Azerbaycan Cumhuriyeti 103. yılını kutluyor

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Azerbaycan’ın bağımsızlığı, 28 Mayıs 1918’de Gürcistan’ın baÅŸkenti Tiflis’te, Mehmet Emin Resulzade baÅŸkanlığındaki Azerbaycan Milli Åžurası tarafından ilan edildi. Milli Åžura’nın kabul ettiÄŸi “Ä°stiklal Bildirisi”nde, ülkenin yönetim ÅŸeklinin cumhuriyet olduÄŸu belirtildi.

Tarih sahnesinde var olduğu 23 aylık kısa sürede ekonomi, eğitim, din ve vicdan özgürlüğü alanında reformlar yapılan, tüm yurttaşlara eşit haklar, kadınlara ise seçme hakkı tanıyan Azerbaycan, Müslüman doğunun ilk demokratik cumhuriyeti olarak kabul ediliyor.

Azerbaycanlılar, bağımsızlığın hemen ardından geçici hükümet oluÅŸturdu. Hükümet Bakü Ermeni ve BolÅŸevik çetelerinin iÅŸgali altında olduÄŸu için bir süre ülkenin ikinci büyük kenti Gence’de faaliyet gösterdi.

Azerbaycan’ın bağımsızlığını ilk tanıyan, Osmanlı devleti oldu; iki devlet arasında 4 Haziran 1918’de anlaÅŸma imzalandı. AnlaÅŸma kapsamında dönemin Harbiye Nazırı Enver PaÅŸa, kardeÅŸi Nuri PaÅŸa (Killigil) komutasında bir ordu kurarak Azerbaycan’a yardım gönderdi.

“Kafkas Ä°slam Ordusu” ismi verilen ordu, 15 Eylül 1918’de Bakü’yü kurtardı ve hükümet buraya taşındı. Kafkas Ä°slam Ordusu, Bakü’nün kurtuluÅŸu için yaptığı savaÅŸlarda 1130 ÅŸehit verdi.

Azerbaycan’da, kısa sürede ekonomi, eÄŸitim, din ve vicdan özgürlüğü alanında reformlar yapılarak ülke tarihinde ilklere imza atıldı. Irk, din, mezhep ve cinsiyet farkı gözetmeksizin tüm yurttaÅŸlara eÅŸit haklar tanındı.

Azerbaycan, Müslüman doğuda kadınlara seçme hakkı tanıyan ilk ülke oldu. Ülkenin kendi para birimi ve posta pulları tedavüle girdi, Devlet Bankası ve Bakü Devlet Üniversitesi kuruldu.

Dış tehditlere karşı 26 Haziran’da Azerbaycan kendi ordusunu kurdu ve bu ordunun oluÅŸumunda Osmanlı subayları önemli rol oynadı.

Hükümetin 27 Haziran 1918’de aldığı kararla, Türk dili devlet dili olarak ilan edildi. Daha önce çoÄŸunda Rusça eÄŸitim yapılan ortaokullarda, Türkçe eÄŸitim yapılması zorunlu kılındı.

7 Aralık 1918’de 120 sandalyelik parlamento faaliyete baÅŸladı. Ãœlkedeki tüm siyasi parti ve etnik grupların temsil edildiÄŸi parlamento, faaliyet gösterdiÄŸi 17 ay süresince 230 yasa tasarısını kabul etti.

Azerbaycan’ın kurucusu kabul edilen “Mehmet Emin Resulzade”

Azerbaycan Cumhuriyeti, 28 Nisan 1920’de Sovyet ordusunun ülkeyi iÅŸgaliyle son buldu.

Hükümet yöneticileri ve aydınların çoğu ülkeyi terk etti fakat hepsi Azerbaycan davasını hayatlarının sonuna kadar yaşattı.

Azerbaycan’ın kurucusu olarak kabul edilen Mehmet Emin Resulzade, yaÅŸamının son dönemlerini Türkiye’de geçirdi. 1949’da Ankara’da Azerbaycan Kültür DerneÄŸini kurdu, kitaplar yazıp, konferanslar düzenleyerek ülkesinin durumunu anlatmayı sürdürdü.

Resulzade’nin, “Bir kere yükselen bayrak bir daha inmez sözleri” yıllar sonra tüm Azerbaycanlılar için slogan haline geldi.

Azerbaycan, Sovyetlerin dağılmasının ardından tekrar bağımsızlığını ilan etti.

Bağımsızlık bildirgesinde, ülkenin 1918-20 yıllarında faaliyet gösteren Azerbaycan Cumhuriyeti’nin varisi kabul edildiÄŸi belirtildi.

Cumhuriyet Günü, Karabağ zaferiyle taçlandı

Azerbaycan artık en önemli bayramlarından biri olan Cumhuriyet Günü’nü yenik bir ülke olarak deÄŸil, yaklaşık 30 yıldır iÅŸgal altında bulunan KarabaÄŸ’ı kurtarmış bir ülke olarak kutluyor.

AA