8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nün Tarihçesi
Her yıl 8 Mart günü uluslararası olarak kutlanan ve Birleşmiş Milletler tarafından da kabul edilmiş olan Dünya Kadınlar Günü’nün tohumlarının 1908 yılında, yine New York’ta 15 bin çalışan kadının daha kısa mesai süreleri, daha yüksek maaş ve seçme hakkı talep etmesiyle atıldığı da söylenilmektedir. Bundan bir yıl sonra ise Amerika Sosyalist Partisi 8 Mart’ı Ulusal Kadınlar Günü ilan etmiştir. Bu günü uluslararası hale getirme fikrini ortaya atan ilk kişi ise “ Erkekler öldürdüğünde yaşamı korumak için savaşmak biz kadınlara düşer. ” sözü ile tanıdığımız Clara Zetkin olmuştur. 1910 yılında Kopenhag’da toplanan ikinci Uluslararası Sosyalist Kadınlar Konferansı’nda Clara Zetkin’in, 8 Mart 1857 tarihinde tekstil fabrikası yangınında hayatını kaybeden kadın işçiler anısına 8 Mart’ın “Internationaler Frauentag” (International Women’s Day) Dünya Kadınlar Günü olarak kutlanması önerisi konferansa 17 farklı ülkeden katılan 100 kadının, oybirliğiyle kabul edilmiştir. 8 Mart dolayısıyla ilk uluslararası etkinlikler ise 1911 yılında, Avusturya, Danimarka, Almanya ve İsviçre’de düzenlenmiştir. Bunlardan 10 yıl sonra, 1921 yılında üçüncü Uluslararası Kadınlar Konferansı’nda günün adı “Dünya Emekçi Kadınlar Günü” olarak değiştirilmiştir.
Ancak gerek Dünya Kadınlar Günü tarihinin ilk kararlaştırıldığı 1910 yılı gerekse ilk uluslararası kutlamaların düzenlendiği 1911 yılından sonra bahsi geçmeyip çok sonraları ileri sürülen, 25 Mart 1911’de New York’ta gerçekleşmiş Triangle Gömlek Fabrikası yangını da 8 Mart’a kaynaklık eden olaylar arasında gösterilmektedir.
1917 tarihine baktığımızda ise, Birinci Dünya Savaşı sırasında Rus emekçi kadınların “Ekmek ve barış istiyoruz” sloganlarıyla sokaklara çıkmasının ardından eylemlerin dördüncü gününde Rus Çarı’nın tahttan indirilmesiyle kurulan geçici hükümet kadınlara seçme hakkı tanınmıştı. Rusya’daki kadın yürüyüşü ve grevleri eylemlerinin başlangıcı, Jülyen takvimine göre 23 Şubat’tı. Ancak dünya genelinde daha yaygın biçimde kullanılan Miladi (Gregoryen) takvimde ise bu tarih 8 Mart’a denk geliyordu. O yıl kadınların oy hakkı kazanmasının ardından 8 Mart günü Rusya’da ulusal bayram olmuştur.
Birinci ve İkinci Dünya Savaşı yılları arasında bazı ülkelerde kutlanması yasaklanan Dünya Kadınlar Günü, 1960’lı yılların sonunda Amerika Birleşik Devletleri’nde kutlanmaya başlanmasıyla tekrar gündeme gelmiştir. Son olarak Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 16 Aralık 1977 tarihinde 8 Mart’ın Dünya Kadınlar Günü olarak anılmasını kabul etmiştir . Ancak Birleşmiş Milletler’in resmi web sitesinin konuyla ilgili sayfasında, günün tarihçesinde 1857 tarihinde hayatını kaybeden işçilerin anısına atıf yapılmamış, 8 Mart gününün belirlenmesine kaynaklık eden olay olarak Rusya’da Çarlığa son veren 1917 yılının Gregoryen takvime göre 8 Mart günü kadınların protesto eylemleri ve grevleri ile başlamış olduğuna işaret edilmiştir.
Türkiye’de ise 8 Mart ilk kez 1921 yılında “Emekçi Kadınlar Günü” olarak kutlanmaya başlanmıştır. 1975 yılında “Birleşmiş Milletler Kadın On Yılı” ilan edilmesiyle birlikte Türkiye de bu kapsamda yer aldığı için 1975 yılında Türkiye’de “Kadın Yılı Kongresi” gerçekleştirilmiştir. Atatürk, yeni neslin yetişmesi ve eğitiminde birincil rol oynayan Türk toplumunda Türk kadınına verdiği önemi “Şuna inanmak lazım ki, dünya yüzünde gördüğümüz her şey kadının eseridir.” sözleriyle ifade etmiştir. Ülkemizde Cumhuriyetin kuruluş yıllarından itibaren kadınların siyasi ve toplumsal hayattaki konumunun güçlendirilmesine yönelik önemli adımlar atılmış, özellikle hukuk alanında kadınlara geniş haklar tanınmıştır.
Bu şekilde her yıl 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde, kadınların toplum içerisinde, siyasette ve iş hayatında elde ettiği hukuki, sosyal ve ekonomik başarılar ülkemizde ve dünya çapında kutlanmaktadır.
News