
Kaynak: TÜİK
İhracatı arttırmanın yolu: STA’lara yoğunlaşmak
Bu ülkelere olan ihracatımızı arttırmamız, ihracat ve büyüme hedeflerimiz için gerekli. Ticareti arttırmak için ise Serbest Ticaret Antlaşma(STA)’larına yoğunlaşmak çok önemli. Ayrıca bu STA’ları daha fazla hüküm içeren ve birçok mal ve hizmetleri hatta yatırımları da kapsayan derin STA’lar yapmak gerekiyor. Maalesef bizim STA’larımız daha dar kapsamlı.
Bahsi geçen ülkelerden Şili, Malezya ve Güney Kore ile STA’mız bulunuyor. Güney Kore ile ihracatımız, STA kapsamında tarım ürünlerindeki gümrük vergi muafiyetlerinin 2023’te devreye girecek kısmı ile bir miktar daha artacak. Ticaret açığımızın da bu ölçüde azalması beklenebilir. Çünkü 2020’nin başında sanayi ürünlerinin tamamında fakat tarım ürünlerinin sadece %21’inde gümrük vergileri sıfırlandı. Malezya ile ise STA’nın güncellenmesi gündemde. Bu güncellemeyi de mal kapsamını genişleterek yapmak önemli. Japonya, Tayland ve Endonezya ile STA müzakereleri devam ediyor. Müzakerelerin tamamlanması bu ülkelere olan ticareti de arttıracak. Meksika ile ise müzakereler uzun süredir devam etmekte. Üstelik Meksika’nın AB ile STA’sı var ve bu bizim açımızdan asimetrik bir durum yaratıyor. ABD, Kanada ve Güney Afrika ile STA girişiminde bulunulmuş ancak henüz müzakere aşamasına geçilebilmiş değil.
2019 yılında AB ile MERCOSUR arasında bir STA imzalandı. Gümrük Birliği çerçevesinde aynı gümrük vergisi uygulamak durumunda olduğumuzdan MERCOSUR ile biz de STA müzakereleri yürütüyoruz. Ancak Brezilya’da 2019 yılında göreve başlayan Ekonomi Bakanı Guedes ikili anlaşmalara ağırlık vereceğini açıkladı. Dolayısıyla paralel olarak Brezilya ile ikili olarak STA görüşmelerine başlanması mümkün görünüyor. Bu konuda proaktif davranmak gerekiyor.
Ticaretin kuralları artık STA’lar üzerinden yazılıyor.
Migrenin mi Var?
Kemal Kılıçdaroğluhakim karşısında
İçki ve sigara satılan her yere kamera konulacak
Fatih Altaylı ile Ä°smail Saymaz’a soruÅŸturma
Motorine zam bekleniyor
Silecek kaldırmaya hapis cezası
Yangında matematik öğretmeni yaşamını yitirdi
UludaÄŸ’da 1000 liraya satılan çorbaya ceza
Bursa ve Balıkesir’de sağanak ve lodos etkili oluyor
Gemlik’te huzur operasyonu
Merkez Bankası faiz kararını açıkladı
Kemal Kılıçdaroğluhakim karşısında
İçki ve sigara satılan her yere kamera konulacak
Fatih Altaylı ile Ä°smail Saymaz’a soruÅŸturma
Motorine zam bekleniyor
Silecek kaldırmaya hapis cezası
Yangında matematik öğretmeni yaşamını yitirdi
UludaÄŸ’da 1000 liraya satılan çorbaya ceza
Bursa ve Balıkesir’de sağanak ve lodos etkili oluyor
Gemlik’te huzur operasyonu
Merkez Bankası faiz kararını açıkladı