Diyabeti İyi Yönetebilmek

0

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

Bugün, abonesi olduÄŸum Harvard Medical School’dan gelen makaleleri okurken, arasında diyabeti görünce heyecanlandım doÄŸrusu. Eski göz aÄŸrım ne de olsa. Diyabet ve Tibbi Diyet Tedavisini çok kez yazmış bile olsam yeniden yazmalıyım dedim. Nedeni, diyabetin ülkemizde ve dünyada hala önemli bir saÄŸlık sorunu olmasıdır. Åžu anda, ülkemizdeki nüfusunun yaklaşık %10’u diyabetli ve tahminen bundan daha çoÄŸu kiÅŸi de prediyabetlidir.  Prediyabet, tedavi edilmezse genellikle tip 2 diyabete yol açan bir durumu iÅŸaret eder. Halk arasındaki adı ÅŸeker hastalığıdır ama pek öyle tatlı bir durum yaratmaz insan vücudunda.

Diyabet ciddi bir hastalıktır. Normal kan değerlerin üzerindeki kan şekeri seviyeleri aslında hücreleriniz için toksik (zehir) etkiye neden olur. Tedavi edilmeyen ve hatta kötü kontrol edilen diyabet, kalp hastalığına, görme kaybına, böbrek yetmezliğine, felce, uzuv kaybına ve daha bile fazlasına yol açabilir. Ve yaşla birlikte diyabet riski de artar.

Konu diyabet yönetimi olduğunda diyetin önemini bilmek ve eğer şişmansanız kilo vermek ilk hedefiniz olmalıdır. Bunun için hangi stratejiyi seçerseniz seçin, sağlıklı seçimler yapmak önemlidir. Bu strateji diyabetinizi, tansiyonunuzu ve kolesterolünüzü kontrol etmenize yardımcı olurken, vücudunuza uzun ve sağlıklı bir yaşam için ihtiyaç duyduğu etkiyi de sağlar.

Amerika’da ve dünyada en çok konuÅŸulan ve beÄŸenilen diye Akdeniz diyeti… Yıllardır daha üstün bir diyet modeli bulunamadı. Biz de bu diyetin ait olduÄŸu coÄŸrafyada bulunmaktan ve böyle beslenebilmekten gurur duymalıyız.

Akdeniz tipi beslenme 1950 ve 1960’larda, beslenme araÅŸtırması öncüsü Ancel Keys ve arkadaÅŸları, yedi ülkedeki 16 farklı popülasyonda yeme ÅŸekillerini incelediler.  Girit’te, Yunanistan’da, Güney Ä°talya’da ve Türkiye’de Ege bölgesinde yaÅŸayan insanların beslenme alışkanlıklarını ve tüketimlerini incelediler. Bu çalışmalarda, kiÅŸilerin daha uzun yaÅŸama eÄŸiliminde olduklarını ve daha düşük kalp hastalığı ve bazı kanser oranlarına sahip olduklarını gözlemlediler.

Keys, Akdeniz diyeti olarak adlandırılan bölgesel diyetlerin, bu toplumlarda iyi saÄŸlık için önemli bir neden olduÄŸuna ikna oldu. Son kırk yılda yapılan araÅŸtırmalar, Akdeniz tipi bir diyetin tip 2 diyabet, kalp hastalığı ve diÄŸer kronik durumları önlemeye ve tedavi etmeye yardımcı olabileceÄŸini bilimsel verilerle göstermiÅŸtir. Aslında Akdeniz diyeti diye bir ÅŸey yoktur, çünkü her biri farklı yiyeceklere ve beslenme alışkanlıklarına sahip bir düzineden fazla ülke Akdeniz’i sınırlamaktadır. Akdeniz tipi beslenme düzeninin genel özellikleri ÅŸunlardır: Bunu saÄŸlayan koÅŸullar Akdeniz Diyetini oluÅŸturur.

• Ana enerji kaynağı olarak bitkisel gıdalar: sebzeler, meyveler, kepekli tahıllar, sert kabuklu yemiÅŸler ve baklagiller (fasulye, bezelye ve mercimek gibi), kullanılır. Besinleri korumak için minimum düzeyde katkı eklenmiÅŸ, iÅŸlenmiÅŸ gıdalar tercih edilmez.
• Ana yaÄŸ kaynağı zeytinyağıdır.
• Yemeklerle birlikte az veya orta miktarda peynir ve yoÄŸurt yoÄŸurt tüketilir.
• Tercih edilen hayvansal protein kaynakları olarak makul miktarlarda balık ve kümes hayvanları ile minimum miktarda kırmızı et tüketilebilir.
• Yemeklerde tatlı yerine taze meyve önerilir.
• Alkol kullananlar için ÅŸarap, düşük veya orta miktarlarda (erkekler için günde iki, kadınlar için günde bir bardaktan fazla olmamak üzere), genellikle yemeklerle birlikte tüketilir.

Beslenme uzmanları, danışanlarının her gün sağlık beslenecekleri ve kilo kaybı için yeterli enerjiyi (günde 1.200-1.800 kalori) sağlayan ana öğünler ve ara öğünler oluşturmasına yardımcı oldu.

YaÄŸ, kalorinin %30’undan azını saÄŸlarken, protein %15’ten fazlasını saÄŸlamaz. Bireyler isteklerine veya kan ÅŸekeri durumlarına göre, günde bir veya iki öğün 150- 220 kaloriyi geçmeyen ara öğünler yapabilirler.  Öğünlere ek ara öğün kullananlar kullanmayanlara göre daha iyi diyet kalitesine sahip oldukları ve daha fazla kilo verdikleri görülmüştür.

Sağlıklı bir beslenme modelinde, sabah kahvaltı; gün ortasında öğle yemeği, günün sonuna doğru akşam yemeği tüketilmesi önemlidir ve böyle önerilir. Akşam yemeği yatma saatine çok yakın olmamalıdır. Bir öğünü kaçırmak genellikle daha sonra daha fazla yemek tüketmek anlamına gelir, bu da kan şekerinde büyük bir artışa yol açabilir ve pankreasa insülin yapması için fazladan baskı uygulayabilir.

Harvard Chan School of Public Health beslenme uzmanları tarafından geliştirilen Sağlıklı Beslenme Tabağı ile belirtilen stratejiyi izlemek de iyi bir yöntem olabilir. Bu pratik ve kişiye özgürlük hissi veren bir uygulamadır.

1. Tabağınızı ikiye bölün.
2. Bir tarafını sebze (tercihen nişastalı olmayanlar) ve meyvelerle doldurun.
3. Diğer tarafı tam tahıllar ve sağlıklı proteinli besinlerle doldurun.
4. Beyaz pirinç ve beyaz ekmek gibi lifi alınmış tahılları en aza indirin.
5. İşlenmiş etler yerine balık, kümes hayvanları ve kuru fasulye, nohut, börülce gibi kuru baklagilleri daha sağlıklı protein kaynaklarını olarak tercih edin.
6. Sağlıklı yağlar kullanın. Özellikle zeytinyağı, kanola, ayçiçek yağını tercih edin.

Diyabeti yönetebilirsiniz, bilgi sahibi olmak bu işin temelidir. Kararlı ve bilinçli tutum ise en önemli destekçisidir.

Sağlıkla kalın.