Teşhisi neden çok zor?

2

BEÄžENDÄ°M

ABONE OL

News

Karaciğer yağlanması hastalığı dünyanın birçok yerinde, özellikle Türkiye de giderek daha yaygın hale geliyor. Dünya genelinde her beş kişiden biri bu hastalıktan etkileniyor ve karaciğer yetmezliği, diyabet, kalp krizi ve hatta kanser için önemli bir risk faktörü oluşturuyor.

Bu hastalığa NALFD (alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı) veya ‘’yağlı karaciğer’’ ismi verilir. Früktoz, bitkisel tohum yağları (soya, kanola, ayçiçeği, mısır, aspir, pamuk yağı) ve genel beslenmemizle kesin bağlantısı vardır.

Hastalığın temel özelliÄŸi karaciÄŸerde depolanan yağın aşırı yüklenmesidir. KaraciÄŸerin %5’inden fazlası yaÄŸ olduÄŸunda “yaÄŸlı” kabul edilir. Böyle olunca karaciÄŸer düzgün çalışamaz. Bu alkolsüz yaÄŸlı karaciÄŸer, karaciÄŸer hastalığının ilk aÅŸamasıdır ve bu noktada iyi bir tedavi ile hastalık hala geri döndürülebilir.

Bu hastalıkla ilgili en büyük sorun, genellikle hiçbir semptom göstermemesi ve bu nedenle teÅŸhis edilmemesidir. Zamanla, NAFL veya NASH (alkolsüz steatohepatit) haline gelebilir. Bu noktada, iltihaplanma ve yaÄŸ karaciÄŸer hücrelerine zarar vermeye baÅŸlar. Ä°lerleyen aÅŸamada siroza yol açar. Hastalık NASH’e ilerlediÄŸinde, karaciÄŸer artık çok iyi çalışamaz. NASH yaÅŸamı tehdit edici olabilir ve agresif ve tedavisi zor bir kanser türü olan karaciÄŸer kanserinin baÅŸlangıcı olabilir.

Karaciğer, vücudumuzdaki birincil organlardan biridir ve onsuz yaşayamayız. Vücudun ana kumanda merkezlerinden birisidir.

Åžunlardan sorumludur:

• Safra üretimi, atıkları uzaklaÅŸtırma ve yaÄŸları parçalama
• Kan plazması için protein üretimi
• YaÄŸları taşıyan kolesterol ve özel proteinlerin üretimi
• Glikozun depolanmak üzere glikojene dönüştürülmesi
• Demir için hemoglobinin iÅŸlenmesi
• Amonyağın vücuttan atılmak üzere üreye dönüştürülmesi
• Ä°laçların metabolize edilmesi ve vücudun toksinlerden arındırılması
• Kan pıhtılaÅŸmasını düzenleme
• Enfeksiyonlarla savaÅŸmak için bağışıklık faktörleri oluÅŸturma
• Kırmızı kan hücrelerinin yan ürünlerinin temizlenmesi.

Karaciğer şeker veya nişasta ile aşırı yüklendiğinde, çılgınca yağ üretmeye başlar. Bu, vücudun aşırı glikoza verdiği normal tepkidir. Ancak, früktoz -özellikle yüksek früktozlu mısır şurubu formunda olduğunda- karaciğeri aşırı hızlandırmak ve yağ üretimini gerçekten artırmak için bir tetikleyicidir. Yüksek früktozlu mısır şurubu neredeyse tüm işlenmiş yiyecek ve içeceklerde bulunduğundan yağlı karaciğer sendromunun birincil nedenidir.

YaÄŸlı karaciÄŸer hastalığı bir dizi saÄŸlık sorunuyla birlikte gelir. Öncelikle, yüksek kan ÅŸekeri, yüksek düzeyde iltihaplanma ve insülin direnci sizi diyabet ve obeziteye yönlendirir. KaraciÄŸerde ve çevresindeki organlarda yaÄŸ biriktikçe, “visseral yaÄŸ” birçok ciddi, kronik hastalığın habercisi olur.

Aşırı karın yağı ayrıca aşırı iltihaplanma ile birleştiğinde LDL kolesterolü yükseltir ve sizi kalp krizi için birincil aday yapar. Daha da şaşırtıcı olanı, bu hastalığın sadece orta yaşlı veya yaşlı insanların yakalandığı bir hastalık olmamasıdır. 10 ve 12 yaşlarındaki çocuklar bile görülebilir. Çocuklukların aşırı meyve suyu ve şekerli içecekler tüketmeleri bu hastalığa yol açabilir.

Yağlı karaciğer hastalığının risk faktörleri nelerdir?

Alkolik olmayan yağlı karaciğer (NAFLD), aşağıdaki sağlık sorunlarından veya özelliklerden herhangi birini gösteren kişilerde daha yaygındır:

• Menopozlu veya menopoz sonrası kadınlar
• Safra kesesi alınmış kiÅŸiler
• Obezite
• Tip 2 diyabet
• Prediyabet
• Metabolik sendrom
• Hızlı kilo kaybı
• Yüksek tansiyon
• Orta yaÅŸlı veya daha büyük; çocuklarda da NAFLD olabilir
• Kortikosteroidler ve bazı kanser ilaçları
• Gerekli bir besin olan kolinin düşük alımı da hastalık nedeni olabilir.

