Adalet Bakanlığı’ndan ABD BaÅŸkanına tepki

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Adalet Bakanlığı, 1915 olaylarına iliÅŸkin iddialara hukuki deÄŸerlendirmeler içeren “Hukuksal Açıdan Soykırım Yalanlar-Gerçekler” paylaşımıyla yanıt verdi.

Adalet Bakanlığınca hazırlanan grafik, Bakanlığın sosyal medya hesaplarından paylaşıldı.

Paylaşımda “Soykırım nedir, Türkiye BM SözleÅŸmesi’ne taraf mıdır, mevzuatımızda soykırım suçu var mıdır, suçun unsurları nedir, bir fiilin soykırım olduÄŸuna kim karar verir, dünya tarihinde soykırım suçu olduÄŸu sonucuna varılmış yargı kararları var mı, 1915 olaylarını soykırım olarak niteleyen görevli ve yetkili bir mahkeme kararı var mı, olabilir mi, 1915 olaylarını Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi yargılayabilir mi, 1915 olaylarını soykırım olarak kabul etmemek cezalandırılabilir mi ve ABD BaÅŸkanı’nın açıklamalarının hukuki temeli var mı?” sorularına yanıt verildi.

Soykırımın, hukukun tanımladığı ve çerçevesini belirlediÄŸi uluslararası topluma karşı bir suç tipi olduÄŸu belirtilen paylaşımda, bu suçun uluslararası düzeyde ilk defa “1948 BM Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması SözleÅŸmesi” ile tanımlandığı hatırlatıldı.

Türkiye’nin 1950’den bu yana bu sözleÅŸmeye taraf olduÄŸu vurgulanan paylaşımda, 149 devletin taraf olduÄŸu sözleÅŸme doÄŸrultusunda ülkelerin iç hukuklarında da “soykırım suçu”nun düzenlendiÄŸi bildirildi.

Paylaşımda 1 Haziran 2005’te yürürlüğe giren 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 76. maddesinin soykırım suçunu, 77. maddesinin de insanlığa karşı suçları uluslararası belgelerde ortaya konulan çerçeveye uygun ÅŸekilde düzenlediÄŸi aktarıldı. Bu suçlarda zaman aşımının iÅŸlemeyeceÄŸinin de hüküm altına alındığı vurgulanan paylaşımda, zaman aşımının iÅŸlememesi kuralının 1 Haziran 2005’ten sonra iÅŸlenen suçlar için geçerli olduÄŸu belirtildi.

Paylaşımda şu sorulara ve yanıtlarına yer verildi:

Suçun unsurları nedir?

Öncelikle özel bir kasıtla hareket edilmesi gerekir. Burada özel kasıt şudur: Milli, etnik, ırki veya dini bir grubu, sırf bu niteliği nedeniyle kısmen veya tamamen yok etmek amacıyla hareket edilmiş olmalıdır. Bu saikle belli bir gruba yönelen öldürme, yaralama gibi yok etmeye yönelik fiiller soykırım suçuna neden olur.

Bir fiilin soykırım olduğuna kim karar verir?

Soykırımın siyaset, sosyoloji ve tarih gibi çeşitli disiplinlerin ilgi alanına girdiğine şüphe yoktur. Ama hukuken bir fiilin soykırım suçunu oluşturabilmesi için ya iddia olunan eylemlerin gerçekleştiği ülke yargısının ya da yargılama yetkisine sahip bulunan uluslararası bir yargısal mekanizmanın (Uluslararası Ceza Mahkemeleri ya da Uluslararası Adalet Divanı) bu konuda karar vermesi gerekmektedir (BM Sözleşmesi m. 6). Ayrıca suçlanan kişilerin hayatta olması da kovuşturma şartlarından biridir.

Dünya tarihinde soykırım suçu olduğu sonucuna varılmış yargı kararları var mı?

