TÜRKİYE EKONOMİSİ NEREYE GİDİYOR?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Özge Comba Alkış

Türkiye ekonomisin öngörülemez durumda olduğu günümüzde, pandeminin etkisiyle de ekonomideki dalgalanmaları iyice hisseder olduk. Artan fiyatlar da tüketicileri bunaltmış durumda… Peki durum ne kadar sürecek? Merkez Bankası faiz indirimi yapacak mı? enflasyon düşecek mi? Altındai düşüş devam edecek mi?

Rekabet.net soruların yanıtlarını Uludağ Üniversitesi İİBF İktisat Bölümü Doç. Dr. Filiz Eryılmaz’a sordu…

İşte Türkiye’nin ekonomisine dair yaptığımız röportaj…

PANDEMİ VE TÜRKİYE EKONOMİSİ

Türkiye ekonomisini pandeminin etkisiyle değerlendirmeniz nasıl olur?

“Şu an tüm dünyada enflasyon artıyor. Ve artan bu enflasyonun en önemli nedeni pandemi sürecinde yaşanan bu kıtlıkların yanı sıra emtia ve uluslararası gıda fiyatlarındaki dramatik artışlar. Ama tüm bu olumsuzluklara rağmen hem geçen yıl hem de bu yıl için Türkiye ekonomisinin çok iyi bir ekonomik büyüme performans gösterdiğini söyleyebilirim. Mesela 2020 yılının son çeyreğinde %5.9’luk büyüme oranı ile Çin’den sonra dünyada en çok büyüyen ikinci ülke oldu. 2020 yılındaki %1.8’lik büyümesi ve yine 2021 yılının %7’lik ilk çeyrek büyüme performansları ile pandemiye rağmen oldukça başarılı bir büyüme yakaladığını söyleyebiliriz.”

 EN ERKEN FAİZ İNDİRİME NE ZAMAN?

Ülke ekonomisi neden öngörülemez bir duruma geldi?

“Son dönemlerde ülke ekonomisinin öngörülemez durumda olmasının birçok nedeni var.  Bunlardan ilki hiç kuşkusuz pandemi. Ekonomideki bir diğer belirsizlik iç dinamiklerle alakalı. Söz konusu belirsizlik özellikle para politikası kaynaklı. Hatırlayacağımız üzere 20 Mart’ta. TCMB başkanı Şahap Kavcıoğlu hemen hemen her konuşmasında sıkı para politikasına ve enflasyonla mücadeleye sıkı sıkıya bağlıyız mesajı verse de piyasalar hala buna tam olarak ikna olmuş görünmüyor. Hatta son günlerde para politikası ile ilgili bir diğer konu da “ilk faiz indiriminin ne zaman geleceğine” ilişkin. TCMB en erken faiz indirimi için bu yılın 4. çeyreğini işaret etse de yine piyasaların bu konuda kafası karışık. Piyasa şu an en erken faiz indiriminin “Temmuz veya Ağustos” gibi geleceğini fiyatlıyor. Haliyle para politikasına ilişkin bu belirsizlikler ülke ekonomisine ve geleceğine ilişkin ciddi belirsizlikler yaratıyor.

TÜKETİCİ “KUR” KISKACINDA

Kurdaki dalgalanma tüketiciye nasıl yansıyor?

“Kurlardaki dalgalanma tüketiciyi en çok enflasyon kanalı ile etkiliyor. Döviz kurları tüketiciyi ilk olarak ithal edilen mallar aracılığıyla etkiliyor. Kurlardaki artış tüketicinin ithal ettiği mal fiyatlarının artmasına neden oluyor haliyle kurlar artınca tüketici aynı malı artık daha pahalı alır hale geliyor. Kurların tüketiciyi bir diğer etkileme kanalı üretimde kullanılan enerji ve ara malları gibi girdiler aracılığıyla gerçekleşiyor. Bildiğimiz gibi Türkiye ekonomisi yurt dışından çok fazla miktarda ara malı girdi ithal eden bir ülke. Ve bu girdileri kur üzerinden satın alıyor. Bu anlamda kurlarda meydana gelen artışlar ilk olarak girdilerin fiyatını artırarak üreticilerin maliyetlerinin artmasına neden oluyor. TCMB’nin yayınladığı en son enflasyon raporuna göre üretici fiyatlarından tüketici enflasyonuna geçiş etkisinin zaman içerisinde yüzde 40-45 bandında dalgalandığı anlaşılıyor. Bu şu anlama geliyor, Türkiye’de bugün kurlarda her 1 birimlik artış enflasyonu ortalama 0,4 birim artırıcı bir etki yaratıyor. Yani anlaşılacağı üzere döviz kurlarının enflasyon üzerindeki etkisi Türkiye ekonomisi için bir hayli yüksek.”

“UZUN VADEDE ALTIN MUTLAKA OLMALI”

Altındaki düşüşün sebebi nedir? Altın yeniden yükselişe geçecek mi? Yatırımcıya ne önerirsiniz?

“Pandemi sürecinde yükselen altın fiyatlarına ilk darbeyi aşının bulunması vurdu diyebiliriz. Aşının bulunması ile azalan belirsizlikle güvenli liman ihtiyacı azalınca altına olan talepte azaldı. Bu nedenle 2021 yılının başından itibaren altın fiyatlarında sert düşüşler görmeye başladık. Hatta öyle ki 2021 yılının başları altının son 10 yılda geçirdiği en kötü yıl olageldi.

