DİJİTAL DÖNÜŞÜM, MİSYON VE VİZYON
Geçmişte yönetim ve örgütler yazınında yönetim araçlarının yükselen ve düşen popülaritelerine dair birçok mühim çalışma yapıldı. Bu çalışmalardan bazıları; kimi yönetim araçlarının işletmeler arasında süratle bir “yönetim modası” statüsü kazanıp, sonrasında da hızla terk edildiklerini, kimilerinin ise büyük ölçüde kurumsallaştığını bulguladı. Öte yandan kimi çalışmalar ise ilginç biçimde bazı yönetim tekniklerinin ve düşünce akımlarının popüleritelerinde salınımlar yaşandığını gözler önüne serdi. Bu yönetim teknikleri bir dönem işletmeler arasında yaygın hale gelmiş, sonrasında gözden düşer gibi olmuşlar ancak kendilerini (bazen başka tekniklerin de desteğiyle) toparlayıp, tekrar popüler hale gelmişlerdi.
Bugünkü yazımızın odağındaki misyon ve vizyon cümlelerine gelinirse; bilindiği gibi bir kurumun misyon cümlesi onun varlık nedeni. Kurumsal misyonun işletmeler tarafından çeşitli paydaşlara işletmenin ürün ve hizmetleri, hedef müşteri kitlesi, faydalandığı teknolojiler, temel değerleri hususunda mesaj vermek, işletmenin kurumsallığına dair çevresine bazı sinyaller göndermek gibi muhtelif maksatlarla kullanılabildiğini biliyoruz. Vizyon ise en basit ifadeyle bir işletmenin kendisini gelecekte görmeyi arzu ettiği nokta. Bu noktada, her ne kadar işletmelerle özdeşleşse de, vizyonun aslında çok katmanlı bir yapı olduğunu belirtmek münasip olacak gibi görünüyor. Bir bireyin, örgütün, belediyenin, ülkenin vb. kendisine bir vizyon koyması mümkün. Hatta işletmelerin misyon ve vizyonlarına ilişkin geçmişte çalışmalar yapmış ve halen de üzerine düşünen bir akademisyen olarak bazı işletmelerimizin ilginç biçimde sahip oldukları genel vizyona ilaveten insan kaynakları departmanları için de ayrı bir vizyon geliştirdiklerini gözlemlemiştim. Bu noktada son bir ekleme olarak, misyon ve vizyon cümlelerinin ülkemizde zaman zaman, benim çok tercih etmediğim biçimde, “özgörev” ve “uzgörü” olarak adlandırıldıklarını da belirtmiş olayım.
Tekrar yönetim tekniklerinin popülaritesi hususuna dönecek olursak, küresel yönetim danışmanlığı firması Bain & Company’nin 30 yıldır, belirli aralıklarla gerçekleştirdiği bir “en popüler yönetim araçları ve trendleri” araştırması var. Bu araştırmanın ilk yapıldığı yıl olan 1993’te, misyon ve vizyon cümleleri listenin ilk sırasında imiş. İlerleyen yıllarda bu yönetim aracının popülaritesinde düzenli bir düşüş gözlemlenmiş. Misyon ve vizyon cümleleri listede 2000 yılında önce ikinci sıraya, 2014 yılında yedinci sıraya, 2017 yılında da onuncu sıraya gerilemişti. Şirketin 2023 yılında yayınladığı yeni rapor misyon ve vizyon cümlelerinin popülaritesinin zayıflamaya devam ettiğini gösteriyor.
Bir yandan da misyon ve vizyon cümleleri açısından mühim, bir o kadar da enteresan bir gelişme yaşanıyor: Neredeyse her seviyede tecrübe ettiğimiz dijital dönüşüm söylem ve pratiği misyon ve vizyon cümlelerini yeniden parlatmaya gayret ediyor gibi görünüyor. Örneğin dijital dönüşüm üzerine yapılan birçok çalışmada planlama sahasında bir dijital dönüşüm vizyonu koymanın ne denli mühim olduğu anlatılıyor. Hatta görüyoruz ki ülkemizdekiler dahil birçok işletme şimdiden dijital dönüşüm vizyonlarını oluşturmuş ve web sayfalarında paylaşmış vaziyetteler. Benzer biçimde doğuştan dijital şirketlerle ilgili kimi çalışmalarda, bu şirketleri dijital göçmen olanlardan ayıran en mühim hususlardan birtanesinin sahip oldukları yalın misyon cümleleri olduğu kuvvetli biçimde vurgulanıyor. Bu bağlamda, misyon ve vizyon cümleleri özledikleri popülariteye tekrar ulaşabilecekler mi bilemiyoruz. Ancak şurası kesin ki, yükselişteki bir diğer yönetim aracı olan dijital dönüşüm, misyon ve vizyon cümlelerini düştüğü yerden kaldırmak için yardım elini uzatmış vaziyette.
News