Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği 28 yaşında

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Gümrük BirliÄŸi, Türkiye ile AB arasında gerçekleÅŸtirilen müzakerelerin ardından 6 Mart 1995 tarihindeki Ortaklık Konseyi toplantısında alınan karar uyarınca 1 Ocak 1996’da yürürlüğe girdi.

Türkiye ve AB arasında 1995 yılında imzalanan Gümrük BirliÄŸi yarın 28 yaşına girecek. Türkiye ile dönemin Avrupa Ekonomik TopluluÄŸu (AET) arasında 1963 yılında imzalanan Ankara AnlaÅŸması ile baÅŸlayan ve 1973 yılında Katma Protokol ile devam eden iliÅŸki, 6 Mart 1995’te Gümrük BirliÄŸi kararıyla yeni bir boyuta taşındı.

Gümrük BirliÄŸi’nin uygulamaya baÅŸlamasıyla birlikte Türkiye ile AB arasında sanayi ürünleri ticaretinde gümrük vergileri, miktar kısıtlamaları ve eÅŸ etkili önlemler ortadan kalkmış oldu. Böylece Türkiye, üçüncü ülkelere yönelik AB’nin belirlediÄŸi ortak gümrük tarifesini uygulamaya baÅŸladı.

Gümrük BirliÄŸi’ndeki sorunlar

Türkiye’ye ekonomik olarak pek çok kazanım saÄŸlamış olmasına karşın Gümrük BirliÄŸi, yapısında çok sayıda sorun barındırıyor.

AB’nin diÄŸer ülkelerle yaptığı serbest ticaret anlaÅŸmalarına Türkiye’nin doÄŸrudan taraf olmaması, Türkiye’den araçlara uygulanan kara yolu kotaları, Gümrük BirliÄŸi’nin iÅŸleyiÅŸiyle ilgili danışma ve karar alma mekanizmalarında Türkiye’nin yeterince yer almaması bu noktada ciddi sıkıntılara neden oluyor.

Son 28 yılda ciddi ölçüde deÄŸiÅŸen küresel ticaret uygulamaları karşısında ortaya çıkan yeni sorunların giderilmesi için Gümrük BirliÄŸi’nin derhal güncellenmesi gerekiyor.

Günümüzde özellikle kamu alımları, hizmetler ve tarım sektörlerinin de Gümrük Birliği kapsamına dahil edilmesinin AB-Türkiye arasındaki ekonomik entegrasyonu daha fazla artırması bekleniyor.

Bu noktada, Gümrük BirliÄŸi’ndeki yapısal sorunların önemli bir kısmı, Türkiye’nin AB üyesi olmamasından kaynaklanıyor.

AB’nin ticaretle ilgili konularında ve üçüncü ülkelerle yapacağı ticaret anlaÅŸmalarında alınan kararlar Gümrük BirliÄŸi dolayısıyla Türkiye’yi doÄŸrudan etkiliyor. Ancak Türkiye’nin ticaret anlaÅŸmalarındaki konuların müzakerelerinde masada yer almaması sorunlara neden oluyor.

Gümrük BirliÄŸi ile sanayi mallarının karşılıklı olarak serbest dolaşımına imkan doÄŸuyor. Buna karşın Türkiye’nin bu mal ve ürünleri taşıyan araçları ve sürücüleri, serbest ve engelsiz biçimde dolaÅŸamıyor. Bu durum da Türkiye tarafını rahatsız eden baÅŸlıklar arasında yer alıyor.

Türkiye, bu alanda yaşanan sorunların Gümrük Birliği ve serbest ticaret ruhuna aykırı olduğu görüşüne sahip.

200 milyar dolara yaklaÅŸan ticaret hacmi

AA muhabirinin Ticaret Bakanlığı verilerinden derlediÄŸi bilgilere göre, Türkiye ve AB arasındaki ticaret hacmi, geçen yıl 196,4 milyar dolar olarak gerçekleÅŸti. Böylece AB, Türkiye’nin en önemli ticaret ortağı olmayı sürdürdü.

AB, 2022 yılında 103,1 milyar dolar ile Türkiye’nin ihracatından yüzde 40,6 pay aldı. Böylece AB, Türkiye’nin toplam ihracatında ilk sırada yer alıyor.

AB, Türkiye’nin ithalatında da ilk sırada bulunuyor. Geçen yıl Türkiye, 364 milyar dolarlık toplam mal ithalatının 93 milyar dolarlık (yüzde 25,6) bölümünü AB’den gerçekleÅŸtirdi.

Mevcut durumda yalnız sanayi ve iÅŸlenmiÅŸ tarım ürünlerini kapsayan Gümrük BirliÄŸi’nin gelecek dönemde kapsamının geniÅŸletilip ve derinleÅŸtirilmesi halinde iki taraf arasındaki ticareti daha da canlandırması ve kazan-kazan durumu ortaya çıkarması bekleniyor.

AB ile ticari iliÅŸkilerinin daha da canlanması için mevcut Gümrük BirliÄŸi’nin hızla güncellenmesi gerekiyor.

Gümrük BirliÄŸi’nin günümüz ticari gereksinimlerini karşılayacak ÅŸekilde güncellenmesi için yapılan çalışmalar 2014 yılında baÅŸlatılmış, 2015’te de bu konudaki müzakerelerin içeriÄŸine iliÅŸkin mutabakat saÄŸlanmıştı. Mutabakatta, güncelleme müzakerelerinin resmen 2017 yılında baÅŸlaması öngörülürken, halen somut adım atılamadı.

Dünya çapında serbest ticaret konusunda öncü rol oynadığını iddia eden AB, en önemli ticari ortaklarından Türkiye ile 28 yıllık Gümrük BirliÄŸi’ni güncellemede adım atmamakta ısrar ediyor. AB’nin Gümrük BirliÄŸi güncelleme sürecini siyasi nedenlerle devamlı ertelemesi dikkati çekiyor.

Gümrük BirliÄŸi’ni güncellemeye iliÅŸkin resmi müzakerelerin AB Komisyonu’nun Konsey’den yetki almasının ardından baÅŸlaması gerekiyor. Ancak üye ülkelerden oluÅŸan AB Konseyi, henüz bu konuda adım atmamayı sürdürüyor.

AA