Türkiye dış ticarette iş birliklerine kapı aralıyor

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Türkiye, yeni ekonomi stratejisiyle Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Mısır, İsrail, Suudi Arabistan ve Ermenistan ile dış ticarette iş birliklerine kapı aralarken yeni dönemin ikili ticarete olumlu etkide bulunması bekleniyor.

Şubat ayında bu ülkelerle diplomasi trafiğinin hız kazanması ve gerçekleştirilecek üst düzey temaslar sırasında yeni ekonomik anlaşmaların imzalanması öngörülüyor.

CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan, ÅŸubat ayında Ä°srail CumhurbaÅŸkanı Isaac Herzog’un ziyaretinin söz konusu olduÄŸunu belirterek, bu ziyaretle Türkiye-Ä°srail iliÅŸkilerinde yeni bir dönemin baÅŸlayabileceÄŸini vurgulamıştı.

ErdoÄŸan’ın BAE’ye ÅŸubat ayında ziyaret gerçekleÅŸtirmesi bekleniyor. Son dönemde Körfez ülkeleriyle iliÅŸkilerde güzel bir ivme yakalandığını ifade eden ErdoÄŸan, bölgede ortaya çıkan yeni dinamiklerin bunda önemli rol oynadığına dikkati çekmiÅŸti.

ErdoÄŸan’ın gelecek aylarda Suudi Arabistan’a da bir ziyaret gerçekleÅŸtirmesi öngörülüyor. Suudi Arabistan’ın Türk ürünlerine uyguladığı ambargonun da yakın zamanda kaldırılabileceÄŸi konuÅŸuluyor.

Ermenistan ve Türkiye resmi makamlarının iliÅŸkileri düzeltme konusunda karşılıklı çaÄŸrılar yapmasının ardından iki ülke arasında ilk uçuÅŸun 2 Åžubat’ta gerçekleÅŸtirilmesi planlandı.

Mısır ile diplomatik iliÅŸkiler 2013’ten bu yana karşılıklı olarak maslahatgüzar düzeyinde sürdürülürken geçen yıl resmi düzeyde temaslar gerçekleÅŸtirilmiÅŸti. Mısırlı iÅŸ insanları, ticari iliÅŸkileri güçlendirmek için geçen ay sonunda Türkiye’ye ziyarette bulunurken görüşmede karşılıklı beklentiler ve atılabilecek adımlar masaya yatırıldı.

Mısır ile ticaret en yüksek değerine ulaştı

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, söz konusu ülkelerle son dönemde yaşanan bazı gelişmeler, ikili ticarete de olumlu etkide bulunuyor.

Türkiye’nin Mısır ile diplomatik iliÅŸkileri bu ülkede 2013’te gerçekleÅŸen askeri darbe sonrasında durma noktasına gelmiÅŸti. Bu dönemde yaÅŸanan geliÅŸmeler ikili ticarette de etkisini gösterdi ve yıllara göre ticaret hacminde dalgalı bir seyir görüldü.

Türkiye ile Mısır’ın dış ticaret hacmi 2013’te 4,8 milyar dolar düzeyindeyken geçen yıl 6,1 milyar dolarla en yüksek seviyesine ulaÅŸtı. Bunun 4 milyar dolarını ihracat, 2,1 milyar dolarını ise ithalat oluÅŸturdu.

BAE ve Suudi Arabistan ile dış ticaret

BAE ve Suudi Arabistan ile iliÅŸkiler ise Türkiye’de 15 Temmuz 2016’daki darbe giriÅŸimi sonrasında gerilmiÅŸti. Suudi Arabistan ile yaÅŸanan gerilime, 2018’deki Cemal Kaşıkçı cinayeti de etki etmiÅŸti.

Türkiye-BAE dış ticaret hacmi 2017 yılında 14,7 milyar dolarla en yüksek seviyesine ulaÅŸtı. Geçen yıl iki ülke arasında uzun süre sonra karşılıklı resmi ziyaretler yapıldı. Türkiye, geçen yıl BAE’ye 5,2 milyar dolarlık ihracat gerçekleÅŸtirirken bu ülkeden 2,4 milyar dolarlık ürün satın aldı.

Türkiye ile Suudi Arabistan’ın ticaret hacmi ise diplomatik sorunlar öncesi 2015’te yaklaşık 5,6 milyar dolar düzeyindeydi.

Suudi Arabistan’ın 2020 yılının son çeyreÄŸinde Türk ürünlerine ambargo kararıyla bu ülkeye ihracatta önemli düşüş oldu.

Türkiye, 2020’de Suudi Arabistan’a yaklaşık 2,4 milyar dolarlık ürün satarken geçen yıl bu rakam 215,1 milyon dolara kadar geriledi. 2021’de ikili ticaret hacmi 3,5 milyar dolar düzeyinde gerçekleÅŸti.

İsrail ile ikili ticarette geçen yıl rekor kırıldı

Ä°srail’in 2010’da Mavi Marmara gemisine düzenlediÄŸi saldırıyla yükselen Türkiye’nin bu ülkeyle iliÅŸkilerindeki tansiyon, Ä°srail-Filistin geriliminden de etkilendi.

2010-2021 döneminde iki ülke dış ticareti genel olarak yükseliÅŸ eÄŸilimini sürdürdü. Ä°kili ticaret hacmi 2010’da 3,4 milyar dolar düzeyindeyken 2021 yılında rekor kırarak 8,1 milyar dolara yükseldi. Geçen yıl Ä°srail’e yaklaşık 6,1 milyar dolarlık ürün satılırken bu ülkeden 1,9 milyar dolarlık ürün alındı.

