Rusya/Ukrayna krizinde Türkiye nasıl etkilenecek?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Rusya’nın 24 Şubat 2022 tarihinde Ukrayna’ya karşı başlattığı harekatta Türkiye’nin konumu da oldukça gündemde…  Uzmanlar bu durumdan Türkiye’nin de olumsuz etkileneceği görüşünü dile getiriyor… Rekabet.net olarak boğazların kapatılmasından, dış ticaret ilişkilerimize, mülteci akınından, Türkiye’nin tavrına kadar konuyla ilgili merak edilenleri Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Görevlisi Doç. Dr. İsmail Köse ile konuştuk…

Özge Comba Alkış

“GIDA VE ENERJİ FİYATLARI YÜKSELECEK”

Rusya-Ukrayna savaşında Türkiye’yi bekleyen riskler nelerdir?

“Türkiye’de ekonomi zaten türbülans durumda. Bir türlü kontrol edilemeyen enflasyonla karşı karşıyayız.  Bu operasyon durumunda da enerji ve gıda fiyatları yükselecektir. Ayrıca Türkiye Rusya ve Ukrayna’dan yoğun miktarda hububat satın alıyor. Bütün bunlarda da fiyat yükselecek ve dolaysıyla hayat Türkiye’de biraz daha pahalılaşacak.”

“YENİ BİR MÜLTECİ AKINI BEKLEMİYORUZ”

Türkiye yeni bir mülteci akınıyla karşı karşıya kalabilir mi?

“Bu tür krizler Türkiye’nin yanında çıktığında bir de mülteci sorunuyla karşı karşıya kalıyoruz. Ancak Ukrayna’dan böyle bir akım beklenmiyor. Çünkü aramızda Karadeniz var. Sınırdaş olsaydık, Suriye, Afganistan, İran, Irak ve Yemen krizlerinde karşılaştığımız gibi, yeni bir mülteci akınıyla karşı karşıya kalabilecektik.”

“TÜRKİYE YAKINDAN ETKİLENECEK”

Güvenlik anlamında Türkiye’yi bir risk bekliyor mu?

“İstikrarsızlık daima yayılma potansiyeli taşır. Putin iktidara geldikten sonra Rusya’nın yakın çevresinde biz akut kronik istikrarsız bir durumla karşı karşıyayız. Dolayısıyla bu durumun Türkiye’ye yayılması belki yakın gelecekte değil ama orta vadede olasıdır. Bir şekilde Türkiye bölgedeki istikrarsızlıktan yakından etkilenecektir.”

“Türkiye’nin Karadeniz’deki bütün çıkarları tehlikeye girebilir”

Rusya ile Türkiye arasındaki ticaret hareketliliğini düşünürsek, yaşanan bu olaylarda iki ülke arasındaki ticaret nasıl etkilenir?

“Rusya Türkiye’nin ticari partnerlerinden birisi…Türkiye Rusya’dan doğalgaz alıyor, nükleer yatırımları var. Akkuyu bunun başında geliyor. Rusya’dan gelen turistler, Akdeniz ve Batı sahillerinde tatil yapıyor. Rusya’ya uygulanacak ambargolara Türkiye’de dahil olursa bütün bunlar sekteye uğrayacaktır. Bu da tolere edilebilir bir durum değil. Ayrıca 1990-1991’de yaşanan Körfez Krizi’nde Türkiye Irak’a ambargo uygulayan ülkelerin başında gelmişti. Kriz sonrasında da Türkiye ekonomi olarak en fazla zarara uğrayan ülke olmuştu. Daha kötüsü ABD söz vermesine rağmen bu zararı tanzim etmemişti. Arap Devletleri bile savaş sonrasında teşekkür listelerine Türkiye’ye yer bile vermemişti. Şimdi de benzer bir durumla orta vadede karşı karşıyayız. Umarım ki Rusya Ukrayna’nın Karadeniz’le bağlantısını kesmez. Böyle olursa Rusya Ukrayna’yı bir tür cep devletçiğine çevirecektir. Umarım böyle olmaz. Bu durum Türkiye’nin Karadeniz’deki bütün çıkarlarını baştan aşağı olumsuz etkiler.”

UKRAYNA’NIN BOĞAZ KAPATMA TALEBİ

Ukrayna, Türkiye’den boğazlar kapatmasını talep etti. Bu mümkün müdür? Sonuçları nasıl olur?

“Türkiye boğazları üç şekilde kapatabilir. 1- Türkiye savaşırsa boğazları kapatabilir. Türkiye şu anda savaşta değildir.  2- Türkiye savaşta olmadığı bir durumda ancak yakın savaş tehdidi hissettiği bir durumda yine boğazları kapatabilir. Ancak bu durum birçok tartışmayı beraberinde getirir. Çünkü Montrö Boğazlar Sözleşmesi ’ne göre böyle bir karar alındığında Milletler Cemiyeti olumlu yanıt verirse bu karar yürürlüğe girecektir. Şu anda Milletler Cemiyeti yürürlükte yok. 3- Türkiye boğazları iki devlet savaş halindeyse (biri Karadeniz’e kıyıdaş) kapatabilir. Ukrayna’nın şu anda isteği de bu zaten. Sözleşmenin 19. Maddesi böyle bir imkanı sağlıyor. Fakat Ukrayna Rusya’ya henüz savaş ilan etmedi. Dolayısıyla en azından resmi olarak bir savaş durumu henüz mevcut değil. Bu madde işletilse bile, Rusya’nın Baltık Denizi’ndeki ya da diğer denizlerdeki savaş gemileri boğazlardan geçerek Karadeniz’e dönme hakkına sahipler. Dolayısıyla Rusya Karadeniz dışındaki donanmasını 19. Madde uygulansa bile Montrö’ye göre Karadeniz’e geçirme hakkına sahip. Türkiye’nin bu anlamda boğazları kapatması çok da etkili olmaz. Zaten birçok tartışmayı da başlatır, tavsiye edilen bir durum değil. Nitekim Rusya Ukrayna’yı kara ordusuyla işgal ediyor. Ukrayna belki de Türkiye’ye Rusya’yla çatışmaya geçmesini istediği için böyle bir talepte bulunuyor. Ayrıca boğazlar kapatıldığında NATO ya da başka kıyıdaş olmayan bir devletin gemileri de boğazlara giremez”

“TEMKİNLİ VE DENGELİ OLMALI”

Türkiye’nin tavrı nasıl olmalı?

“Zor bir durum… Çünkü Türkiye’nin Rusya’yla ilişkilerinin iyi olması gerekiyor. Bunun birçok nedeni var. Suriye’deki operasyonlar dolayısıyla Rusya’nın onayına ve desteğine ihtiyacı var Türkiye’nin. Ticari olarak da iki ülkenin birbirine ihtiyacı var. Durumun bir de diğer yüzü var. Türkiye aynı zamanda NATO ülkesi. Ve NATO meclisinde kararlar oy birliği ile alınır. Türkiye’nin Rusya’ya karşı alınacak bir karara veto etmesi beklenemez, fakat bu karara katılmazsa NATO ile ters düşecektir. Katılsa bu sefer de Rusya ile ters düşecek. Dolayısıyla Türkiye temkinli ve dengeli bir politika izlemek zorunda. Ve kesinlikle Batılı devletlerin veya başka bir devletin dolduruşuna gelip bir harekâta girişmemelidir..”

Rekabet.net.