Hiperenflasyona mı gidiyoruz?

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Aralık ayı enflasyon rakamları açıklandı. TÜİK’in açıkladığı rakamlara göre TÜFE aylık %13.58 yıllık ise %36.08’lik bir artış gösterdi. Bu rakam 2002’den bu yana gördüğümüz en yüksek enflasyon oranı. Yİ-ÜFE ise aylık bazda %19.08 yıllık bazda ise %79.8’lik bir artış gösterdi. Böylelikle ÜFE ile TÜFE arasındaki makas yani fark %43.72’ye yükselmiş oldu.

TÜİK’in aylık fiyat gelişmeleri raporunda da belirttiği gibi Aralık ayında enflasyonun döviz kurundaki yükselmelere bir diğer deyişle TL’deki değer kaybına paralel olarak tüm ana mal gruplarında belirgin bir yükseliş gösterdiği ve fiyat artışlarının genele yayıldığı görülmektedir. Mal grupları itibariyle incelendiğinde enflasyondaki yükselişe en belirgin katkının temel mal ve gıda grubundan geldiği anlaşılıyor. Döviz kurundaki yüksek geçişkenliğin de etkisi ile temel mal gruplarında özellikle dayanıklı tüketim mal fiyatlarındaki artış bir hayli dikkat çekici. Dayanıklı tüketim mal fiyatlarında sadece Aralık ayındaki artış %30.3 düzeyinde gerçekleşmiş. Bu mal grubunda otomobil fiyatlarındaki artış ise %42.2 olmuş.

Bir diğer dramatik artış gıda grubunda gerçekleşmiş. Gıda fiyatlarında yıllık %43.8 aylık ise %15.9’luk bir artış söz konusu. Bu grupta taze meyve ve sebze kalemlerinde artış görece daha ılımlı seyrederken, üretim maliyetlerindeki artışın da etkisi ile gıda da taze meyve ve sebze dışı kalemlerde önemli oranda bir artış söz konusu. Gıda fiyatlarındaki artışın temel sebebinin iklim krizi kaynaklı kuraklık ve Türkiye’de tarladan çatala olan süreçte yer alan yüksek aracılık farkı yani yüksek pazarlama marjı olduğu düşünüldüğünde gıda fiyatlarında bugünden yarına düşme beklemek çok rasyonel görünmüyor. Buna bir de pandemi şartlarında olduğumuzu eklersek kısa ve orta vadede gıda fiyatlarında düşme beklememek gerek. Öte yandan hizmet grubunda da yükselişlerin genele yayılmış bir durumda olduğu ve bu grupta özellikle de lokanta ve otel grubunda gıda fiyatlarındaki artış kaynaklı bir fiyat artışı olduğu anlaşılmaktadır. Sadece Aralık ayında lokanta ve otel grubu bünyesinde yemek hizmetleri %10.16 düzeyinde artarken konaklama hizmetleri ise aylık %5.42 artış göstermiş.

Son aylarda olduğu gibi ÜFE’deki artış bir hayli dramatik. Söz konusu artışın en önemli nedeni olarak TL’deki değer kaybı yani kurlardaki artış. Döviz kuru etkisini şu örneklerle daha iyi anlayabiliriz diye düşünüyorum. Kur etkisinin yüksek olduğu ana sanayi gruplarından enerjide yıllık %122.7 aylık ise %20.3’lük, ara malında da yıllık %92.1 aylık olarak da %21.2’lik bir artış söz konusu. Sanayinin alt sektörlerinden elektrik, gaz ve buhardaki artış yıllık bazda %117.1 iken aylık ise %24.4’lük bir artış var. Üretici fiyatlarında döviz kurundaki yükselişin yanı sıra emtia fiyatlarındaki yüksek seyir ile tüm dünya genelinde pandemi kaynaklı tedarik zincirlerinde devam eden arz yönlü sıkıntılarda etkili olmaya devam ediyor.

Peki enflasyonda en kötüyü geride mi bıraktık?

Maalesef enflasyonda en kötüyü geride bırakmadık. ÜFE geçtiğimiz seneyi TÜFE’nin 2 katı oranında kapattı. Ve %43.72’lik bu ÜFE-TÜFE makasını düşündüğümüzde maliyet yükü henüz vatandaşa büyük oranda yansımış görünmüyor. Yani her şey bir yana ÜFE ile TÜFE arasındaki bu fark önümüzdeki aylarda TÜFE’ye yansımaya devam edecek. Ve sırf bu nedenle bile önümüzdeki aylarda enflasyonda hem aylık hem de yıllık bazda yüksek oranlar bizi bekliyor olacak. Bu farkın yanı sıra hem maliyet kanalı hem de bundan böyle maaşlara yapılan zamların da etkisi ile talep kanalı da enflasyonu beslemeye devam edecek. Tüm bunlara son dönemlerde yönetilen ve yönlendirilen fiyatlara yani elektrik, doğalgaz ve akaryakıt zamları ve bir de fahiş fiyat uygulamalarını da göz önüne aldığımızda bizi çok zor günlerin beklediği çok açık.