2021’in son aylarında Türkiye ile Ä°srail arasında üst düzey telefon görüşmeleri gerçekleÅŸtirildi.

Ermenistan ile ticaret sınırlı düzeyde

Türkiye ile Ermenistan iliÅŸkilerinde de yeni bir dönemin kapıları açılıyor. Bu ülkenin bağımsızlığının ardından Azerbaycan’ın KarabaÄŸ bölgesindeki topraklarını iÅŸgal etmesiyle Türkiye’den Ermenistan’a doÄŸrudan ticaret sona erdirilmiÅŸ, iki ülke arasındaki sınır kapatılarak kara, demir ve hava yolu baÄŸlantıları kesilmiÅŸti.

Türkiye-Ermenistan ticaret hacmi 2012-2021 dönemini kapsayan 10 yılda 15,3 milyon dolar düzeyinde kaldı. Ãœlkeye gerçekleÅŸtirilen ihracat oldukça sınırlı düzeyde bulunurken söz konusu dönemde Ermenistan’dan yaklaşık 15 milyon dolarlık ürün satın alındı.

“NormalleÅŸme, Türkiye’nin dış ticaretine olumlu katkı saÄŸlayacak”

Orta Doğu Uzmanı Haydar Oruç, AA muhabirine, son dönemde Mısır, İsrail, BAE ve Suudi Arabistan ile diplomaside kaydedilen ilerlemelerin, gelecekte ikili ekonomik ilişkilere de yansıyacağını söyledi.

Normalleşme olması halinde ihracat rakamlarının artacağını belirten Oruç, Mısır ve İsrail ile yapılacak enerji anlaşmaları sayesinde hem enerjide kaynak çeşitliliğinin sağlanacağını hem de bu ülkelerden alınan enerji kaynaklarının üçüncü ülkelere satışından kar edilebileceğini bildirdi.

“LNG ithalatında Mısır önemli bir alternatif”

Oruç, Mısır’ın 100 milyonluk nüfusuyla Türkiye için çok iyi bir pazar olduÄŸunu ifade etti.

Mısır’ın DoÄŸu Akdeniz’den çıkardığı doÄŸal gazın da Türkiye için yeni bir tedarik kaynağı olabileceÄŸine iÅŸaret eden Oruç, şöyle konuÅŸtu:

“LNG ithalatında coÄŸrafi yakınlık sebebiyle Mısır önemli bir alternatif olacaktır. Mısır’ın son zamanlarda yaptığı savunma sanayisi alımları da hesaba katıldığında, Türkiye’nin yükseliÅŸte olduÄŸu bu alanda iyi bir pazar olacağı açıktır.”

“Ãœlkeler ekonomik katkı üretmeye aday”

Oruç, Türkiye’nin Ä°srail ile ticari iliÅŸkilerinin siyasetten bağımsız olarak kendi mecrasında ilerlediÄŸine dikkati çekerek, muhtemel bir anlaÅŸma saÄŸlanması halinde, turizm, saÄŸlık, tarım, doÄŸal madenler ve diÄŸer ara mamuller konusunda önemli bir hacim yakalanabileceÄŸini ifade etti.

BAE ile yaÅŸanan gerginliklerden ticari iliÅŸkilerin fazla etkilenmediÄŸini belirten Oruç, ülkenin Türkiye’de savunma sanayisi, bazı perakende ve teknoloji ÅŸirketleriyle de yakından ilgilendiÄŸini dile getirdi.

Oruç, Türkiye’nin Mısır, Ä°srail, BAE ve Suudi Arabistan ile baÅŸlatmış olduÄŸu normalleÅŸme sürecinin siyasi olduÄŸu kadar ekonomik faydalarının da olacağını vurgulayarak ÅŸunları kaydetti:

“Türkiye’nin bu ülkelerdeki mevcut müşteri portföyünün, siyasi engeller kaldırıldıktan sonra iliÅŸkileri eski seviyesinin de ötesine çıkaracağı kuÅŸkusuzdur. Zira Kovid-19 salgını sonrası baÅŸlayan ticari canlanmanın bu ülkelerdeki talebi artırdığı ve bu durumun pandemi döneminde üretimini hızla artıran Türkiye için büyük bir fırsat olacağı açıktır.”

“Ermenistan ile ticaret sınır ÅŸehirlerimizde etkide bulunacak”

İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kutay Karaca da Ermenistan ile gerçekleştirilen diyaloğun ekonomik ilişkilere etkisini değerlendirdi.

Ermenistan ekonomisinin Rusya’ya bağımlı olduÄŸuna iÅŸaret eden Karaca, “Ermenistan bu ekonomik ÅŸartlardan kurtulmak ve refah seviyesini artırmak istiyorsa mecbur olduÄŸu 2 ülke var. Bunlar kara sınırlarının yüzde 85’ini oluÅŸturan Türkiye ve Azerbaycan.” dedi.

Ermenistan’da pek çok Türk malının bulunduÄŸunu dile getiren Karaca, savaÅŸ döneminde ülkenin Türkiye mallarına boykot uygulamak istemesine raÄŸmen bu malların Ä°ran ve Gürcistan üzerinden girdiÄŸini bildirdi.

Karaca, şunları ifade etti:

“Sınırların açılması Ermenistan’ın aynı zamanda Orta Asya’dan gelen ticaret ve enerji kaynakları yollarının üzerinde de bir etki yaratmasını ve kazanç elde etmesini saÄŸlayacak. Belki Rusya’ya olan bağımlılığını azaltacak. Ermenistan, Türk ekonomisine doÄŸrudan büyük etki yapabilecek bir ülke deÄŸil ama en azından sınır ÅŸehirlerimizde bir etkide bulunacak.”

AA