1945 tarihli Nürnberg Mahkemesi, Almanya’nın savaÅŸ suçlarını ve insanlığa karşı suçlarını yargılamıştır. Teknik anlamda soykırımı ele almayan bu mahkeme uluslararası statü ile kurulmuÅŸtu. 1954’ten itibaren Almanya, kendi çıkardığı kanunlarla Yahudi soykırımı faillerini yargılamaya baÅŸlamıştır. 1965 yılında o kanunu deÄŸiÅŸtirerek zaman aşımını kaldırmış ve bunu aleyhe biçimde geçmiÅŸe yürütmüştür. Uluslararası düzeyde ise 1993’te Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, 1994’te Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesi kurularak insanlığa karşı suçlar yargılanmış, soykırım tespiti yapılmıştır. 1998 Ruanda kararı dünya tarihinde bir uluslararası mahkeme tarafından soykırım kararı verilen ilk karardır. Uluslararası Adalet Divanı, 2007’de Bosna’da bir soykırım olduÄŸunu kabul etmiÅŸtir. Dolayısıyla Almanya, Bosna ve Ruanda’daki olaylara ‘soykırım’ demenin hukuki bir temeli vardır.

1915 olaylarını soykırım olarak niteleyen görevli ve yetkili bir mahkeme kararı var mı, olabilir mi?

Bu konuda bir yargı kararı yoktur. Esasen ve usulen de mümkün değildir. BM Sözleşmesi ve Uluslararası Adalet Divanı kararlarında ortaya konulan çerçeve karşısında yargısal bir mekanizmanın harekete geçmesi söz konusu olamaz. Kaldı ki UCM ya da herhangi bir ad hoc mahkeme ancak hayatta olan failleri yargılayabilir. İddia olunan failler hayatta değilse tüm ceza yargılamalarında olduğu gibi burada da kovuşturma olanağı bulunmamaktadır.

1915 olaylarını Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi yargılayabilir mi?

AÄ°HM, Perinçek/Ä°sviçre ile Mercan ve diÄŸerleri/Ä°sviçre kararlarında; 1915’te Osmanlı Devleti zamanında Ermenilerin yaÅŸadığı olaylar ve tehcirin uluslararası hukuk anlamında ‘soykırım’ olarak nitelendirilip nitelendirilemeyeceÄŸi konusunda Soykırım SözleÅŸmesi baÄŸlamında Uluslararası Ceza Mahkemesi ya da Uluslararası Adalet Divanının aksine baÄŸlayıcı karar alma yetkisinin bulunmadığını ifade etmiÅŸtir. Dolayısıyla 1915 olaylarından kaynaklı herhangi bir hak iddiası AÄ°HM nezdinde ileri sürülemeyecektir.

1915 olaylarını soykırım olarak kabul etmemek cezalandırılabilir mi?

Bu konu yukarıda anılan davalarla AÄ°HM önüne taşınmıştır. Bu davalarda Ermeni soykırım iddialarını reddetmeyi suç olarak düzenleyen Ä°sviçre hukuku AÄ°HM’den ihlal kararı almıştır. Konu ifade özgürlüğü kapsamında deÄŸerlendirilmiÅŸtir. Kararda tarihsel olaylar hakkındaki görüş açıklamalarını cezai yaptırıma baÄŸlamanın Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅŸmesi ile öngörülen ifade özgürlüğünü koruma yükümlülüğü ile baÄŸdaÅŸmayacağı vurgulanmıştır.

ABD BaÅŸkanı’nın açıklamalarının hukuki temeli var mı?

Ãœlkemizin de taraf olduÄŸu Soykırım SözleÅŸmesi ve bu sözleÅŸmeyi yorumlayan UAD içtihatları dikkate alındığında ABD BaÅŸkanı’nın açıklamalarının hukuki bir karşılığı yoktur. Bireylerin olduÄŸu gibi devletlerin de lekelenmeme hakkı vardır. Tamamen siyasi saiklerle ortaya atılan mesnetsiz iddialar, asırlar boyunca adalet ve hukukla yaÅŸamış bir milletin ÅŸanlı tarihine çamur atma arayışından baÅŸka bir anlama gelmemektedir.”

Adalet Bakanı Abdulhamit Gül de hazırlanan grafiÄŸi “Gerçekler güneÅŸ gibidir. GüneÅŸ balçıkla sıvanmaz.” mesajıyla paylaÅŸtı.

AA