Ä°hracatta Yeni Rota: Uzak Ãœlkeler Stratejisi

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

0

Peki, bu Uzak Ülkeler Stratejisi neyi içeriyor? Aslında ticaretin mesafesini arttırmak, özünde de ticarette çeşitlendirmeye dayanıyor. Türkiye’nin ticaret mesafesi 2500 km’nin biraz üzerinde. Oysa Dünya’da ortalama ticaret mesafesi 5156 km civarında. Yani Türkiye’nin iki katı. Çin 6481 km’ye, Vietnam 7173 km’ye Brezilya 11343 km’ye ve Endonezya 6232 km’ye mal satıyor. Uzak Ülkeler Stratejisinin hedefi de Türkiye’nin ihracat pazarını genişleterek mesafeyi 8000 km’nin üzerine çıkarmak.

İhracatta mesafenin bu kadar kısa olmasının en önemli nedeni AB’nin ihracatımızın içerisindeki payı. Toplam ihracatımızın yaklaşık %42’si AB’ye gidiyor. Yakın ülkeler olması da ticarette ortalama mesafeyi kısaltıyor. İhracatımızın çeşitlenmesi açısından Uzak Ülkeler Stratejisi olumlu. Belirlenen 15 ülke var. Bunlar; ABD, Kanada, Meksika, Brezilya, Şili, Güney Afrika, Hindistan, Çin, Endonezya, Malezya, Filipinler, Güney Kore, Japonya, Tayland ve Vietnam.  Bu ülkelerin seçilmesi anlamlı çünkü hepsine karşı ticaret açığımız var. 2020 yılında bu ülkelere olan ihracatımız 20 milyar dolarken ithalatımız 61 milyar dolar (Tablo.1). Yani 41 milyar dolar açığımız var, 2020 yılı dış ticaret açığının 50 milyar olduğu düşünülürse %80’i bu ülkelere. 41 milyar dolar açığın 20 milyar doları sadece Çin ile verdiğimiz ticaret açığı.

Bu ülkelerden ABD’de bizim için önemli bir pazar. ABD ile 22 milyar dolarlık bir ticaret hacmimiz var. ABD’nin ithalat potansiyeli düşünüldüğünde bu pazar geliştirilebilir. Bunun yanı sıra Brezilya’ya 2,5 milyar dolar ticaret açığı veriyoruz. Brezilya ile olan ticaretimizin geliştirilmesi oldukça önemli. Asya ülkelerine baktığımızda ise Çin’den sonra en büyük ticaret açığımız Güney Kore ile. 2020 yılında Güney Kore ile ticaret açığımız 5 milyara yakın. Japonya ve Hindistan yine dış ticaret açığı verdiğimiz ülkeler.

Tablo.1 Uzak Ülke Stratejisi Kapsamındaki Ülkelerle Ticaretimiz (Bin dolar,2020)

Kaynak: TÜİK

İhracatı arttırmanın yolu: STA’lara yoğunlaşmak

Bu ülkelere olan ihracatımızı arttırmamız, ihracat ve büyüme hedeflerimiz için gerekli. Ticareti arttırmak için ise Serbest Ticaret Antlaşma(STA)’larına yoğunlaşmak çok önemli. Ayrıca bu STA’ları daha fazla hüküm içeren ve birçok mal ve hizmetleri hatta yatırımları da kapsayan derin STA’lar yapmak gerekiyor. Maalesef bizim STA’larımız daha dar kapsamlı.

Bahsi geçen ülkelerden Şili, Malezya ve Güney Kore ile STA’mız bulunuyor. Güney Kore ile ihracatımız, STA kapsamında tarım ürünlerindeki gümrük vergi muafiyetlerinin 2023’te devreye girecek kısmı ile bir miktar daha artacak. Ticaret açığımızın da bu ölçüde azalması beklenebilir. Çünkü 2020’nin başında sanayi ürünlerinin tamamında fakat tarım ürünlerinin sadece %21’inde gümrük vergileri sıfırlandı. Malezya ile ise STA’nın güncellenmesi gündemde. Bu güncellemeyi de mal kapsamını genişleterek yapmak önemli. Japonya, Tayland ve Endonezya ile STA müzakereleri devam ediyor. Müzakerelerin tamamlanması bu ülkelere olan ticareti de arttıracak. Meksika ile ise müzakereler uzun süredir devam etmekte. Üstelik Meksika’nın AB ile STA’sı var ve bu bizim açımızdan asimetrik bir durum yaratıyor. ABD, Kanada ve Güney Afrika ile STA girişiminde bulunulmuş ancak henüz müzakere aşamasına geçilebilmiş değil.

2019 yılında AB ile MERCOSUR arasında bir STA imzalandı. Gümrük Birliği çerçevesinde aynı gümrük vergisi uygulamak durumunda olduğumuzdan MERCOSUR ile biz de STA müzakereleri yürütüyoruz. Ancak Brezilya’da 2019 yılında göreve başlayan Ekonomi Bakanı Guedes ikili anlaşmalara ağırlık vereceğini açıkladı. Dolayısıyla paralel olarak Brezilya ile ikili olarak STA görüşmelerine başlanması mümkün görünüyor. Bu konuda proaktif davranmak gerekiyor.

Ticaretin kuralları artık STA’lar üzerinden yazılıyor.