Kolin EksikliÄŸi ve NAFLD

Araştırmalar artık yumurta sarısı ve dana ciğerinde bulunan önemli bir besin maddesi olan kolin eksikliğinin, früktozla birlikte yağlı karaciğer hastalığını tetikleyen temel risk faktörlerinden biri olduğunu gösteriyor. Kolin eksikliği aslında yağlı karaciğer hastalığı için früktozdan daha önemli bir tetikleyici gibi görünüyor, karaciğer rahatsızlığındaki artış büyük ölçüde yumurta sarısından kaçınmanın sonucudur.

Diyet yağının ve karaciğerin yağa dönüştürmeyi sevdiği früktoz ve etanol gibi maddelerin yeterli kolin almadığı sürece yağ birikimini teşvik edeceği görüşü yaygınlık kazanıyor.

Kolin nedir?

Kolin, yumurta sarısı, dana karaciğeri, baklagiller, kuruyemişler, dana eti, yeşil yapraklı sebzelerde bulunan bir besin öğesidir. Kolin, hücre zarlarımızın temel bir bileşenidir ve fosfolipitlerin sentezi için gereklidir. Kolin, vücudumuzun hafıza, ruh hali, kas kontrolü ve diğer beyin ve sinir sistemi işlevleri için önemlidir

Birçok kişide diyet kısıtlamaları (yumurta sarısı, karaciğer), vejetaryen ve vegan olan kişilerde kolin düşüktür.

Menopozlu Kadınlar ve Kolin Eksikliği

Genç kadınların diyetlerinden çocuklara veya diğer yetişkinlere göre daha az koline ihtiyaçları vardır çünkü kadınlık hormonu östrojen vücudun kolin yapmasına yardımcı olur. Menopozdan sonra östrojen seviyeleri düşer ve kolinin diyetten alınmasını gerekli kılar. Bu, menopozlu ve menopoz sonrası kadınları yağlı karaciğer hastalığı için çok daha yüksek risk altına sokar, özellikle de şeker ve nişasta açısından zengin, kötü bir diyet yaptıklarında bu risk artar.

Kolin ve B Vitaminleri

Ayrıca, bir B vitamini türü olan folat eksikliğinde, besinlerle alınan koline olan ihtiyaç daha da artar; çünkü kolin, vücudun B vitaminlerini kullanmasına yardımcı olmak için gereklidir. Folat ve kolin için daha yüksek ihtiyaç yaratır ve yağlı karaciğer hastalığı riskini daha da artırır.

Genetik yatkınlık ve gen varyasyonları, işlenmiş gıdalar, yüksek früktozlu mısır şurubu ve işlenmiş tahıllar açısından zengin kötü bir diyetle birleştirdiğinizde yağlı karaciğer hastalığı olasılığı son derece yüksektir.

Karaciğer Yağlanmasının Belirtiler Nelerdir?

Genellikle bu sinsi hastalık çok az belirtiye neden olur veya hiç belirti vermez. Belirtileri arasında yorgunluk, iştahsızlık, mide bulantısı ve sağ üst karın bölgesinde rahatsızlık yer alabilir. Kontrol altına alınmadığında ciddi karaciğer sorunlarına yol açabilir:

• Karın ÅŸiÅŸkinliÄŸi
• GeniÅŸlemiÅŸ kan damarları
• GeniÅŸlemiÅŸ dalak
• Kırmızı avuç içleri
• Cilt ve gözlerde sararma (sarılık)
• Zihinsel karışıklık veya bunama

 Yağlı Karaciğer Hastalığını Nasıl Önleyebilir veya Tersine Çevirebilirsiniz?

Diyetinizi değiştirerek yağlı karaciğer hastalığını tersine çevirebilirsiniz.

Şu yiyeceklerden kaçının:

• Ä°ÅŸlenmiÅŸ yiyecekler, özellikle yüksek früktozlu mısır ÅŸurubu içeren yiyecekler.
• Soya fasulyesi yağı, kanola yağı, ayçiçeÄŸi yağı, mısır yağı, aspir yağı, pamuk tohumu yağı gibi herhangi bir bitkisel tohum yağı
• Alkol

 Daha fazla tüketilmesi gereken yiyecekler:

• Yumurta sarısı
• Otla beslenen hayvanların karaciÄŸeri
• DoÄŸal olarak yetiÅŸtirilen hayvanların etleri, kümes hayvanları ve balıklar – vejetaryen veya vegan olsanız bile bunları yemeyi düşünebilirsiniz
• Fasulye ve bezelye
• Enginar, roka ve karahindiba gibi karaciÄŸeri güçlendiren yiyecekler,
• Folat açısından zengin yeÅŸil yapraklı sebzeler

Ve düzenli egzersiz yapmayı unutmayın, bu fazla glikozu yakmanıza, insülin duyarlılığınızı artırmanıza ve kilo vermenize yardımcı olacaktır.