Altın yeniden yükselişe geçecek mi? Açıkçası ons altın için hiç olumlu konuşamayacağım. Gram altın tarafı için daha olumluyum. Bildiğimiz gibi gram altın hem ons altın hem de dolar endeksi ve dolar/TL kurundan etkileniyor. Her ne kadar kısa dönemde ons altında düşüşler bekliyor olsam da dolardaki yükseliş gram altına kısmi de olsa yukarı yönde destek verecektir diye düşünüyorum. Bir yatırım tavsiyesi değil ama portföylerde uzun vadede altın mutlaka olmalı diye düşünüyorum. Çünkü uzun vadede küresel düzeyde artacak enflasyon altına olan talebi artıracak ve altına destek verecek en önemli gelişme olacaktır. Yani kısa vadede altında yön aşağı iken uzun vadede yukarı olduğunu düşünüyorum”

“BİTCOİN’DE TARİHİ ZİRVE BEKLEMİYORUM”

Yeni bir yatırım alanı olan BİTCOİN hakkında düşünceleriniz nelerdir?

“Bitcoin geleneksel bir para değil. Bu açıdan güvenilirliği oldukça düşük. Tabi burada aslında ilk olarak şunu tam olarak belirlemek gerek; Bitcoin bir para mı yoksa bir finansal varlık mı? Açıkçası bu konuda da netlik olmamasına rağmen genel sınıflandırmanın daha çok Bitcoin’in bir para olduğu yönünde. Bitcoin ve kripto paralarda son dönemde sert düşüşler görüyoruz. Bu sert düşüşlerin fitilini Tesla’nın CEO’su Elon Musk’un ateşlediğini söyleyebiliriz Açıkçası kısa vadede Bitcoin’de toparlanma olsa da tarihi zirveler beklemiyorum, kısa vade için çok olumlu değilim.”

ENFLASYONUN DÜŞMESİ İÇİN…

Merkez Bankası en son toplantısında da faiz indirimine gitmedi? Konuyla ilgili öngörünüz nedir?

“Bildiğimiz gibi Türkiye ekonomisinde şu an TCMB’nin mücadele ettiği ciddi bir enflasyon problemi var. Dolayısıyla enflasyon oranını düşürebilmek için faiz oranlarının indirilmemesi ve eğer mümkünse artırılması gerekiyor. Faiz oranlarının artırılması veya en azından sabit tutulması tüketicilerin taleplerini önemli ölçüde azaltan bir unsur. Haliyle faiz oranlarının bu anlamda sabit tutulması enflasyonu talep kanalı ile baskılayarak en azından enflasyonun artmamasını sağlıyor.”

“HENÜZ EN KÖTÜYÜ GÖRMÜŞ DEĞİLİZ”

Fiyat pahalılıkları ortada… Bu pahalılıklar giderek artacak mı?

“Şimdi gözler 5 Temmuz’da açıklanacak Haziran ayı enflasyon rakamlarında. Benim bu konuda beklentim Haziran ayında enflasyonun Mayıs ayına göre artacağı yönünde. Bunu iki nedene dayandırıyorum. İlki kademeli normalleşmeye geçmiş olmamız. Haziran ayındaki kademeli normalleşme ile birlikte tüketicilerinde taleplerindeki artış mutlaka enflasyona da yansıyacaktır. İkinci neden ise enflasyonun maliyet kaynağı ile ilgili. Özellikle pandemi dönemi ile birlikte emtia ve uluslararası gıda fiyatlarında son 10 yılın en yüksek artışı söz konusu. Ayrıca bizde son haftalarda döviz kurları tarihi zirveleri görmüş ve bir hayli yüksek durumda. Haliyle enflasyonun maliyet kanalı da bu şartlarda enflasyonu artırmaya devam edecek gibi görünüyor. Yani sözün özü enflasyonda 2021 yılı için henüz en kötüyü görmüş değiliz.

“KURDA TANSİYON ARTACAK”

Dolar/TL kuru hakkındaki düşünceleriniz neler, artmaya devam edecek mi?

“ABD ekonomisinin toparlanması özellikle doların global değerini artırarak dolar/TL kurunu da artırıcı etki yaratıyor. İçeride de özellikle yüksek enflasyon ve para politikasına ilişkin belirsizlikler kuru yukarı yönlü taşımaya devam ediyor. Zaman zaman eklenen jeopolitik riskler de tuzu biberi oluyor. Şu an kur 8.73 düzeyinden işlem görüyor. Yukarı yönlü yükselişlerde 8.80 kritik direnç noktası. 8.80 üzeri yükselişler hız kazanarak yeni hedefi 9.00’a yükseltebilir. Aşağı yönlü kalıcı bir düşüş olabilmesi için kurun 8.35 altına inmesi gerek. Aksi takdirde kurda bir rahatlamadan söz etmek pek mümkün görünmüyor. Dışarıdaki ve içerideki riskleri göz önüne alırsak kurda kısa ve uzun dönemde yükselişlerin devam edeceğini düşünüyorum. Hele ki FED’den parasal sıkılaşmaya ilişkin erken adımlar gelir, bizde de TCMB çok erken faiz indirmeye başlarsa kurda tansiyon çok artar diye düşünüyorum, yani yükselişler hız kazanabilir.”

Rekabet.net