‘Kara tren’den YHT’ye demir yolu serüveni

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Anadolu’nun demir rayları 163 yıl önce “kara tren” olarak da bilinen buharlı trenle tanışırken, Cumhuriyetin ilk yıllarında yatırımlarla geniÅŸleyen Türk demir yolu ağında, 2003’ten sonra yolcu taşımacılığında Yüksek Hızlı Tren‘lerle (YHT) hızlı ve konforlu hizmet sunulan yeni bir döneme girildi.

Osmanlı döneminde, Avrupa’da buhar gücünün demir yollarında kullanılmaya baÅŸlanmasından 26 yıl sonra 1856’da demir raylarla tanışıldı. Türk demir yolu serüveni, bir Ä°ngiliz ÅŸirketine verilen imtiyazla 163 yıl önce ilk demir yolu hattı olan 130 kilometrelik Ä°zmir-Aydın hattının temelinin atılmasıyla baÅŸladı.

Osmanlı Dönemi’nde Osmanlı coÄŸrafyasında toplam 8 bin 619 kilometre demir yolu yapılırken, bunun 4 bin 136 kilometrelik kısmı bugünkü sınırlar içinde kaldı. Bu hatlarda saatte yaklaşık 40 kilometre hıza çıkabilen buharlı trenler hizmet veriyordu. Daha sonra bunların yerini ortalama 60 kilometre hız yapabilen konvansiyonel trenler aldı.

Demir aÄŸların ”altın çağı”

Cumhuriyetin ilk yıllarında demir yolu yatırımlarına verilen önem ”Demir aÄŸlarla ördük ana yurdu dört baÅŸtan” dizeleriyle Onuncu Yıl Marşı’na da yansırken, bu dönem Türk demir yolları tarihinde ”altın çaÄŸ” olarak nitelendirildi. 2. Dünya Savaşı’na kadar büyük bir hızla sürdürülen demir yolu yapımı, savaÅŸ nedeniyle 1940’lardan sonra yavaÅŸladı.

1923-1950 yılları arasında 3 bin 764 kilometrelik demir yolu yapıldı. Türkiye’de 1950 sonrasında ise karayolu yatırımları hız kazandı. Bu politikanın sonucu olarak da 1951-2003 yılları arasında yılda sadece ortalama 18 kilometre demir yolu yapılabildi.

Türkiye hızlı tren aÄŸlarıyla donatılıyor

Demir yollarında 2003 sonrası yeni bir döneme girildi. Ankara merkez olmak üzere Ä°stanbul-Ankara-Sivas, Ankara-Afyonkarahisar-UÅŸak-Manisa-Ä°zmir, Ankara-Konya koridorlarını kapsayan çekirdek yüksek hızlı demiryolu ağının oluÅŸturulması öncelikli hedef olarak belirlendi.

Yüksek hızlı ve konvansiyonel yol yapımının yanı sıra, Cumhuriyet öncesi ve sonrasında yapılan demir yollarında ana hatların tamamı yenilendi.

Yollar yenilenirken çevre dostu elektrikli ve hat kapasitesini artıran sinyalli hatlara dönüÅŸtürülmesine de ağırlık verildi. 2003’te 2 bin 82 kilometre olan elektrikli hatlar yüzde 166 artışla 5 bin 530 kilometreye, 2 bin 505 kilometre olan sinyalli hatlar yüzde 132 artışla 5 bin 809 kilometreye ulaÅŸtı.

Türkiye, projelerin hayata geçirilmesiyle hızlı trenlerle bu dönemde tanıştı. Ä°lk YHT, 2009’da Ankara-EskiÅŸehir hattında hizmete alındı. Saatte 250 kilometrelik hızla iÅŸletilmeye baÅŸlanan hatta, seyahat süresi 1 saat 30 dakikaya düÅŸtü.

YHT’ler daha sonra Ankara-Konya, Ankara-Ä°stanbul (Pendik) ve Ä°stanbul-Konya arasında hizmet vermeye baÅŸladı.

Türkiye’nin dört bir yanı hızlı tren (HT) ve Yüksek Hızlı Tren (YHT) hatlarıyla birbirine baÄŸlanırken, ÅŸu ana kadar bin 213 kilometre YHT hattının yapımı tamamlandı. 3 bin 675 kilometrelik YHT ve HT hattının inÅŸası ise devam ediyor.

Bu çerçevede, Ankara-Sivas ve Ankara-Ä°zmir arasında Yüksek Hızlı demir yolu yapımı da sürüyor.

Yüksek hızlı demir yollarına entegre olacak ÅŸekilde yük ve yolcu taşımacılığının birlikte yapılabileceÄŸi 200 km/saat hıza uygun hızlı tren demir yolu hatları da inÅŸa ediliyor.

Bursa-Bilecik ile Konya’dan Adana’ya ve Adana’dan Mersin ve Gaziantep’e kadar hızlı tren demir yolu hatlarındaki çalışmalar devam ediyor.

Åžehir Ä°çi Raylı Sistem Projeleri

Ülkenin dört bir yanı demir aÄŸlarla örülürken, TCDD’nin kent içi toplu taşımacılığında raylı sistemin geliÅŸtirilmesi için yerel yönetimlerle iÅŸ birliÄŸi yapmasıyla önemli projeler de hayata geçirildi.

Ä°stanbul’un ulaşım sorunu açısından önemli projelerden olan Marmaray ile Asya-Avrupa kıtaları denizin altından modern demir yolu sistemi ile birbirine baÄŸlandı.

Marmaray BoÄŸaz Tüp GeçiÅŸi ve Bakü-Tiflis-Kars demir yolu hatlarının ardından Gebze-Halkalı banliyö hatlarının da hizmete girmesiyle Pekin’den Londra’ya kadar kesintisiz demir yolu ulaşımı mümkün hale geldi.

Ä°zmir’de Ä°ZBAN ve Ankara’da hayata geçen BAÅžKENTRAY projeleriyle halka modern banliyö hizmeti sunulurken, Gaziantep’te de GAZÄ°RAY’ın inÅŸası devam ediyor.

Yerli ve milli üretimle Ar-Ge’ye büyük önem veriliyor

Söz konusu demir yolu projeleri hayata geçirilirken aynı zamanda yerli ve milli üretim ile Ar-Ge çalışmalarına da büyük önem veriliyor.

Yerlilik oranı lokomotiflerde yüzde 51’in üzerine, vagon üretiminde ve demir yolu yol yapımlarında da yüzde 90’ın üzerine çıktı.

2023’e kadar yüksek hızlı, hızlı ve konvansiyonel olmak üzere demir yolu ağının doÄŸudan batıya, kuzeyden güneye ve tüm bölgelere yaygınlaÅŸtırılması hedefleniyor.

AA