Cumhuriyetle kaderi deÄŸiÅŸen ÅŸehir: Ankara

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Anadolu’nun ortasında yoksul bir kentken, 13 Ekim 1923’te baÅŸkent ilan edilen Ankara, ilk yıllarda yaÅŸadığı büyük deÄŸiÅŸimle yabancı gezginlerin kitaplarına konu oldu.

Cumhuriyet’in ilk yıllarında inÅŸa edilen bulvarlar, sinema, tiyatro ve konser alanları restoranlar ve oteller ÅŸehrin hem kaderini hem de sosyal ve kültürel yapısını deÄŸiÅŸtirdi.

Ä°sviçreli gezgin Ernest Mamboury tarafından 1933’te kaleme alınan ve genç bir baÅŸkenti anlatan Ankara Gezi Rehberi’nde de kentin yaÅŸadığı büyük geliÅŸime dikkat çekildi.

“Sihirli görünmez bir el, her ÅŸeyi deÄŸiÅŸtirdi.” ifadesini kullanan Mamboury, ÅŸu an Ankara Garı’nın bulunduÄŸu mevkideki 40 bin metrekarelik bataklığın kurutulduÄŸunu, ÅŸehirde yaygın görülen sıtma hastalığının yok edildiÄŸini vurguladı.

Ankara için bir geniÅŸleme planı oluÅŸturulduÄŸuna iÅŸaret eden Mamboury, “Bir zamanlar ölülerin yattığı yerlerde gerçek kamu binaları yükseldi. Çok sayıda otel, bir baÅŸkentten beklenen rahatlığı sunan iyileÅŸtirmelerle kapılarını hizmete açtı. Büyük okullar inÅŸa edildi. YeniÅŸehir, Cebeci, Çankaya, Çankırı Kapı, Gar yakınlarında birçok semt oluÅŸtu. YoÄŸun siyasi döneminden sonra Ankara hummalı bir yapılaÅŸma dönemi yaşıyor.” ifadelerini kullandı.

Kitabında, Prusya Krallığı’ndan bir subayın 1836’da çizdiÄŸi ÅŸehir haritasına yer veren Mamboury, yeni inÅŸa edilen binalar, meydanlar, yollar ve bahçelerin fotoÄŸraflarını sunarak, ÅŸehrin büyük deÄŸiÅŸimine dikkati çekti.

“Adeta vızıldayan bir arı kovanı gibi hayat dolu”

Ankara’da en güç beÄŸenen ziyaretçileri bile memnun edecek oteller bulunduÄŸunu belirten Mamboury, bunları Ankara Palas, Lozan Palas, Belvü Palas, TaÅŸhan Palas, Aydın Otel, Meydan Palas ve Ä°stanbul Palas olarak sıraladı.

Mamboury, Türk mutfağının lezzetlerini tatmak isteyenlere de Karpiç, Zevk, İzmir, Lezzet ve Yıldız lokantalarını önerdi.

Halkevi Sineması, Kulüp Sineması ve Yeni Sinema’da sesli ve sessiz en yeni filmlerin gösterildiÄŸini bildiren Mamboury, Halkevi’nde yerel sanatçıların yanı sıra Avrupalı grupların Fransızca, Almanca ve Ä°talyanca gösteriler sunduÄŸunu, her cuma da 60 icracıdan oluÅŸan CumhurbaÅŸkanlığı Senfoni Orkestrasınca konserler verildiÄŸini anlattı.

“Belediye yönetimi, baÅŸkenti yeÅŸillikler ve aÄŸaç gölgeleriyle donatmak için övgüye deÄŸer çabalar sarf ediyor.” ifadesini kullanan Mamboury, yarı çöl iklimine raÄŸmen Ankara’nın yakın zamanda “yeÅŸil Ankara” olarak adlandırılabileceÄŸini kaydetti.

Ekili alanları çiçekli peyzajıyla Ankara’yı, Fransa’nın Jura bölgesine benzeten Mamboury, kentin yaÅŸayışına iliÅŸkin ÅŸu bilgileri verdi:

“Ankara, adeta vızıldayan bir arı kovanı gibi hayat dolu. Ä°lkbahar araba gezintilerinin mevsimi. Yazın ise Ankara halkı baÄŸlara yani ÅŸehrin yakınlarında, biraz yüksekte bulunan, harika üzümlerin yetiÅŸtiÄŸi baÄŸlara gider. Sonbaharda yavaÅŸ yavaÅŸ herkes evine döner ve hayat olaÄŸan seyrine dönmeye baÅŸlar. At yarışları, maçlar, toplantılar ve konserler tüm hızıyla devam eder.”

Ankara Palas, Belvü Palas, Karpiç ve Yıldız

Mamboury, genç Cumhuriyet’in baÅŸkentini görmek isteyen turistlerin, hamal, bagaj ve geçici ikamet iÅŸlemlerinde zorlanmayacağını vurgulayarak, turistlere 1933 Ankara’sında “günübirlik”, “tek gecelik” ve 2 günden fazla konaklamalı 3 farklı gezi güzergahı da sundu.

Ä°lk güzergahta Mustafa Kemal Atatürk’ün atlı heykeli, Jülyen sütunu (Belkıs Minaresi), hükümet meydanı, Hacı Bayram Camisi, bentler ve derelerdeki kaleler, Dış Kale, Dış Ala Kapısı, Hisar Kapısı, Parmak ve Zindan Kapıları ile Akkale, Aslanhane, Yeni, Ä°maret (Karacabey) camileri, Etnografya Müzesi, Halk Evi (Resim ve Heykel Müzesi) ve Gazi Bulvarı yer aldı.

Mamboury, akşamı şehirde geçirebilecek kadar zamanı olan turistlere yine aynı güzergahı takip etmelerini ancak gittikleri mekanları ayrıntısıyla gezip, Ankara Palas, Lozan Palas, Belvü Palas, Karpiç, Zevk, İzmir, Lezzet ve Yıldız gibi restoranlarda yemek yemelerini önerdi.

Ankara’da iki gece ve daha fazla konaklama imkanı olanlara yönelik daha ayrıntılı bir güzergah hazırlayan Mamboury, saydıklarına ek olarak Ahi Elvan, Hacı Musa ve Zincirli camileri, Tabakhane (Ä°sfahani) ve Kuyulu Kahve mescitleri, August Tapınağı, Samanpazarı, CumhurbaÅŸkanlığı Köşkü’nü de görülecek yerler listesine ekleyerek, YeniÅŸehir ve Çankaya’yı gezmeyi, kaleden gün batımını izlemeyi tavsiye etti.

AA